Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 61

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÚTTEKT RÍKISENDURSKOÐUNAR
Úttekt Ríkisendurskoðunar á launagreiðslum til lækna
Veruleg tilfærsla frá verktakagreíðslum til fastra launa
Flestir hópar lækna hafa haldið í við almenna launaþróun
Ríkisendurskoðun gerði í sumar ÚTTEKT Á LAUNUITl
lækna og hefur orðið nokkur umræða um vinnu-
brögð stofnunarinnar eins og sjá má stað í þessu hefti
Læknablaðsins. Hvað sem um það er að segja þá eru
niðurstöður úttektarinnar býsna fróðlegar, ekki síst
þegar skoðuð er þróunin í samsetningu launanna.
Ríkisendurskoðun ber saman niðurstöður þessar-
ar úttektar við niðurstöður úr samskonar úttekt sem
gerð var árið 1992. Stofnunin slær ýmsa varnagla um
að erfitt sé að bera saman þessar tvær skýrslur en
engu að síður lýsa þær ákveðinni þróun. Alls bárust
stofnuninni upplýsingar um 1.037 starfandi lækna.
Launagreiðslur til lækna eru að sjálfsögðu ákaf-
lega mismunandi og þeir alhæstu eru með æði drjúg-
ar tekjur. En ef litið er á dreifingu launanna þá sést að
tæpur þriðjungur lækna er með árstekjur undir fimm
milljónum, tæpur helmingur er á bilinu fimm til níu
milijónir en innan við fimmtungur fær yfir níu millj-
ónir í árslaun. Vert er að geta þess að hér er eingöngu
um launagreiðslur að ræða, búið er að draga frá
greiðslur fyrir rekstrarkostnað og ökutækjastyrkir,
dagpeningar, húsaleigustyrkir, símastyrkir og greiðsl-
ur vegna námsferða eru ekki inni í þessum tölum.
í úttektinni kemur fram að meðallaunagreiðslur
til lækna hafa hækkað um 53% á þessum átta árum
og er það í samræmi við almenna launaþróun í land-
inu. Hækkun umfram launavísitölu er 2,54% en
hækkun umfram vísitölu neysluverðs er 25%. Launa-
breytingar hafa verið misjafnar eftir sérgreinum,
þannig hafa meðallaun skurðlækna hækkað um 17%
umfram launavísitölu og embættis- og svæfinga- og
gjörgæslulækna um 14% en 17% vantar upp á að
meðallaun sjálfstætt starfandi heimilislækna hafi
haldið í við almenna launaþróun.
Forvitnilegt er að skoða fylgni aldurs og launa-
greiðslna. Þar kemur fram að meðallæknirinn nær
hámarkslaunum 43 ára gamall og heldur síðan þeim
launum lítt breyttum þar til hann fer á eftirlaun.
Hlutur fastra launa eykst
í úttektinni er launagreiðslum skipt eftir uppruna og
kemur þá í ljós að hlutur sjúkrahúsa í launagreiðslum
hefur aukist úr 47% í 51% en athyglisverðust er þó
tilfærslan hjá heimilislæknum: árið 1992 var hlutfall
launa sem læknar fengu fyrir störf á læknastofum
34% af heildinni en féll niður í 18% árið 2000. Á
sama tíma hækkaði hlutur heilbrigðisstofnana og
heilsugæslustöðva í launagreiðslum úr 10% í 26% af
heildinni. Þetta á sér þó þá skýringu að með úrskurði
kjaranefndar árið 1998 voru launagreiðslur til heilsu-
gæslulækna færðar til heilsugæslustöðvanna en áður
hafði stór hluti þeirra verið greiddur af Trygginga-
stofnun í formi verktakagreiðslna.
Lítum næst á skiptingu heildarlauna allra lækna
eftir því hvað er verið að greiða fyrir:
1992 2000
Föst laun 31% 47%
Yfivinna og vaktaálag 35% 31%
Verktakalaun 28% 18%
Hlutur sjúklinga 6% 4%
Það sem er athyglisverðast í þessum tölum er
hversu mjög hlutur fastra launa hefur aukist á þeim
átta árum sem líða milli úttektanna. Það gerist að
stærstum hluta á kostnað verktakalaunanna en yfir-
vinnan og hlutur sjúklinga hefur einnig dregist sam-
an. Það síðastnefnda gengur þvert gegn því sem oft
hefur verið haldið fram í pólitískri umræðu.
Hlutur verktakagreiðslna er mjög misjafn eftir
sérgreinum, auk þess sem fram kemur að hlutur
þeirra hækkar eftir því sem laun lækna eru hærri. Ef
litið er á sérgreinarnar skera tvær þeirra sig úr. Hlut-
ur verktakagreiðslna er 57% af launum augnlækna
og 55% af launum húð- og kynsjúkdómalækna.
Sömu stéttir fá líka stærri hluta launa sinna beint frá
sjúklingum en aðrir læknar. Húð- og kynsjúkdóma-
læknar fá þriðjung launa sinna frá sjúklingum og
augnlæknar 18%.
Uttekt Ríkisendurskoðunar er fyrir margra hluta
sakir fróðleg lesning en hana má nálgast á heimasíðu
stofnunarinnar: www. rikisend.althingi. is
-ÞH
Læknablaðið 2001/87 825