Helgafell - 01.04.1954, Qupperneq 114

112
HELGAFELL
myndum íslenzku útgáfunnar og
nokkrum að auki, sem Gunnar son-
ur minn hefur gert síðan. Mér skilst
að um líkt leyti verði haldin sýning
á myndunum í Stokkhólmi.
— Og Saga Borgarættarinnar nýt-
ur alltaf sömu vinsælda í Danmörku?
— Já, upplag hennar ætti næst að
fara að nálgast hundrað þúsund. Hún
kom þar síðast út 1950.
Talið berkt að hinni stóru kvik-
mynd af Borgarættinni, sem fyllti
Nýja Bíó vikum saman í gamla daga
og fólk þreyttist aldrei að sjá. Hún
var tekin sumarið 1919 og var fyrsta
kvikmyndin, sem gerð var hér á landi
eftir skáldverki íslenzks höfundar.
Höfundurinn fékk 5000 d. kr. fyrir
kvikmyndaréttinn á sínum tíma, og
þótti ofrausn. Nú kemur það upp úr
dúrnum að öll eintök kvikmyndar-
innar hafa gengið sér til húðar. —
Og það er raunar skaði, segir Gunnar.
Þetta var að vissu leyti heimildar-
kvikmynd um fólk og húsakost gamla
tímans. Við sóttum kirkjustaðinn Hof
að Keldum á Rangárvöllum, en Borg
var gamli bærinn í Reykholti. Upp-
haflega var Sandfell í Öræfum á
áætluninni, en það reyndist ógerlegt
að koma heilum kvikmyndaleiðangri
svo langa leið yfir erfið vötn og aðr-
ar torfærur.
— Mér er margt minnistætt úr
þessum leiðangri, bætir Gunnar við.
Allur farangur og allt fólk var flutt
á hestum, en kvikmyndafólkið að
sjálfsögðu óvant ferðalögum við slík
skilyrði, og reyndar mesta mildi að
ekki hlauzt slys af. Stundum lá við
borð, að illa færi. Mér er sérstaklega
í minni, þegar frú Sommerfeldt féll
af baki á leiðinni yfir Kaldadal. Hún
festist í ístaðinu og hesturinn dró
hana á eftir sér, en grjóturð fram-
undan. Einhverjir Danir ætluðu að
ríða í veg fyrir hestinn, en það gerði
illt verra. Samt tókst að stöðva hann
áður en verra hlaust af. Frúin marð-
ist dálítið og kom sér þá vel að ein
af leikkonunum var hálfgerður nudd-
læknir, enda náði hún sér þá brátt.
Ég vík talinu að ýmsu kunnu fólki,
sem komizt hafði inn í kvikmyndina
sem aukaleikendur eða af tilviljun
svo sem Gunku gömlu í Tjarnargöt-
unni, Óskari Clausen o. fl. En í kvik-
myndinni komu einnig fram nokkrir
íslenzkir leikendur í stærri hlutverk-
um, einkum Stefanía Guðmundsdótt-
ir og Guðrún og Marta, Indriðadæt-
ur, að ógleymdum Guðmundi Thor-
steinson, sem lék eitt aðalhlutverkið,
Ormar Örlygsson,
— Sommerfeldt leikstjóra leizt
ekki meir en svo á þá tillögu mína
að trúa Guðmundi fyrir jafn erfiðu
og vandasömu starfi. Muggur hafði
aldrei komið nærri kvikmynd á ævi
sinni. En hann var ekki búinn að vera
lengi með leikurunum, þegar þeir
sáu, að þetta var rétt ráðið. Muggur
var mikill og fjölhæfur snillingur.
Borgarættin skipaði Gunnari Gunn-
arssyni kornungum á bekk með vin-
sælustu skáldsagnahöfundum á Norð-
urlöndum, en fyrsta bindi sögunnar
kom út árið 1912. Ég hefði því talið
sennilegt að höfundurinn teldi sig
eiga þessu skáldverki mest að þakka,
og nú legg ég fyrir hann mjög
heimskulega spurningu: Hvaða skáld-
verki þínu hefur þú mestar mætur á?
— Því er ekki unnt að svara, segir
Gunnar. Viðhorfin í þeim efnum
breytast með aldrinum. Vikivaki ■
Svartfugl — Heiðaharmur — Fjall-
kirkjan —? Nei, þeirri spurningu er
ekki unnt að svara.
— Ég get ekki sagt, að ég muni