blaðið - 28.10.2005, Blaðsíða 14

blaði&H
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
VIÐ GETUM STAÐ-
IÐ Á EIGIN FÓTUM
Pær fréttir sem borist hafa af viðræðum Islendinga og Bandaríkja-
manna um framtíð hersins á Keflavíkurflugvelli hafa að undan-
förnu verið með nokkrum ólíkindum. Geir H. Haarde, utanríkis-
ráðherra, sagði meðal annars um málið á Alþingi á dögunum að meira
bil væri á hugmyndum ríkjanna um þátttöku okkar íslendinga í greiðslu
rekstrarkostnaðar Keflavíkurflugvallar en gert hafði verið ráð fyrir.
Með öðrum orðum - Bandaríkjamenn vilja að við íslendingar borgum
meira í rekstri Keflavíkurflugvallar en íslensk stjórnvöld höfðu vonað.
Það ætti að vera hverjum manni ljóst að í þeim viðræðum sem nú fara
fram um framtíð herstöðvarinnar á Keflavíkurflugvelli hafa Bandaríkja-
menn öll trompin á hendi. Þeir gætu á morgun tilkynnt að þeir væru að
fara - og við íslendingar gætum líklega fátt annað gert en sagt ókei, sent
George Bush formleg mótmæli og fjölmennt til Keflavíkur til að veifa
hernum bless þar sem hann flygi á brott.
Hverjum þeim sem fylgist með málinu ætti þannig að vera ljóst að
Bandaríkjaher verður vart hér á landi til eilífðar. Til þess hefur heimur-
inn einfaldlega breyst of mikið og þörf Bandaríkjamanna fyrir herstöð
hér hefur að sama skapi nánast horfið. Það er kominn tími til að íslensk
stjórnvöld átti sig á þessari staðreynd og fari að haga sér í samræmi. I
staðinn fyrir að senda betlandi sendinefndir til Washington til að reyna
að tryggja að sem mest fjármagn komi næstu misserin til landsins til að
reka Keflavíkurflugvöll, ættu stjórnvöld að kanna hvernig þau ætla að
leysa málið þegar fjármagnið verður skert, herinn lætur sig hverfa og
við íslendingar þurfum að reka flugvöllinn sjálf.
Öll umræða um málið hefur einhvern veginn snúist um mikilvægi
þess að ríghalda 1 herinn og þá fjármuni sem honum fylgir. Rætt er um
það hversu margir vinna að verkefnum sem herinn skapar og hversu
mikið áfall það væri fyrir Suðurnesjamenn - atvinnulega - ef hann fer.
Skyldi engan undra því enginn hefur verið tilbúinn til að ræða af ein-
hverju viti hvað gera skal þegar þetta gerist. Sú umræða þarf að hefjast
nú þegar enda er staðan sú að við íslendingar -sem ein ríkasta þjóð í
heimi - höfum vel efni á að reka einn millilandaflugvöll sjálfir. Enn-
fremur hlyti vinna við að byggja upp nýjar atvinnugreinar á Suðurnesj-
um fljótlega að skila árangri - alla vega ef farið væri í hana af einhverri
alvöru.
Það er kominn tími til að íslendingar ákveði að þora að standa á eigin
fótum.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingan Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aöalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 5103711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
Úrval af hlýjum
og notalegum
peysum
14 I ÁLIT
FÖSTUDAGUR 28. OKTÓBER 2005 blaöiö
ÉG TRÚÍ Á GVÍ> T'ÓVUR- AlMÁmJGnhl MED T*£RSórtuL£GUM HÆlTÍ
ENPURHoLPGGh/, líP EPTiH VAVPATJrt o& Av /VIEn'WíRhf i £ SÉu
ATKoMENPuTL GBÍMVPKA. ÉG- Trú\ STloKuUSPfíNNÍ
TRÚÍ 'á VKPúGrA, hUlDuVoLK o& ft }
fSLZUSKu yoLASVExUPNA. AA/IEKJ-

Hinir gleymdu
þegnar þjóðfélagsins
Nákominn ættingi minn er 72 ára,
alkóhólisti með framheilaskaða og
algjörlega óhæfur að búa einn sam-
kvæmt skýrslu læknis frá árinu 2003.
