Búskapur hins opinbera 1994-1995 - 01.04.1996, Síða 17

Eins og lesa má af mynd 3.4 hafa tekjur og útgjöld hins opinbera á mann því sem
næst staðið í stað að raungildi á árunum 1992-1995 miðað við verðvísitölu2 lands-
framleiðslunnar. Á árinu 1994 mældust tekjurnar um 495 þúsund krónur á mann og
útgjöldin um 562 þúsund krónur. Á sama tíma nam landsframleiðslan um 1.400
þúsund krónum á mann. Árinu áður voru tekjurnar 490 þúsund krónur á mann,
útgjöldin 551 þúsund krónur og landsframleiðslan rúmlega 1.364 þúsund krónur.
Samkvæmt bráðabirgðatölum fyrir 1995 verður lítilsháttar breyting til hækkunar á
tekjum hins opinbera á mann en aftur nokkur lækkun á útgjöldum hins opinbera, sjá
nánar töflu 1.1 í töfluviðauka.
4. Tekjur hins opinbera
Heildartekjur hins opinbera á síðasta ári námu um 162^/2 milljarði króna eða 35,6%
af landsframleiðslu, sem er lítið eitt hærra hlutfall en árið 1994. Skatttekjumar jukust
um ríflega 7 milljarða króna milli ára í krónum talið eða um rúmlega 2% að raungildi
miðað við verðvísitölu landsframleiðslu. I ríkissjóð runnu um 130 milljarðar króna og
til sveitarfélaga um 35 milljarðar króna. Þessi raunaukning á fyrst og fremst rætur að
rekja til hagstæðrar efnahagsþróunar. Kaupmáttur ráðstöfunartekna jókst um 4/2% á
árinu 1995 og sömuleiðis einkaneyslan. Tekjutengdir skattar jukust um 414 milljarð
króna og eignatekjur, þ.e. vaxtatekjur og arðgreiðslur, um 114 milljarð króna. Þá
jukust veltuskattar um 2 milljarða króna.
Tekjur hins opinbera eru að mestu leyti skatttekjur, eða um 92% þeirra. Vaxtatekjur
og arðgreiðslur standa fyrir mestum hluta þess sem á vantar. Af heildarskatttekjum
ársins 1995 skila óbeinir skattar um 55% teknanna, en það hlutfall hefur lækkað
verulega á allra síðustu árum með hækkun tekjuskatts einstaklinga og niðurfellingu
2 Það er erfiðleikum bundið að finna ásættanlega verðvísitölu sem hægt er að beita við raunvirðingu á
útgjöldum og tekjum hins opinbera. Að réttu lagi ætti að raunvirða hvern lið fyrir sig með þeirri
verðvísitölu sem lýsir verðbreytingu þess liðar. Iðulega eru svo sundurliðaðar verðvísitölur ekki tiltækar
og verður því að grípa til nálgunaraðferða. Oftast eru þá notaðar almennar verðvísitölur eins og vísitala
landsframleiðslu. Þá er gengið út frá þeirri forsendu að viðkomandi liðir fylgi almennri verðþróun. Að
öðrum kosti verða niðurstöður villandi.
15