Fréttablaðið - 27.02.2015, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 27. febrúar 2015 | SKOÐUN | 17
Húmbúkk og hindurvitni eru ekki
skaðlaus skemmtun. Spyrjið bara
hvíta nashyrninginn. Norðurafr-
íska undirtegund hvíta nashyrn-
ingsins sem bjó á sléttum Mið- og
Austur-Afríku. Þangað til nýlega.
Sú trú fer nú eins og eldur um
sinu að horn nashyrninga geti
læknað krabbamein og aðra ill-
víga sjúkdóma. Kílóverð þeirra
er jafnhátt og kílóverðið á gulli.
Vegna mikillar eftirspurnar eftir
nashyrningahornum, einkum
í Kína, hafa veiðiþjófar leikið
tegundina grátt. Er svo komið
að aðeins fimm dýr eru eftir af
norðurafrískri deilitegund hvíta
nashyrningsins. Dagar hennar
eru taldir.
Þegar heilinn dettur út
Víðsýni þykir móðins. Að vera
opinn fyrir nýjum hugmyndum
þykir gott. Nokkuð hefur þó borið
á því undanfarið að fólk nálgist
hlutina með svo opnum hug að
heilinn detti út. Gott dæmi um
þetta er viðhorf í garð bólusetn-
inga.
Þökk sé þeirri uppfinningu sem
bólusetning er höfum við fæst
orðið vitni að afleiðingum sjúk-
dóma á borð við mislinga, mænu-
sótt og kíghósta. En upp er risin
einhvers konar hreyfing andvís-
indahyggju, fólks sem virðist líta
svo á að helstu afrek læknavís-
indanna séu eins og guð eða jóla-
sveinninn, maður ræður hvort
maður trúi á þau eða ekki.
Hópar foreldra virðast telja
bólusetningar barna sinna vett-
vang til einhvers konar sjálfs-
tjáningar. Að bólusetja eða ekki
bólusetja er allt í einu orðin ein-
hver spurning um frjóa og sjálf-
stæða hugsun, tækifæri til að
synda á móti straumnum, ekki
vera hjarðdýr. Fólk með tíu Iitt-
ala-kertastjaka í gluggakistunni
sinni í sama lit og nágranninn
grípur skyndilega tækifærið til
að vera öðruvísi: „Ég meika ekki
alveg hippsteraskegg og harem-
buxur en með því að bólusetja
ekki barnið mitt get ég loksins
verið retró, fengið útrás fyrir
náttúrubarnið í mér. Það sakar
ekki heldur að þurfa ekki að
horfa upp á einhvern smákrakka
sem kallar sig lækni reka nál í
nýja barnið mitt – hvenær fór
læknadeildin að útskrifa ung-
linga?“
„Þetta er bara fákunnátta“
Í svari heilbrigðisráðherra við
fyrirspurn á Alþingi sem birt var
í síðustu viku kom fram að allt
að tólf prósent íslenskra barna
eru ekki bólusett. Guðmundur K.
Jónmundsson barnalæknir sagð-
ist af því tilefni í fréttum Stöðvar
tvö ekki skilja foreldra sem ekki
bólusetja börn sín. „Ég held að
það sé bara það að fólk hefur ekki
séð þessa sjúkdóma og heldur
að þetta sé bara ekki neitt neitt.
Það þekkir þá ekki. Þetta er bara
fákunnátta, ekkert annað.“
Þegar undirrituð var í grunn-
skóla heimsótti bekkinn reglulega
heilbrigðisstarfsfólk sem hafði
meðferðis glerkrús sem í var illa
farið mannslunga, svart og rotið
svo það minnti helst á laskaðan
sláturkepp. Lungað var úr stór-
reykingamanni og var tilgangur
heimsóknarinnar að koma í veg
fyrir að við krakkarnir byrjuðum
að reykja.
Það er spurning hvort kynna
þurfi fyrir verðandi foreldrum
afleiðingar þeirra sjúkdóma sem
bólusetningar vernda okkur gegn
með sams konar átaki.
Bullið öðlaðist sjálfstætt líf
Myndu þeir foreldrar sem ákveða
að bólusetja ekki börn sín hafna
jafnafdráttarlaust öðrum upp-
götvunum læknavísindanna?
