Fréttatíminn - 29.11.2013, Qupperneq 30

Þ að er líkamlega erfiðara að fljúga orrustuþotum en reyndar er talið að konur séu betur til þess fallnar líkamlega vegna þess að þær hafa
svo sterkbyggða magavöðva og fræðilega
ætti flugið að valda minna álagi á líkama
þeirra,“ segir kafteinn Erika Palmer, flug-
maður hjá bandaríska flughernum, en um
200 liðsmenn bandaríska flughersins taka
þátt í loftrýmisgæsluáætlun NATO fyrir Ís-
land en til landsins komu F-15 orrustuþotur,
C-130 björgunarflugvél og eldsneytisbirgða-
vél í mánuðinum. „Ég vissi ekki fyrr en ég
kom hingað að Ísland væri herlaust land. Ég
held að ég hafi aldrei komið til lands áður
sem hefur ekki sinn eigin her. Það er góð til-
finning að geta hjálpað,“ segir Erika en hún
hefur verið í flughernum frá árinu 2004.
Erika hefur ekki hug á því að fljúga orr-
ustuþotum sjálf, það sé ákvörðun sem hún
hafi þegar tekið fyrir löngu. „Það eru margir
einstaklingar sem fara í flugherinn og í
flugnámið og halda að þeir vilji verða orr-
ustuflugmenn en svo breytast áherslur og
aðstæður, en ég held að fólk verði yfirleitt
ánægt með það hlutskipti sem það endar
með,“ segir Erika. „Ég þekki nokkrar konur
sem kusu að verða orrustuflugmenn en þær
eru færri en þær sem fljúga stærri vélum.
Það getur verið að konur séu hræddari við
að lenda í hættulegum aðstæðum en þetta
snýst um val á lífsstíl,“ segir Erika.
Erika segir að flugþjálfunin í flughernum
sé með öðrum hætti en hjá óbreyttum borg-
urum. Flugmenn í hernum geta tekið flug-
tímana á mun skemmri tíma en þeir sem
eru að læra flug á almennum markaði vegna
þess hversu dýrt það er. Upprunalega lang-
aði hana að verða þyrluflugmaður en svo
endaði með að hún ákvað að hún vildi fljúga
stórum vélum. Nú er hennar starf að fljúga
eldsneytisbirgðavélum sem eru sambæri-
legar Boeing 707.
„Það eru sérhæfðir starfsmenn sem sjá
um að koma rananum fyrir í orrustuþot-
unum sem fylla þær af eldsneyti og þá verða
flugmennirnir að hafa vélarnar eins kyrrar
og mögulegt er,“ segir Erika.
Hefur lent í ógnvekjandi aðstæðum
Það sem Eriku hefur fundist erfiðast við
starfið er að hún hefur þurft að flytja sig mjög
ört á milli staða eða á tveggja mánaða fresti
sem geti verið lýjandi til lengdar. „Í fluginu
sjálfu þá hef ég lent í því að missa einn hreyfil
af fjórum í flugi, það var stressandi en mér
tókst að lenda vélinni örugglega,“ segir Erika.
Mest ógnvekjandi aðstæður sem hún
hefur lent í hingað til var þegar hún komst að
því að hún var aðeins 152 metra frá annarri
stórri vél frá bandaríska hernum. „Við sáum
ekki hvort annað því að hin vélin var ekki í
fjarskiptasambandi en flugumferðarstjórn
er ekki eins nákvæm og í almennu flugi og
það var greinilega eitthvað að tækjunum hjá
þeim. Það er mjög ógnvekjandi þegar maður
flýgur á 650 km hraða ….. en það fór allt vel,“
segir Erika.
Það var móðir Eriku sem hvatti hana til
þess að fara í flugherinn en hún hafði sjálf
starfað í landhernum. „Launin eru mjög
góð og við njótum mikilla fríðinda. Við fáum
reyndar ekki borgað fyrir yfirvinnu en kjörin
eru mjög góð miðað við þá þjálfun sem við
höfum fengið,“ segir Erika.
Fleiri konur sækja í herinn
Hlutfall kvenna í flugher Bandaríkjanna
hefur hækkað á síðustu áratugum og eru
konur nú um 20%. Tiffany Van Hoosier frá
Alabama hefur verið í flughernum í 12 og
hálft ár, er gift öðrum hermanni og eiga þau
saman fjögur börn. „Ég gekk í herinn til
þess að komast í burtu frá litla samfélaginu
Hlutfall
kvenna
í flugher
Bandaríkj-
anna hefur
hækkað
á síðustu
áratugum og
eru konur
nú um 20%.
