Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 49

FRÆÐIGREINAR / PERSÓNUGREINING f GAGNAGRUNNI
ferlið og setja hlið við hlið nafnið eða kennitöluna
sem fór inn og dulkóðað fastanúmer sem kemur út
fyrir hvert nafn eða kennitölu. Slíka töflu má einnig
smíða fyrir afmarkaðan hóp manna. Ef tekin yrði
ákvörðun um að fara til baka í gagnagrunninum, til
dæmis ef Alþingi heimilaði opnun grunnsins með
lagabreytingu eða dómstóll dæmdi að opna skyldi
grunninn vegna dómsmáls, þá tekur það einungis
augnablik að búa til uppflettitöflu fyrir alla þjóðina
eða fyrir þann hóp sem óskað væri eftir að finna. Ein-
ungis þyrfti að kalla til handhafa dulkóðunarfallsins
(eða fallanna) og renna nöfnum eða kennitölum
hópsins í gegn.
Ferlið við flutning upplýsinga er að heilbrigðis-
stofnun einstefnudulkóðar kennitölu yfir í fasta-
númer og afritar síðan og tengir heilbrigðisupplýsing-
arnar úr sjúkraskránni við fastanúmerið í stað kenni-
tölunnar. Þetta er síðan sent til dulkóðunarstofu Per-
sónuverndar. Landlæknir einstefnudulkóðar kenni-
tölur þeirra sem hafa sagt sig úr grunninum að fullu
eða að hluta til og sendir þá skrá til dulkóðunarstofu.
Dulkóðunarstofa skal sía burt upplýsingar um þá
sem sagt hafa sig úr grunninum, endurdulkóða síðan
fastanúmer og senda þau ásamt áföstum upplýsing-
um áfram til gagnagrunnsins. Það er því ljóst að það
verða margir handhafar að fallinu fyrir einstefnudul-
kóðun. Hver sem er þeirra gæti búið til uppflettitöflu
yfir þau fastanúmer sem fara til dulkóðunarstofu.
2.3. Persónugreining við undirbúning gagna
Til að flytja gögn í gagnagrunn á heilbrigðissviði þarf
að opna þau og lesa og skrá á rafrænan hátt. A þessu
stigi eru gögnin að fullu persónugreinanleg. Þetta
gildir um öll gögn sem fyrir eru og ætlun er að flytja í
gagnagrunninn. Þetta gildir einnig um gögn allra
þeirra 20.000 manna sem hafa hafnað því að taka þátt
í gagnagrunninum með bréfi til landlæknis því þeir
sem undirbúa gögnin til flutnings eiga ekki að vita
hverjir hafa sagt sig úr gagnagrunninum. Þá gildir
þetta einnig um allar upplýsingar um látið fólk,
heilsufarsskýrslur þeirra verða opnaðar og lesnar og
undirbúnar fyrir flutning í gagnagrunninn. Þessi
skoðun allra heilsufarsupplýsinga er gerð í öðrum til-
gangi en þeirra var aflað. Jafnframt verða í óþökk
þeirra fleiri en 20.000 manna sem sagt hafa sig úr
grunninum lesin gögn um þá í öðrum tilgangi en þeim
var upphaflega safnað, þau búin til flutnings og send
í átt til gagnagrunnsins. Ef mistök verða hjá dulkóð-
unarstofu gætu þau gögn einnig farið alla leið í grunn-
inn þrátt fyrir að bann hafi verið lagt við því.
3. Persónugreining með samanburði á
munstrum ættartrjáa
Gagnagrunnslögin heimila samtengingu upplýsinga
úr gagnagrunni á heilbrigðissviði við gagnagrunn
með ættfræðiupplýsingum. Samkvæmt öryggisskil-
málum sem gerðir voru fyrir Persónuvernd (17) verð-
Tafla 1. Uppflettitafla fyrir nöfn einstaklinga og fastanúmer þeirra gerð með MD5 hakkafallinu (hash function).