Segjum sem svo að þetta sama
fólk félli niður af háum stalli
sjálfumgleðinnar og hruflaði
á sér hnéð. Það kæmi sýking í
sárið. Myndi það segja við lækn-
inn: „Nei, ég trúi ekki á sýklalyf,
þú verður bara að skera af mér
fótinn. Og ekkert morfín takk. En
ég þigg kannski smánashyrninga-
horn.“
Nú kann einhver að hrista
hausinn og segja: „Já, en sýklalyf
og morfín eru ekki hættuleg, ekki
eins og bólusetningar.“
Þeir sem hafna bólusetning-
um hlæja eflaust að nýríkum
Kínverjum sem háma í sig möluð
nashyrningahorn sér til heilsu-
bótar. En rétt eins og enginn
fótur er fyrir lækningamætti
nashyrningahorna er enginn vís-
indalegur fótur fyrir skaðsemi
bólusetninga.
Vitleysan hófst árið 1998. Í
breska læknatímaritinu The
Lancet birtist grein eftir lækn-
inn Andrew Wakefield þar sem
því var haldið fram að samband
væri milli bólusetningar við misl-
ingum og einhverfu hjá börnum.
Skelfing greip um sig meðal for-
eldra sem í auknum mæli neituðu
að láta bólusetja börn sín. En
ekki leið á löngu uns í ljós kom
að niður stöður rannsóknarinnar
voru falsaðar. The Lancet dró
greinina til baka. Wakefield var
sviptur læknaleyfinu. En boltinn
var farinn að rúlla, bullið öðlaðist
sjálfstætt líf.
Ábyrgð þessa eina svikahrapps
er mikil. Uppspuni Wakefields
um skaðsemi bólusetninga hefur
valdið því að sjúkdómar sem
við töldum okkur laus við skjóta
nú aftur upp kollinum. En eina
leiðin til að halda sóttum eins og
mislingum, rauðum hundum og
stífkrampa í skefjum er bólu-
setning.
Ekki láta hafa þig að fífli.
Látum öll bólusetja börnin okkar.
Vísindi virka ekki eins og
guð og jólasveinninn
Í DAG
Sif
Sigmarsdóttir
rithöfundur
Að bólusetja eða ekki
bólusetja er allt í
einu orðin einhver spurning
um frjóa og sjálfstæða
hugsun, tækifæri til að
synda á móti straumnum,
ekki vera hjarðdýr.
Það er samúð með Dönum
og Frökkum sem fyllir
hugann um þessar mundir.
Við horfum hljóð á
hvernig hryðjuverk hafa
verið að ryðja sér til rúms
í heiminum frá aldamót-
um. Friðsamleg andmæl-
in sem heyrðust í Nor-
egi, þá Frakklandi og nú
Danmörku eru gagnleg.
Það sýnir allt annað en
ofbeldi, það sýnir: „Je suis
Charlie“, „Ég er blaðið Charlie og
tjáningarfrelsið“, „Ég stend með
Dönum og grunni dansks samfé-
lags“, „Ég stend við hlið bróður
og systur sem kennir til undan
ofbeldi heimsins“. Þetta er svolít-
ið svona eins og að rétta hina kinn-
ina. Það er virðing í því og styrkur.
Hugsum hlutina upp á nýtt
Við stöndum frammi fyrir þessum
skelfilegu atburðum og reynum að
fóta okkur í því sem er að gerast.
Það hefur verið talað um hryðju-
verk og hefur það nánast alfarið
verið tengt við múslíma. Það hefur
komið af stað fordómum svo að
múslímar upplifa t.d. strangt og
tortryggið flugvallaeftirlit, fá ekki
sama viðhorf í búðinni, eiga minni
von um vinnu á Vesturlöndum
o.s.frv. Sem betur fer er að koma
breyting í orðræðuna og langar mig
að stíga inn í hana. Það er
hvorki gagnlegt né sann-
gjarnt að tengja hryðju-
verkamann við átrúnað
eða ríki. Hryðjuverkamað-
ur er ýktur glæpamaður og
ekkert annað. Margfaldur
glæpamaður sem fremur
kaldrifjuð morð til að skaða
sem flesta. Hann skaðar
líka sína eigin trúbræður
og systur því (trúin) menn-
ingarsamfélagið býður
hnekki út af framkomu hans.
Þetta snýst ekki um að vera mús-
lími eða vestrænn, þetta eru glæpa-
menn sem berjast fyrir ákveðinn
málstað. Helle Thorning-Schmidt
orðaði þetta vel er hún sagði eftir
árásirnar í Danmörku: „Þetta er
barátta milli einstaklingsfrelsis og
myrkrar hugmyndafræði.“
Munur á Breivík
og hryðjuverkamanni?