Samt býr viðkomandi einn, þrífur
sig sjaldan, er ófær um að elda mat
og sjá um sig sjálfur. Ættingi minn
er einn af hinum gleymdu þegnum
þjóðfélagsins, einn af hinum öldr-
uðu og veiku sem hafa orðið undir í
velmegunarsprengingunni þar sem
allt blómstrar.
Hinir öldruðu komast þó hvergi
að, visna í þögninni eða gefa upp
öndina í biðröðum eftir betri stað
og þjónustu. Gamla fólkið virðist
ekki vera nógu fínn pappír eða flott
fjárfesting og situr á hakanum á
meðan sveitarfélögin á höfuðborg-
arsvæðinu þenjast út og berja sér á
brjóst fyrir frábæra uppbyggingu
en dvalar- og hjúkrunarheimilin
gleymdust í góðærinu.
Ættingi minn á ekki við áfengis-
vandamál að stríða, að eigin sögn.
Þunglyndi, depurð og samskipta-
fælni heldur honum í rúminum nán-
ast allan sólarhringinn, nema þegar
þörfin fyrir nikótínið og sopann
dregur hann á fætur. Jú, og svo er
stundum til orka til að staulast (eða
taka leigubíl) út í næsta apótek og
kaupa svefnpillur því viðkomandi á
erfitt með svefn á nóttunni! Og svo
eru lyfin tekin á víxl eða á röngum
tíma og viðkomandi veit stundum
hvorki í þennan heim né annan. Það
að hann skuli búa einn setur aðra
íbúa fjölbýlishússins í hættu því glóð
frá logandi vindlingi getur kveikt
eld á skammri stundu. Kannski þarf
heil blokk að brenna til kaldra kola
til að hreyfa við þeim sem ættu að
láta sig varða mál aldraðra.
Heimaþjónusta sveitarfélagsins
er góðrar gjalda verð en þess á milli
þurfa ættingjarnir að „leysa málið“.
Hver einasta fjölskylda þekkir þann
harmleik sem fylgir alkóhólisma en
þegar viðkomandi er orðinn bjargar-
laus og telur að veitt hjálparhönd sé
afskiptasemi bitnar það ekki síður
á þeim ættingjum sem bera hag við-
komandi fyrir brjósti.
Lög um málefni aldraðra eru skýr:
.Markmið þessara laga er að aldraðir
eigi völ á þeirri heilbrigðis- og félags-
legu þjónustu sem þeir þurfa á að
halda og að hún sé veitt á því þjón-
ustustigi sem er eðlilegast miðað við
þörf og ástand hins aldraða. Einnig
er markmið laganna að aldraðir
geti, eins lengi og unnt er, búið við
eðlilegt heimilislíf en að jafnframt
Þorgrimur Þráinsson
sé tryggð nauðsynleg stofnanaþjón-
usta þegar hennar er þörf. Við fram-
kvæmd laganna skal þess gætt að
aldraðir njóti jafnréttis á við aðra
þjóðfélagsþegna og að sjálfsákvörð-
unarréttur þeirra sé virtur.“
Björgvin G. Sigurðsson, alþing-
ismaður, lætur sig þessi mál varða
með ágætum fyrirspurnum á Al-
þingi í upphafi mánaðarins. Hann
spyr meðal annars: „Hvað eru
margir aldraðir á biðlista á landinu
öllu, skipt eftir kjördæmum, ann-
ars vegar í brýnni þörf eftir dvöl á
hjúkrunarheimilum og hins vegar í
mjög brýnni þörf? Hver eru áform
ríkisstjórnarinnar um uppbyggingu
þjónustuíbúða fyrir aldraða í sam-
starfi við einkaaðila, sveitarfélög
eða félagasamtök á næsta fjárlaga-
ári? Hvað er áætlað að þjónustuíbúð-
um fjölgi mikið næstu þrjú árin,
skipt eftir árum, sveitarfélögum og
kjördæmum? Hversu margir undir
67 ára aldri dvelja á stofnunum fyrir
aldraða?" Það er deginum ljósara að
úrræðum verður að fjölga.
