Þjóðlíf - 01.12.1990, Blaðsíða 14

INNLENT
hefur tröllatrú á að afmælisdagar fjöl-
skyldunnar færi þeim „stóra vinninginn“ í
talnahappdrættum. Fjárhættuspilarar eru
líka hjátrúafullir og fylgja gjarnan föstum
reglum við spilaborðið. Sú hugmynda-
fræði virðist vera vinsæl að örlög einstak-
linga ráðist af því hvort „happadísirnar“
eru vinveittar þeim eða ekki.
Vegna þess hve líkamleg einkenni
þeirra sem háðir eru spilafíkn eru
lítil getur liðið langur tími áður en nánustu
ættingjar komast að hinu sanna. Mikil
spenna og tilfinningakuldi eru helstu
greinanlegu einkennin sem ættingjar
verða varir við hjá spilasjúklingum. Fjár-
hagur fjölskyldunnar og tengsl hennar
innbyrðis bíða oft skaða ef til dæmis fjöl-
skyldufaðirinn hefur stundað óhóflega
spilamennsku í nokkurn tíma.
„Meðferð við spilafíkn er erfið. Al-
mennt er ekki litið á spilafíkn sem sjúk-
dóm vegna þess hve erfitt er að skilgreina
mörkin þar sem hegðunin er orðin sjúk-
leg“ segir Jakob Smári. Algengt er að þeir
sem þurfa á hjálp að halda leita ekki eftir
henni sjálfir. Oft eru það nákomnir ætt-
ingjar sem koma spilasjúklingnum í með-
ferð. Bæði í Bandaríkjunum og Bretlandi
eru til meðferðarstofnanir fyrir spilasjúkl-
inga sem byggja á sömu aðferðum og
áfengisstofnanir.
Spilafíkn er þess eðlis að hún leiðir oft
til útskúfunar fjölskyldu og vina. Hjóna-
skilnaðir, ótti og þunglyndi fylgja síðan í
kjölfarið. Því er mikilvægt að sýna þeim
sem fer í meðferð skilning og fordæma þá
ekki. Árangursrík meðferð byggist á að
viðkomandi sé tilbúinn til þess að fara í
meðferð og að hann njóti félagslegs stuðn-
ings fjölskyldu og vina. Með því eru meiri
líkur til þess að takist að byggja einstak-
Oftast er þátttakan saklaus, en gamanið tekur að kárna hjá spilafíklum. Það er sagt að það sé
auðveldara fyrir áfengissjúkling að forðast áfengi heldur en það er fyrir spilasjúkling að forðast
spilakassa, happdrætti og veðmál.
Þrjú stig spilaf íknar
Vinningsstig, tapstig og örvœnting
Talið er algengast að spilamennskan
hefjist á unglingsárum og að eftir
u.þ.b. 5 ára stundun komi fyrstu sjúk-
legu einkennin fram.
Ferlinu hefur verið skipt upp í stig;
vinningsstig ýtir undir áframhaldandi
hegðun og allt miðast við að fá „stóra
vinninginn“ sem oft jafngildir árslaun-
um viðkomandi. Eftir að vinningurinn
er í höfn er hætta á óraunsærri bjartsýni
sem leiðir af sér annað stig sem nefnt
hefur verið tapstigið. í kjölfar fleiri ós-
igra og peningataps fer að bera á þriðja
stiginu sem einkennist af örvæntingu.
Þegar svo er komið miðast öll hegðun við
að vinna upp tapið og viðkomandi leitar í
örvæntingu eftir útgönguleið. Leiðir til
úrlausnar á þessu stigi eru ólíkar. Með-
ferð, afbrot og fangelsisvist í kjölfarið,
brotthlaup og sjálfsmorð eru allt þekktar
undankomuleiðir hjá spilasjúklingum.
0
linginn upp bæði félags- og fjárhagslega.
Það sem gerir spilasjúklingum erfitt fyrir
er hve áreitin sem halda fíkninni við er
víða að finna. Auðveldara er fyrir áfengis-
sjúkling að forðast áfengi heldur en það er
fyrir spilasjúkling að forðast spilakassa,
happdrætti og veðmál.
Happdrætti, getraunir og þess háttar
lukkuspil sem við þekkjum virðast
ef fljótt er á litið vera skyld veðmálum og
fjárhættuspilum. íslendingar hafa tekið
mikinn þátt í flestum lukkuspilum sem
hér hefur verið boðið upp á. Mörg góð-
gerða-, líknar- og íþróttafélög byggja
starfsemi sína að miklu leyti á þeim tekj-
um sem þau fá í ágóða af happdrættum og
lukkuspilum. Hið opinbera hefur ekkert
við slíka starfsemi að athuga svo framar-
lega sem tilskilin leyfi eru fyrir hendi.
14 ÞJÓÐLÍF