Það má horfa á Breivík út frá svip-
aðri hugsun. Nasísk hugmynda-
fræði hans ætlaði að koma á nýju
jafnvægi með því að ryðja ann-
arri hugmyndafræði út af borðinu.
Alveg skelfilegt en tökum eftir;
hann var kallaður glæpamaður
en ekki hryðjuverkamaður. Var
það af því hann kom frá landi með
kristin grunngildi? Í mínum huga
er Breivík ekki kristinn og mús-
límarnir sem framið hafa ódæð-
in síðustu misseri eru heldur ekki
múslímar, svo langt ganga þessir
einstaklingar frá grunnhugmynd-
um átrúnaðar. Þetta eru reiðir og
illskeyttir glæpamenn. Síðasta
dæmið sannar það þegar ótíndur
glæpamaður tók hvatningu frá
öðrum glæpamönnum og myrti
fólk í tvígang í Kaupmannahöfn til
að taka undir starfsaðferðir ann-
arra glæpamanna sem hvatt hafa
fólk í öðrum löndum til að fremja
hryðjuverk í sínum heimahögum.
Þetta eru glæpaverk og þau hafa
ekkert með trú að gera. Ef Íslend-
ingur brýst inn í hús náunga síns,
þá eru ekki allir Íslendingar inn-
brotsþjófar. Þó að einn sem játar
trú á Allah fremji hrottalegt morð
þá eru ekki allir múslímar morð-
ingjar. Nefnum hlutina sínum
réttu nöfnum, hér eru stórglæpa-
menn á ferð sem brjóta lög Guðs
og allra manna.
Hryðjuverkamaður
eða glæpamaður!
SAMFÉLAG
Bára
Friðriksdóttir
kristinn Íslendingur
➜ Ef Íslendingur brýst inn í
hús náunga síns, þá eru ekki
allir Íslendingar innbrots-
þjófar. Þó að einn sem játar
Allah fremji hrottalegt morð
þá eru ekki allir múslímar
morðingjar.
Skuldaniðurfellingin orðin að
styrk til bankanna?
Karl Garðarsson alþingismaður vakti athygli á því á
þingi með pappír upp á það í höndunum, að bankar og
fjármálastofnanir væru nú að graðga í sig sem næmi
nýgerðri „skuldaleiðréttingu til heimilanna“ á þann hátt
að halda uppi svo háum vöxtum, að skuldararnir fengju
ekki krónu í sinn hlut.
Haldið er uppi vöxtum um 8% á sama tíma og
verðbólga er nær engin.
Hvað skyldi síðan gerast þegar og ef verðbólgan fer
af stað? Endar það þannig að „skuldaniðurfellingin“ verði neikvæð
eftir allt saman?
http://omarragnarsson.blog.is
Ómar Ragnarsson
AF NETINU

BRUNCH
UM HELGAR
LAU & SUN FRÁ 11-16
A F M A T S E Ð L I V E G A M Ó T A
Vegamótastíg
101 Reykjavík
s. 511 3040
vegamot.is
Lúxus brunch 2490
Hrærð egg, beikon, pastramiskinka,
camembert, goudaostur, kartöflu r, ný
bakað brauð, ferskir ávextir, tómat
confetti, grískt jógúrt, appelsínusafi og
pönnukaka með hlynsírópi.
Sá breski 2390
Egg, beikon, bakaðar baunir, grilluð
kryddpylsa, kartöflur, ristað brauð og
pönnukaka með hlynsýrópi.
Klassískur Vegamótabrunch 2390
Beikon og egg, ristað brauð, kartöflur,
tómat confetti, grískt jógúrt og pönnu kaka
með hlynsírópi.
Léttur heilsubrunch 2090
Ristað speltbrauð, pastramiskinka,
ostsneiðar, kjúklingaskinka, harðsoðið
egg, tómatar, agúrka, ferskir ávextir og
grískt jógúrt.

Pylsur, steikt egg, beikon, grískt
jógúrt, brauð og pönnukaka.
Íspinni fylgir
barna brunch
2
6
-0
2
-2
0
1
5
2
2
:0
2
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
3
F
3
-4
7
9
4
1
3
F
3
-4
6
5
8
1
3
F
3
-4
5
1
C
1
3
F
3
-4
3
E
0
2
8
0
X
4
0
0
2
A

F
B
0
6
4
s
C
M
Y
K