Bændablaðið - 01.09.1988, Blaðsíða 3

BÆNDABLAÐIO 7. TBL. 2. ÁRG. SEPT. 1988
BÆNDABLAÐIÐ
Útgelandi: I-élagið Bændasynir hf.
Ritstjóri og ábm: Bjarni Harðarson,
Auglýsingar: Jón Daníelsson.
Bókhald og áskriftir: Sigurður Baldursson.
Aðrir starfsmenn: Elín Gunnlaugsdóttir, Páll Ásgeirsson, Þórður Ingimars-
son, Jón JúliusElíasson, Einar Benediktsson, Kristín Þóra Harðardóttir og
fleiri.
Umbrot, preniun og pökkun: Filmur og prent, Blaðaprent og Plastpökkun.
Skrifstofur eru að Skúlagötu 32, 3 hæð, í Reykjavik. Símar 9I-I7593,
96-25930 og heimasímar 91-16H8 (JD), 91-25814 (BH).
Blað þetta kethur út mánaðarlega og er rekið samhliða útgáfu á l.ANDS-
BYGGÐINNI. Áskrift fyrir 7 mánuði kostar 650 krónur og fylgir í kaupbæti
að allir áskrifendur l'á LANDSBYGGDINA senda ókeypis, en hún kemur
lika út mánaðarlega og þvi sendum við ferskar og skeleggar landsbyggðar-
Iréttjr frá okkur hálfsmánaðarlega. Allar ábendingar og greinaskrif vel
þegin.
VIÐ ÞURFUM AÐ
SELJA KJflTIÐ
Það var engan veginn fjörlegt andrúmsloftið á aðal-
fundi Landssamtaka Sauðfjárbænda sem haldinn var á
Flúðum í Hrunamannahreppi nú á haustdögum og
kannski að vonum að svartsýni hafi gætt í tali fundar-
manna. Það er samdóma álit allra sem til þekkja að þol-
anlega hafi gengið að koma böndum á mjólkurfram-
leiðsluna og ágætlega horfi í þeirri grein. En þrátt fyrir
stórfellda fækkun fjár á síðustu árum er enn mikill vandi
fyrir höndum útaf offramleiðslu á kindakjöti. Hætta er
á að enn verði samdráttur í neyslu hér heima og vonir
manna um markaði erlendis hafa frekar dofnað.
Þessi samdráttur í neyslu kindakjöts er einn alvarleg-
asti vandi landbúnaðarins um þessar mundir og um leið
einn alvarlegasti byggðavandinn sem við eigum við að
stríða. Á nefndum aðalfundi sauðfjárbænda komu fram
nokkrar tillögur til úrbóta, allrar athygli verðar. Mark-
aðsnefnd fundarins lagði til að gert yrði átak til að selja
erlendum ferðamönnum íslenska dilkakjötið. í því skyni
verði leitað eftir samstarfi við ferðaskrifstofur og gerð
könnun meðal ferðamanna hvaða matreiðsla þeim henti
best. í þessu skyni mætti þróa skyndibitarétti sem henta
inn á þennan markað og því má bæta við að full þörf er
á skyndibitum úr dilkakjöti sem henta okkur íslending-
um. Bændablaðið vill í annað sinn koma því á framfæri
að austur í Indlandi eru seldir við góðan orðstír svokall-
aðir „Mutton“ borgarar sem líkjast hamborgurum nema
hvað kjötið er ýmist kinda eða geitakjöt. Önnur helstu
úrræði sem fram komu hjá nefndinni voru að hvetja slát-
urleyfishafa til öflugs sölustarfs í sláturtíðinni, kanna
möguleika á útflutning á lifandi fé til slátrunar og að
hætta með árlegar haustútsölur sem menn eru nokkuð
samdóma um að séu skaðlegar markaðinum. í almenn-
um umræðum ræddi Kristján Finnsson þá stefnu sauð-
fjárbænda að lengja bæri sláturtímann en i þeim hefur
lítið þokast áleiðis. Fyrirsjáanleg fækkun sláturhúsa er
líkleg til að draga enn úr möguleikum á þessu og á fund-
inum var bent á þann þátt sláturhúsamálsins að með
fækkun húsanna færist sláturmarkaður haustsins líka
fjær hluta kaupenda sem getur enn orðið til að skemma
fyrir markaðinum.
