Félagsbréf - 01.01.1955, Blaðsíða 21

FÉLAGSBRÉF
11
landi og síðan hinum einstæða atburði í heiðarkotinu. Svo spyrja
þá kannski sumir lesendur: Hvers vegna notar höfundur þarna
sem söguhetju ævintýragepil — og af hverju fer hann að geta um
þetta flakk mannsins út um lönd? Af því að hann þarf einmitt á
slíkri manngerð að halda í þetta hlutverk — og með sögunum af
flakki hans sannar hann okkur, að hann sé raunverulega þess
háttar maður. Slíkur maður er dálítið kærulaus og óprúttinn að
öðrum þræði, en í hina röndina — eins og svona menn gjarnan
eru — hjartagóður, hrifnæmur og fljótur að skipta um ham, lifa
sig inn í nýtt og óvenjulegt hlutverk og umhverfi. En Þórir Bergs-
son varar sig vel á því að láta okkur heyra þá ræðu, sem Björn
ævintýramaður flutti yfir gömlu konunni, áður en hann vann
miskunnarverkið, enda voru þar ekki aðrir áheyrendur en gamla
konan og guð almáttugur!
Þær sögur Þóris Bergssonar, sem gerðar eru af sérstæðu list-
fengi og kunnáttu, eru margar. Þær, sem ég hef nú lítillega vikið
að, eru allar í hópi eldri sagna hans. En ég get ekki fellt svo niður
þennan þátt í hugleiðingum mínum um skáldskap hans, að ég
minnist ekki á tvær af sögunum frá seinasta áratug.
önnur heitir Flugur. Hvað er maðurinn að fara? hugsar dr.
med. Jökull Pálsson, þegar hann er kominn heim til Bardals verk-
fræðings, eftir beiðni hans, og Bardal ræðir aðeins við hann um
tóbakseitraða flugu. Og lesandinn spyr eins og doktorinn. Bardal
kemur síðan aftur að flugunni, þá er hann hefur fengið doktorinn
til að líta á lík frú Bardal, sem hefur fyrirfarið sér á eitri, eftir að
hafa fleygt sér út í miður grundað ævintýri. Og enn eru þeir hissa,
doktorinn og lesandinn. En svo segir Bardal meðal annars:
„Veslings litlu flugur! Þið þorið allt — en þolið ekkert!“
Nafn hinnar sögunnar er Fjallganga. Hvílíkur munur mundi
ekki vera á blakkri blómarós suður í Afríku, nöktum, gljásvörtum
kroppi, smurðum svínafeiti, beini stungið gegnum miðsnesið, neðri
vörin flennt með beinplötu, látúnshringur í eyrum, hálsmen úr
villigaltarjöxlum, — já, hvílíkur munur mundi ekki vera á slíkri
konu og fagurlega snyrtri, tízkubúinni og frábærlega glæsilegri
Reykjavíkurdömu, giftri glæstum veraldarmanni og yfirvaldi á
því landi Islandi! En Þórir Bergsson kann tæknileg tök á að sýna