Ættingi minn hefur ekki „skorað
nógu mörg stig“ samkvæmt vistun-
armati til að komast að á hjúkrun-
arheimili (enda eru þau yfirfull) en
samt er hann það veikur að vafi leik-
ur á hvort hann eigi heima á dvalar-
heimili, hjúkrunarheimili eða öldr-
unarheimili. Engu að síður er hann í
brýnni þörf fyrir dvalarrými og um-
önnun allan sólarhringinn og víða
á biðlistum. Ég hef ekki hugmynd
um hvort þeir efnameiri geti keypt
sig fremst í röðina, eins og hvíslað
hefur verið.
Kröfur nútímans eru þær að öll
eins árs gömul börn getið fengið
leikskólapláss. Frábært, ef slíkt nær
fram að ganga. En hvað með þá
sem ættu að búa við áhyggjulaust
ævikvöld? Þegnarnir sem hafa til
þess unnið að njóta síðustu áranna
í öruggu og notalegu umhverfi? Það
er þjóðinni til skammar að meðferð-
ar- og dvalarúrræði fyrir hina eldri
og veikari skuli ekki vera í samræmi
við aðra uppbyggingu á okkar bless-
aða og hjartahlýja landi.
Höfundur er rithöfundur.
Klippt & skorið
klipptogskoridCwvbl.is
Prófkjörsbaráttan tekur á sig ýmsar
myndir og ein þeirra er greinaskrif í
Morgunblaðið þar sem frambjóðend-
ur og stuðningsmenn þeirra keppast jafnan
við að lýsa afrekum sínum
og afstöðu til hlnna fjöl-
breytilegu úrlausnarefna
mannlífsins. f Morgunblað-
inu birtist þannig grein
eftir Jórunni Frímanns-
dótturundirfyrirsögninni
„Umferðarslysin ( Laugar-
dal". Þegar greinin er hins vegar lesin er aldrei
minnst á nein umferðarslys umfram almenna
umkvörtun um að ekki hafi nægilega verið hug-
að að umferðarrýmd (tengslum við uppbygg-
ingu R-listans í Laugardal.
Pað eru víðar spennandi prófkjör en í
Reykjavík. (Hafnarfirði stefnir í hart
prófkjör hjá Samfylkingunni. Lúðvík
Geirsson, bæjarstjóri, fær efalítið rússneska
kosningu í efsta sætið, því
varla fara menn að fella bæjar-
stjórann. Hins vegar berast þær
fréttir úr Firðinum að Gunnar
Svavarsson, sem hefur verið
einn aðalmótorinn í Samfylk-
ingunni (plássinu, stefni á sjötta sætið, sem er
baráttusæti flokksins og verður að vinnast til
að Samfylkingin haldi meirihluta sínum. f Firð-
inum taka menn þetta sem merki um að nái
Samfylkingin ekki meirihluta hyggist Gunnar
Svavarsson leggja (framboð til þingkosninga
og freista þess að ná sæti Guðmundar Arna
Stefánssonar, sem nú er orðinn sendiherra (
Svíþjóð, og leiða listann í kjördæminu.
Ungt fólk og gamalt blandar sér af
kappi ( prófkjörsslag Samfylkingar-
innar (Hafnarfirði. Margrét Gauja,
formaður ungra jafnaðarmanna og dóttir
Magnúsar Kjartansson-
ar tónlistarmanns, stefnir
á fjórða sætið. En ellismell-
urinn Jón Kr. Óskarsson,
ein aðalsprauta Samfylking-
arinnar ( Firðinum, stefnir
ótrauður á 3.-5. sæti. Jón gat sér orð fyrir harða
baráttu fyrir málefnum aldraðra þegar hann
sat á þingi sem varamaður og saumaði að ráð-
herrum í flestum málum - enda eldhugi.