Læknablaðið - 15.09.2006, Blaðsíða 22

FRÆÐIGREINAR / HEILSUEFLING í LEIKSKÓLA
Tafla II. Lýðfræðilegar og starfstengdar breytur út frá niðurstöðum spurningaiista frá leikskólunum 16. Unnið út frá flokkunum sem mynda vinnumatseinkunn (n=241).
Flokkar leikskóla
Breytur: A= Vinnuumhverfi mjög gott B= Vinnuumhverfi gott C= Vinnuumhverfi nokkuð gott D= Vinnuumhverfi sæmilegt
Fjöldi starfsmanna*** 33 75 91 42
Meöalaldur starfsmanna - ár 33±11 35 ± 12,5 37±12 40±12
Fjöldi ófaglæröra* 18 (58%) 43 (59%) 50 (55%) 13 (31%)
Starfsaldur - ár 6±6,5 6±9 6±7 7±7
Skipt um starf á síðustu 5 árum - fjöldi 13(43%) 45 (64%) 52 (63%) 19 (47%)
Starfsmenn sem segjast vinna aukavinnu fjöldi* 13 (39%) 17(23%) 17(19%) 6(14%)
*p<0,05 ***p<0,001
lærða starfsmenn annars vegar og ófaglærða starfs-
menn hins vegar (tafla II). Ófaglærðir starfsmenn
eru fæstir í flokki D (31%) en 55-60% í hinum
flokkunum (p<0,05).
Ekki er marktækur munur milli flokkanna
út frá starfsaldri á leikskólunum en hann er frá
rúmlega sex ára upp í tæplega sjö ára starfsaldur
ÍD(taflalI).
Yfir 60% starfsmanna í B og C hefur skipt um
starf á síðustu fimm árum, en um 45% í A og D.
Hins vegar hefur enginn í D skipt um starf þrisvar
eða oftar en yfir 20% starfsmanna í öðrum flokk-
um (p<0,01).
Fæstir starfsmenn í D vinna aukavinnu, eða
um 14% (p<0,05). Fjöldinn er mestur í A, eða um
40% starfsmanna (tafla II).
Tafla III. Erfiðar vinnustellingar starfsmanna á ieikskótum út frá niðurstöðum spurningalista. Fjöldi starfsmanna í hverjum flokki, hundraðshiuti í sviga.
Flokkar leikskóla
Vinnustellingar, oft eða mjög oft A n=30 B n=67 C n=82 D n=38
Vinna með hendur langt frá líkama*** 6 (19%) 34 (51%) 26 (32%) 6 (16%)
Snúinn 8 (29%) 27 (40%) 27 (34%) 12 (32%)
Bolur - mjög álútur 18 (58%) 51 (73%) 65 (78%) 23 (62%)
Krjúpandi 19 (63%) 46 (66%) 53(63%) 24 (62%)
Á hækjum sér 22 (73%) 55 (78%) 59 (68%) 21 (58%)
Lyfta, bera upprétt, miölungs byrði 10(33%) 27(41%) 32 (39%) 15 (38%)
Lyfta, bera álút, miðlungs byrði 5(17%) 17 (27%) 19(24%) 7 (18%)
***p<0,001
Starfsmenn voru spurðir hvort aðstaðan á deild-
inni væri þannig að hægt væri að vinna í þægilegum
vinnustellingum. Svörunin sýnir að 90% þeirra er
svara í A segja já að mestu eða að nokkru leyti á
meðan 60-70% svara slíku játandi í hinum flokk-
unum þremur (p<0,01).
Spurningin varðandi þrengsli sem hefur valdið
óþægindum í síðasta mánuði sýnir að í D segja
67% já, oft eða stundum, 60% í C og um 50% í A
og B .
Niðurstaða varðandi aðstöðu og þrengsli styður
vinnumatseinkunnina. Pó sker D sig úr varðandi
aðstöðu en starfsmenn þar meta aðstöðu sína betri
en starfsmenn í B og C.
Hávaði er sá þáttur í umhverfinu sem hefur
valdið starfsmönnum mestum óþægindum í síð-
asta mánuði. Starfsmenn í A-C segja í yfir 90%
tilvika að hávaðinn valdi óþægindum en um 80%
í D (p<0,05).
Hávaðamælingarnar staðfesta mikinn hávaða
í vinnuumhverfi starfsmanna. Meðaltalshljóðstig
var frá 77,5-88,5 dB. Viðmiðunin er að meðal-
talshávaði eigi ekki að fara yfir 85 dB á átta stunda
vinnudegi. Tíu mælingar af 14 voru yfir þeirri við-
miðun. Hæstu hljóðstig eiga ekki að fara yfir 110
dB. Pau mældust 109-125 dB. Aðeins ein mæling
var undir 110 dB. Ómtímamæling fór fram í einum
leikskóla og taldist vera mjög gott ástand í þeim
skóla. Viðmiðunin er að ómtíminn sé sem stystur
þannig að hljóðendurkastið verði sem minnst.
Þegar kunnátta varðandi líkamsbeitingu er
skoðuð sést að um helmingur starfsmanna í A-C
hefur fengið kennslu en um 70% starfsmanna í D
(p<0,001). Hins vegar hefur 30-40% ófaglærðra
fengið kennslu í A-C en um 70% í D.
Þegar litið er á vinnustellingar starfsmanna
(tafla III) kemur í Ijós að þrátt fyrir mismunandi
vinnuumhverfi er aðeins marktækur munur milli
flokkanna í einni þeirra, að vinna með hendur
langt frá líkama. Þar segja innan við 20% í A og
D að þeir séu oft eða mjög oft með hendur langt
frá líkama en allt að 50% í B (p<0,001). í öðrum
vinnustellingum er áberandi að 58-78% starfs-
manna í öllum flokkum svara að þeir vinni oft eða
mjög oft í vinnustöðum niður við gólf. Hins vegar
segjast aðeins um 17-41 % í hverjum flokki vera oft
eða mjög oft að vinna snúnir eða að lyfta og bera.
Félagslegir og andlegir þættir
í spurningunum er vörðuðu félagslega og andlega
þætti reyndist marktækur munur milli vinnumats-
flokkanna í nokkrum þáttum (tafla IV).
Starfsmenn í D fá hæstu svörun í fjórum af sex
spurningum þar sem marktækur munur er milli
flokka. Flokkur A kemur aðeins á einum stað
602 Læknablaðið 2006/92