Helgafell - 01.12.1943, Síða 54

370
HELGAFELL
leik hans í stað þess að leggja hann undir sig. Þessvegna hefur hann einnig
m. a. getað leyft sér að sækja viðfangsefni sín til íslenzkrar náttúru, þrátt
fyrir það, að ,,meistararnir“ hafi aldrei gefið sig við íslenzku landslagi, sem
raunar gæti að einhverju leyti stafað af því, að þeir hafa aldrei hingað komið.
V.
Erlendir menn, sem leitað hafa Islands í málverkum listamanna vorra,
hafa einatt þótzt finna þar staðfestingu á hugmyndum sínum um drunga,
hrikaleik og auðn íslenzkrar náttúru. I myndum Gunnlaugs Blöndals hafa
þeir aftur á móti kynnzt „átthögum norðursins“ frá þeirri hlið, er þeir áttu
sízt von á, hinni björtu, heillandi dýrð sumarsins, móðu vordagsins, sem
brotnar í þúsund ævintýralegum speglunum yfir ströndinni og sjónum, um-
hverfi, sem raunar er eitt verðugt hinni sindrandi reisn tiginborins yndis-
þokka, hinu „ljósa mani“, sem list hans hefur gert að persónugerfingi kven-
legrar æsku Islands. — Rautt, grænt, gult og blátt, og þó sérstaklega gult
og blátt, hafa orðið eftirlætislitir þessa listamanns, og satt er það, að stund-
um hefur hann átt það til að sóa hinum björtustu tónum þeirra af gáskafullri
bruðlunarsemi. 1 myndum hans frá síðari árum gætir þó meira hófs í þessum
efnum, og samtímis því hefur bygging myndanna orðið sterkari og túlkun
viðfangsefnanna djarfari og jafnvel ástríðufyllri.
Ég minntist áðan á Jónas Hallgrímsson, og þá minnist ég þess um leið,
að það hefur einhversstaðar verið komizt svo að orði um Gunnlaug Blöndal,
að hann skipi samskonar sess meðal íslenzkra málara sem Jónas Hallgríms-
son meðal íslenzkra skálda. Ljóðlist og málaralist eru að vísu ólíkrar teg-
undar og hvorug verður túlkuð til fullnustu í öðru formi en sínu eigin, en
mér er þó nær að halda, að talsvert sé til í þessu. Það er sama einlægni hjart-
ans, sama saklausa hrifningin, sem talar til vor í máli Jónasar og hinum
björtu, heillandi litum Gunnlaugs Blöndals. Og mér er ekki grunlaust um,
að á sama hátt og vér öfundum samtíðarmenn Jónasar af því að hafa átt
kynni af honum, verðum vér, sem nú lifum, einhverntíma öfundaðir af því að
hafa orðið samferða Gunnlaugi Blöndal og þeim öðrum, sem hófu með svo
glæsilegum hætti endurreisn íslenzkra lista á fyrsta þriðjungi tuttugustu ald-
arinnar.
Tómas GuSmundsson.