Hér þarf því að snúa vörn í sókn og veruleg lenging
sláturtiðar gæti orðið til mikilla hagsbóta fyrir markað-
inn. Benda má á reynsluna sem orðið hefur af lenginu
sláturtíðar nautakjöts en salan þar hefur stóraukist. Það
virðist vera að fólk kjósi helst að fá ferskt kjöt af nýslátr-
uðu og þá verður að svara þeim kröfum. Við sífellt flókn-
ari samfélagsgerð er líka næsta víst að það hentar alls
ekki öllum að taka sláturmat nokkra daga á haustin.
Vitanlega er dýrara að senda lömb til slátrunar á miðju
sumri eða í desember en á móti gæti lengri sláturtími
sparað fé. Sláturleyfishafar geta nýtt hús og tæki betur,
geymslukostnað má minnka með þessu og aukin sala
skilar auknum tekjum. Allt getur þetta orðið til að mæta
auknum kostnaði við framleiðsluna og það er vafamál að
dilkakjötið sé of dýrt til að seljast, — miklu líklegra er að
stjórnvöld og bændur verði að tíma og þora að eyða pén-
ingum í markaðsöflun. Framtíð sveitanna er í veði.
• —b.
BLAÐIÐ
HITAVEITA UM ALLAN FJÖRD
Þessa dagana er verið að leggja hitaveilu inn á 18 bæi i Seylu og Slartarlireppi norrtan Varmahlióar í Skagafirói. Valn kemur
frá hilaveitunni í Varmahlió og koslnaó grcióa bændurnir sjálfir. Körin (il hilaveilunnar kaupa SkaglirOingar frá Hjúpi hf. á
KlúAum í Hrunamannahreppi. Þart er nýjung aö rörin eru lögó í vegkanlinum sem auðveldar vcrkið en þessa mynd lók blaða-
maður Bændablaðsins við bæinn Grófargil i Seyluhreppi.
KRYDDUÐ
I>að þarf ekki að krydda egg-
in heldur hænurnar til þess að
fá út krydduð egg, — bragð eftir
smekk. Þetta er niðurstaða
Þjóðverja. Okkar maður í Berl-
ín sendi BÆNDABLAÐINU
blaðaúrklippu þar sem sagt er
frá þessu.
Það var dýralæknir í Slesvík Hol-
steinfylki sem fyrstur reyndi þetta.
Hann varð var við það sem margir
EGG
íslenskir eggjabændur þekkja, að
ef hænurnar voru fóðraðar á fiski-
mjöli þá kom fiskbragð al' eggjun-
um. Því ætti að vera hægt að fá
kryddbragð með því að setja krydd
út í fóðrið og það gerði þessi ágæti
dýralæknir. Hann setti náttúruleg
krydd út í fóðrið eins og basilikum,
rosmarin, thymian og fleiri tegund-
ir. I50 manns voru svo fengin til að
smakka á eggjunum og líkaði vcl.
Matvælafræðingur við háskól-
ann í Kiel telur að krydduð egg séu
spor í rétta átt hvað varðar hollustu
þvi nú geti fólk hætt að salta eggin,
en það hefur verið talið ntjög
óhollt. Eggin verða fljótlega boðin
á almennum markaði þarna ytra en
að vonum lítið eitt dýrari heldur en
þessi venjulegu og „bragðdaufu.“
BÆNDABLAÐIÐ innti Jónas
Halldórsson i Sveinbjarnargerði,
formann Félags eggjabænda eftir
því hvort eitthvað í þessa veru væri
á döfinni hér heima en hann kvað
svo ekki vera. Vel gæti svo farið að
einhver reyndi þetta, — el'iblöndun
þessi væri þá heimil samkvæmt ís-
lenskum lögum. Undanfarið hefur
verið lítið um vöruþróun sagði
Jónas, og er ástæðan grimmilegt
verðstríð sem haldið hefur öllum
framleiðendum niður í taprekstri
og dregið úr þeint allan mátt til
framþróunar og markaðsöflunar.
Með samstöðu sem náðist siðasta
vetur er að vænta betri tíma og
kannski, kannski koma egg með
rosmarin bragði í búðirnar á Fróni.
—b.