Frábært tækifæri til að kynnast
nýjum menningarheimum
Erika, Noelia og Tiffany eru stoltar
konur í flugher Bandaríkjanna. Þær
höfðu allar ólíkar ástæður fyrir því
að ganga í herinn en sjá alls ekki eftir
því. Konum hefur fjölgað í flughernum
enda fylgja starfinu mjög góð fríðindi
og starfsöryggi.
sem ég bjó í. Þar þekktu allir alla og ég
vildi komast í burtu frá því,“ segir Tiffany
sem nú starfar sem stjórnandi innan flug-
hersins. Segir Tiffany að hún myndi ekki
ala börnin sín upp með öðrum hætti ef hún
væri óbreyttur borgari. „Það eru alls konar
reglur sem börnin hafa vanist, eins og her-
kveðjan þegar þau heyra þjóðsönginn,“ seg-
ir Tiffany. Segir hún að það geti verið erfitt
að ala upp börn og vinna í hernum vegna
allra þeirra ferðalaga sem starfinu fylgja en
að allir aðlagist því á endanum.
Skráði sig um leið og hún gat
Noelia Leonard frá Kalíforníu hefur starfað
í flughernum í 11 ár. „Ég þekkti aldrei neinn
sem hafði starfað í hernum áður en ég gekk
til liðs við hann. Það sem gerðist í raun í mínu
tilfelli var það að ég hitti konu skólanum sem
var að kynna fyrir ungu fólki þá möguleika
sem herinn hafði upp á að bjóða. Hún opnaði í
raun augun mín fyrir þeim möguleikum sem
fyrir hendi voru en ég hafði aldrei hugsað
um þessa möguleika. Hún sagði mér hversu
gott það væri að vera hluti af hernum, hversu
mikil fríðindi þau hefðu upp á að bjóða eins
og til dæmis fría menntun, ferðalög, og að
starfsöryggi innan hersins væri tryggt.
Henni tókst að sannfæra mig og ég skráði
mig í herinn. Ég var ekki nema 17 ára þegar
ég hitti hana og foreldrar mínir voru alfarið
á móti því að ég gengi í herinn. Ég beið því
þangað til að ég var orðin 18. Í dag starfa ég
með læknum sem sérhæfður tæknimaður.
Ég hef notið þess mikið að starfa í hernum,“
segir Noelia.
Foreldrar Eriku höfðu starfað í hernum.
Segir hún að það hafi ekki haft úrslitaáhrif
á ákvörðun hennar um að ganga í herinn.
„Ég vildi aðallega ferðast og ég sagði móður
minni að ég vildi verða flugfreyja og hún
sagði mér að ég ætti frekar að fljúga flug-
vélum ef ég vildi ferðast. Það var svo eigin-
lega fyrir tilviljun að ég fór í æfingaferð til
Evrópu. Þá hitti ég þjálfari frá flughernum og
hann sannfærði mig um að koma í herinn. Ég
fékk að spila fótbolta, fékk ókeypis menntun
og örugga vinnu. Ég hafði alltaf viljað vera
hluti af liði og vera hluti af einhverju stærra
en ég sjálf,“ segir Erika.
Allir fá sömu tækifærin
Erika segir ekki erfiðara fyrir konur að
ganga í herinn og að möguleikarnir sem
kynin hafa séu þeir sömu. Allir séu jafnir
og fái sömu tækifærin. Það fari eftir starfi
innan hersins en oftast þurfi einstaklingar
ekki að skuldbinda sig lengur en fjögur til
sex ár í einu. Hjá flugmönnum séu reglurnar
öðruvísi og skuldbindingin sé breytilega
löng eftir því hvaða þjálfun flugmennirnir
fá. Erika segir jafnframt að þegar hún hefur
lokið allri sinni þjálfun sé hún skuldbundin
í 10 til 12 ár.
Noelia og Tiffany eru báðar giftar innan
hersins og segir hún það algengara hjá kon-
um í hernum í ljósi þess að óbreyttir borg-
arar skilji oft ekki lífsstíl hersins. Hermenn
þurfi að flytjast á milli staða á 3 ára fresti.
Það séu þó herkonur sem giftist óbreyttum
borgurum líka.
Erika segir ekki algengt að konur í hern-
um eignist mörg börn því að yfirleitt séu
þær að einbeita sér að framanum.
Herkonunar þrjár eru sammála um það að
þær njóta þess mest af öllu að hafa tæki-
færi til að ferðast, hitta nýtt fólk og upplifa
nýja menningarheima. „Ef ég væri heima
í Bandaríkjunum þá hefði ég ekki haft
tækifæri á að ferðast svona mikið til Evrópu.
Síðast var ég að vinna í Tyrklandi og ég er
enn í sambandi við fólk sem ég kynntist þar.
Ég hef kynnst fjölda fólks,“ segir Noelia.
Engin þeirra segist hafa upplifað neikvætt
viðhorf frá karlmönnum. Komið sé fram við
þær sem jafningja öllum stundum. „Ef ein-
hverjir karlmenn hafa verið þeirrar skoð-
unar að konur ættu ekki að vera í hernum þá
hafa þeir haldið þeim skoðunum fyrir sjálfa
sig,“ segir Erika.
María Elísabet Pallé
maria@frettatiminn.is
Noelia Leonard vinnur með læknum sem sérhæfður tæknimaður. Tiffany Van Hoosier á fjögur börn en hefur tekist
að samræma vinnu og fjölskyldulíf.
Kafteinn Erika Palmer
flýgur eldsneytisbirgðavél
og fyllir á orrustuþotur.
30 viðtal Helgin 29. nóvember-1. desember 2013