Stak Inntak,x Hakkafall Úttak, h (hakk) eða fastanúmer
xi Pétur Pálsson H(x±) 012578f77e5820f2c5bdfcd48ec273ce
X2 Pálína Pétursdóttir H(x2) 5cel8blcaca938a8b88161344537723f
x3 Jón Jónsson H(x3) 766308e6bf587715483772c8f5blc3c6
X4 Anna Hallsdóttir H(x4) 823add31el475737bb8d8351ca914c0f
x5 Jón Pétursson H(x5) 5f04fafb74f2ecd7d66d2274d6fb78ad
X6 Helga Pétursdóttir H(xe) 192al5b61372ea29a955027f7b7cfd59
x7 Eva Pétursdóttir H(x7) 4e326404c5b0d75dcb76a3a7b634c320
x8 Páll Pétursson H(xg) 762764495e433a7al6d2f27dd3a4b236
X9 Þóra Jónsdóttir H(x9) 7el38088511b5d6a68e2860bfb7848c8
X10 Harpa Jónsdóttir H(x10) 454d832d78a28fbd3c3fce5904377934
X13 Helgi Helgason H(x13) de0218al78a2e2bafc20279c57914626
X14 Halla Bjarnadóttir H(x14) 8b93dl3bf2583ecd43681a93bcb091c2
X15 Birna Bjarnadóttir H(x15) 9f9d61a835cacfl67bc97ff06bfde8ba
X12 Björn Geirsson H(x12) 727b4cb208be9eb929a9526el200197b
ur ættfræðigagnagrunnur rekstrarleyfishafa dulkóð-
aður á sama hátt og gagnagrunnur á heilbrigðissviði.
Sama gildir um gagnagrunn með erfðafræðilegum
upplýsingum sem einnig er fyrirhugað að tengja við
hina grunnana. Grunnarnir þrír verða að hafa sömu
fastanúmer (eða að minnsta kosti einkvæma svörun á
milli) til þess að samtenging grunnanna sé möguleg.
Ættfræðigagnagrunnur er hins vegar einnig til hjá
rekstraleyfishafa með nöfnum (og/eða kennitölum)
einstaklinga. Þær upplýsingar eru einnig til annars
staðar í þjóðfélaginu og fyrirætlanir eru um að veita
almenningi netaðgang að þeim gagnagrunni. Þar sem
sami gagnagrunnur er til bæði með nöfnum eða
kennitölum og með fastanúmerum (dulkóða) getur
sá sem hefur aðgang að báðum grunnunum, þeim
með fastanúmerum og þeim ódulkóðaða, persónu-
greint einstaklinga í hinum dulkóðaða grunni með
samanburði á ættarmunstrum.
Fræðilega séð er geysihár fjöldi mögulegra ættar-
trjáa á milli einstaklinga í einhverjum hópi (fjöldi
möguleika er veldisfall af fjölda einstaklinga). Hið
raunverulega ættartré þessa hóps einstaklinga er því
líklega einstakt og frábrugðið að lögun frá ættartré
annars hóps jafnmargra einstaklinga. Fjöldi barna og
kynferði og tengingar einnar ættar við aðrar ættir
með giftingu og barneignum eru einstakt munstur
sem nota má til að þekkja fjölskyldur. Það eru um
það bil 2.500 sex barna fjölskyldur og innan við
20.000 tveggja barna fjölskyldur í landinu. Aðrar al-
gengar fjölskyldumyndir eru á milli þessa í fjölda.
Tengingar fjölskyldna geta gert munstur þeirra ein-
stök og þar með auðkennanleg. Jónsætt og Gunnuætt
eru einstakar eins og aðrar ættir landsins og þekkjast
hvort sem einstaklingarnir í ættartrénu eru tilgreindir
með nöfnum eða dulkóðuðu fastanúmeri.
Auðveldara er að bera kennsl á tiltekna sex barna
fjölskyldu en á tiltekna tveggja barna fjölskyldu því
þær eru færri og möguleg fjölskyldumunstur eru
fleiri. Algengustu fjölskyldur eru tveggja og þriggja
barna fjölskyldur. Ef fæðingarröð er þekkt eru um
það bil 5.000 fjölskyldur af hverri gerð tveggja barna
Læknablaðið 2001/87 813