Helgafell - 01.04.1954, Qupperneq 84

André Maurois:
Bókmenntabréf frá París
PINU sinni á ári, og þá í heila viku,
■*—' komast franskar bókmenntir á
forsíður dagblaðanna. Síðasta mánn
daginn í nóvember er Femina-verð-
laununum úthlutað og viku síðar,
fyrsta mánudaginn í desember, fer
fram hátíðleg afhending Goncourt-
verðlaunanna, en þetta eru viðburðir,
sem nálgast frægustu veðreiðamót að
fréttagildi. Sumir útgefendur hafa á
sínum snærum mikinn fjölda af ung-
um skáldsagnahöfundum, einungis í
því skyni að missa síður af hinu
gullna tækifæri; þeir líta hver annan
hornauga og „ala upp“ skjólstæðinga
sína á laun, nákvæmlega eins og eig-
endur veðhlaupahestanna temja gæð-
inga sína í kyrrþey undir næstu
kappreiðar. En það er líka til mikils
að vinna. Bækur þeirra höfunda, sem
hreppa hnossið, eiga vísa gífurlega
sölu, og skiptir þá satt að segja minna
máli, hvort þær eru góðar eða ekki.
Það eru sem sé þúsundir Frakka, sem
aðeins kaupa tvær bækur á ári, Gon-
court- og Femina-bækurnar. Ef mjög
illa hefur tekizt til um valið, þá láta
þeir bækurnar ólesnar, en þeir munu
áreiðanlega kaupa verðlaunabækur
næsta árs jafnt fyrir það.
En úr því að Goncourt-verðlaunin
.eru í slíkum metum, þá getur það að
sjálfsögðu ekki komið til af öðru en
því, að úthlutun þeirra hafi yfirleitt
tekizt mjög vel. Árið 1953 fór veit-
ing þeirra fram í fimmtugasta sinn
og að því tilefni voru allir fyrrver-
andi verðlaunahafar, sem til náðist,
boðnir til mikillar veizlu. Tuttugu og
sjö þeirra sóttu hófið. Þetta voru, að
fáum einum undan teknum, mjög
virðulegir og ágætir höfundar, og
sumir þeirra heimsfrægir.
Lárviðarskáld afmælisins, Pierre
Gascar, sem annars er blaðamaður að
atvinnu, mun áreiðanlega gera dóm-
endum sínum sóma. Hann er fortaks-
laust einn gáfaðasti skáldsagnahöf-
undur ungu kynslóðarinnar. Stíll
hans er uppgerðarlaus, orðknappur
og magnþrunginn. Hann kann öll tök
á hlutlausri frásögn og veit, hvernig
hann á að hreyfa við djúpstæðum til-
finningum án þess að gefast sjálfur
sefasýki á vald. Viðfangsefni hans
eru harmsár, en höfundurinn gætir
hófstillingar í meðferð þeirra.
Gascar hlaut verðlaunin fyrir tvær
bækur. Önnur þeirra, Les bétes (Dýr-
in), er safn kynlegra smásagna um
hunda, hesta, villidýr — og menn.
Þegar bókin var nýkomin út lét ég
svo ummælt, að betri bók hefði ekki
verið skrifuð, þeirar tegundar, síðan
Kipling leið. Hin verðlaunabókin, Les
temps des morts (Tími hinna dauðu),
er byggð á persónulegum endur-
minningum höfundarins frá þeim
tíma, er hann sat í þýzkum fanga-
búðum. Þar hafði hann það starf með
höndum að vera grafari. Þrátt fynr
mikinn einfaldleik í frásögninni veit