ER FULLVIRDIS-
RÉTTURINN EIGN?
FullvirðisréUurinn kom að
vonum nokkuð við sögu í um-
ræðum manna á aðalfundi
Stéttarsambands bænda á
Akureyri. Stjórn SB hefur
ályktað að fullvirðisrétturinn
megi ekki tengjast eignarréttar-
böndum við lögbýli eða persón-
ur. Haukur Halldórsson for-
maður benti í þessum efnum á
slæma reynslu Kanadamanna
þar sem fjölmargir einstakling-
ar sem eru hættir búskap eiga
fullvirðisrétt og leigja hann til
bænda. Fullvirðisrétturinn er
þar með orðinn ákveðinn kostn-
aðarliður í búrekstrinum þó
hann fáist ekki viðurkenndur
sem kostnaðarhluti við verð-
lagiýiþu.
3 | J j I
I, umíýeðum á fundinum kom
fram'að menn vilja afmarka eignar-
háld á fullvirðisrétti við starfandi
bændur og sporna við þvi að hann
hafi það fjármunagildi sem nú er.
Guðrún Aradóttir á Skiðabakka
sagði til dæmis að fullvirðisréttur-
inn væri orðinn verðmæti en óljóst
hver ætti þau. Sturlaugur Eyjólfs-
son á Efri-Brunná taldi að hætta
ætti uppkaupum og leigu á fullvirð-
isrétti en þess í stað ætti að aðstoða
þá bændur sem vildu hætta búskap
með jarðakaupum og Halldór
Þórðarsson á Laugalandi tók undir
þau sjónarmið að fullvirðisréttur-
inn væri eingöngu í höndum starf-
andi bænda svo nokkur dæmu séu
nefnd.
En fullvirðisréttareignin tengist
öðrum þætti umræðunnar á Stétt-
arsambandsfundi. Þar lögðu menn
líka áherslu á að það yrði að takast
nýir samningar við ríkisvaldið um
verðábyrgð á ákveðnu magni fram-
leiðslunnar. Núverandi búvöru-
samningur rennur út 1992 og verði
ekki samið aftur þá er grundvöllur-
inn undir fullvirðisréttinn brostinn.
Fullvirðisréttur hverrar jarðar er í
raun og veru ekki annað en ákveðin
hlutdeild í þessum samningi. Það er
hætt við að ef ekki verður pólitísk-
ur vilji fyrir nýjum búvörusamningi
geti gengið erfiðlega að halda utan
um kvótakerfi í landbúnaðinum. Á
aðalfundinum lagði Haukur Hall-
dórsson áherslu á að sem fyrst yrði
unnið að því gera nýjan samning
sem tæki við 1992 og það ljóst að
þarna er brýnt hagsmunamál á
ferðinni.
Annað atriði sem líka verður til
að draga úr áreiðanleika fullvirðis-
réttar sem eignar er sú álitsgerð lög-
fræðinga sem segir að inneign
bænda hjá sláturleyfishafa fyrir
innlagða dilka flokkist ekki undir
forgangskröfu ef sláturleyfishafi
verði gjaldþrota. Þórólfur Sveins-
son á Ferjubakka varaformaður
Stéttarsambandsins vék að þessu á
aðalfundi Landssambands Sauð-
fjárbænda og taldi að þetta sýndi
okkur að menn hefðu kannski mátt
vara sig meira áður en þeir fóru út
í að kaupa fullvirðisrétt dýrum
dómum af nágrönnum sínum.
Kaup hafa einkum verið stunduð í
mjólkurframleiðslunni og þar hafa
bændur verið að borga allt uppí 20
krónur fyrir lítrann meðan skila-
verðið var ekki nema 28 krónur.
Þetta er mikið hærra verð en Fram-
leiðnisjóður bauð. Það er samdóma
álit margra að þessi verslun með
fullvirðisrétt hafi verið af hinu illa
og einn Stéttarsambandsfulltrúi,
Sturlaugur Eyjólfsson á Efri
Brunná sagði á aðalfundinum að
Framleiðnisjóður ætti að hætta
uppkaupum og leigu á fullvirðis-
rétti en þess í stað ætti að aðstoða
þá bændur sem vildu hætta búskap
með jarðakaupuin.
ÞI/—-b.