Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 58

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÚTTEKT RÍKISENDURSKOÐUNAR
Samskipti Ríkisendurskoðunar og Læknasetursins
Guðmundur Ingi
Eyjólfsson
Höfundur er sérfræðingur í
blóðsjúkdómum og
lyflækningum og formaður
Læknasetursins. Netfang:
gie@setrid.is
Það voru friðsamir læknar sem gengu á fund
Ingibjargar Pálmadóttur, þegar hún var nýorðin ráð-
herra heilbrigðis- og tryggingamála. Þar fóru for-
menn læknafélaganna og formenn samninganefnda.
Menn vildu friðmælast við ráðuneytið eftir hatramm-
ar deilur við Sighvat Björgvinsson.
Arin liðu af valdatíð Ingibjargar, en 21. nóvember
2000 fetaði hún í fótspor fyrirrenna síns, þegar hún
ritaði Ríkisendurskoðun bréf og fór þess á leit við
stofnunina að gerð yrði sérstök úttekt á greiðslum til
lækna frá aðilum sem ríkissjóður veitir fjárframlög
til.
í framhaldi af þessu bréfi fékk Læknasetrið bréf
frá Ríkisendurskoðun, dagsett 21. mars 2001, og var
þess krafist að Læknasetrið sundurliðaði greiðslur til
lækna með nafni, kennitölu, sérgrein og upphæð.
Læknasetrið svaraði þessu bréfi á þann veg að um
verktakagreiðslur væri að ræða, en ekki fjárframlög
úr Ríkissjóði og það væri brot á lögum um persónu-
vernd og meðferð persónuupplýsinga að veita um-
beðnar upplýsingar og þau lög, nr. 77/2000, giltu
einnig um lækna.
Læknasetrið vísaði málinu til Persónuverndar.
í ljós kom að Ríkisendurskoðun hafði tilkynnt
Persónuvernd um þessa athugun fyrirfram og sagt
var að ætlunin væri að vinna með upplýsingar um
laun lækna á tölfræðilegan hátt og gera grein fyrir
niðurstöðum í opinberri skýrslu.
Þegar bréf Læknasetursins til Persónuverndar var
sent Ríkisendurskoðun til umsagnar sagði stofnunin:
„Það var mat Ríkisendurskoðunar sem segja má að
hafi verið á misskilningi byggt að hér væri verið að
vinna með viðkvæmar persónuupplýsingar. Við nán-
ari skoðun má ljóst vera að í umræddri tilkynningu
hefði verið rétt að vísa í 5. tl. 8. gr. laga um persónu-
vernd.“
í lögum um meðferð persónuupplýsinga og um
persónuvernd stendur í 5. tl. 8. gr. að vinnsla með
persónuupplýsingar sé heimil vegna verks sem unnið
er í þágu almannahagsmuna.
Eftir bréf undirritaðs til Persónuverndar sagði
Ríkisendurskoðun nú að rannsóknin væri gerð í þágu
almannaheilla.
Helst virtist að læknar væru einhverjir vágestir í
heilbrigðisþjónustunni og eina stéttin í þjóðfélaginu
sem Ríkisendurskoðun telur sig þurfa að skoða. Samt
eru margir verktakar sem vinna fyrir ríkissjóð án þess
að Ríkisendurskoðun sé að hnýsast í laun starfs-
mannanna. Þar er um að ræða stóra verktaka eins og
ístak, sem veltir 60 milljörðum árlega. Enginn spyr
um laun starfsmanna þeirra, enda kemur það engum
við nema skattstjóranum.
Viðskipti undirritaðs við Ríkisendurskoðun í
sumar verða ekki rakin frekar, en úrskurður
Persónuvemdar í þessu máli er sá, að Ríkisendur-
skoðun heyri undir Alþingi og eigi að endurskoða
ríkisreikninga, reikninga þeirra aðila sem hafa með
höndum rekstur og fjárvörslu á vegum ríkisins, skuli
sinna stjórnsýsluendurskoðun, hafa eftirlit með fram-
kvæmd fjárlaga og vera þingnefndum til aðstoðar við
fjárlagagerð. Ekki verður séð að umrædd rannsókn á
persónulegum högum lækna sé á verksviði Ríkis-
endurskoðunar heldur fara þessar persónunjósnir af
stað eftir beiðni heilbrigðisráðuneytisins. Ekki verð-
ur séð að ráðuneytið hafi neina heimild í lögum til að
fara fram á slíka rannsókn, enda heyrir Ríkisendur-
skoðun undir forsætisnefnd en ekki einstaka ráð-
herra. Ríkisendurskoðun getur í mesta lagi krafið
Læknasetrið um sönnun þess að umsamin verktaka-
vinna fyrir Tryggingastofnun ríkisins hafi verið fram-
kvæmd. Slík sönnunargögn höfum við ekki neitað að
leggja fram, enda væri slíkt brot á samningi okkar við
Tryggingastofnun ríkisins, sem við höfum ávallt hald-
ið í einu og öllu. Ef þar koma fram persónulegar upp-
lýsingar um sjúklinga þyrfti þó að leggja slíka beiðni
fyrir Persónuvernd.
Úrskurður Persónuverndar í þessu máli er af-
dráttarlaus og telst umrædd rannsókn ekki vera í
þágu almannahagsmuna.
Skýrsla Ríkisendurskoðunar kom síðan út í lok
júlí án þess að Læknasetrið gæfi neinar upplýsingar
og áður en úrskurður Persónuverndar var birtur.
Heiðarlegur embættismaður hefði frestað rannsókn-
inni eftir að deila um lögmæti hennar kom upp.
Ríkisendurskoðandi telur sig hafinn yfir lögin.
Það er ljóst að þegar stofnun eins og Ríkisendur-
skoðun fer fram á gögn frá fyrirtækjum í heilbrigðis-
þjónustu þá veita flestir umbeðnar upplýsingar, en nú
eru breyttir tímar, komin lög sem vernda þegna
landsins, enda hefur mikil umræða farið fram að
undanfömu um meðferð persónuupplýsinga. Því
miður hafa ýmsir aðilar veitt þessar upplýsingar um-
hugsunarlaust og því tekið þátt í lögbrotum Ríkis-
endurskoðunar og heilbrigðisráðuneytisins. Meðal
þessara aðila eru sjúkrahúsin í Reykjavík. Að vísu er
ávallt viss ógnun frá Ríkisendurskoðun, því stofnun-
in virðist telja vald sitt nánast takmarkalaust og því
telja menn rétt að afhenda gögn þangað. I síðasta
822 Læknablaðið 2001/87