Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 63

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
Ályktanir: Rannsóknin sýnir að einkennalaus þarmabólga er al-
geng hjá aðstandendum sjúklinga með Crohns sjúkdóm.
V 27 Öryggi rabeprazóls og ómeprazóls í viðhaldsmeðferð á
vélindabakflæði. Áhrif fimm ára meðferðar á magaslímhúð
Einar Oddsson1, Bjarni Þjóðleifsson1, Hallgrímur GuðjónssonL Roberto
Fiocca2
'Rannsóknastofu í meltingarsjúkdómum Landspítala Hringbraut, 2Hisai Ltd,
London
bjarnit@landspitali.is
Inngangur: Langtímameðferð með prótonpumpuhemjuni (PPH)
er oft nauðsynleg og það er því mikilvægt að rannsaka vel öryggi
þessarar meðferðar. Það er vel þekkt að sýrulækkandi meðferð hjá
rottum veldur carcinoid æxlum en þessi fylgikvilli hefur ekki fundist
hjá mönnum. Það er einnig þekkt að langtímameðferð með sýru-
lækkandi lyfjum veldur rýrnun á magaslímhúð hjá mönnum og
stundum fylgja breytingar sem flokkast sem forstig magakrabba-
meins. Það er hins vegar ekki Ijóst hvort þessar breytingar stafa af
sýrulækkandi meðferð einni saman eða hvort þær koma fyrst og
fremst hjá þeim sem eru sýktir af Helicobacter pylorí.
Tilgangur: Að kanna áhrif fimm ára meðferðar með ómeprazóli 20
mg eða rabeprazóli 10 eða 20 mg á magaslímhúð hjá mönnum.
Efniviöur og aöferðir: Skilyrði fyrir þátttöku var vélindabakflæði
með bólgu, sem hafði gróið á meðferð með prótonpumpuhemjum,
hvort tveggja staðfest með speglun. Tvö hundruð fjörutíu og þrír
sjúklingar fengu síðan meðferð með ómeprazóli 20 mg eða rabepra-
zóli 10 eða 20 mg, sem var ákveðin með tvíblindu slembivali og 123
luku fimm ára meðferð. Áhrif á magaslímhúð voru metin með sýn-
um frá antrum og corpus maga, sem tekin voru eftir 13,26 og 52 vik-
ur og síðan árlega eftir það. ECL forstigsbreytingar voru metnar á
Solcia kvarða.
Niðurstöður: Við upphaf rannsóknar voru um 40% sjúklinga sýktir
í antrum og corpus af H. pylorí, jafnt í öllum meðferðarhópum. Við
lok rannsóknar hafði sýkingartíðni fallið í antrum í öllum meðferð-
arhópum en sýkingartíðni í corpus féll aðeins í hópnum sem tók
rabeprazól 10 mg (niður í 20%). Magabólga og rýrnun á magaslím-
húð voru mun algengari hjá sjúklingum með H. pylorí sýkingu.
Bólga í antrum var minni í lok meðferðar í öllum meðferðarhópum
en bólga í corpus minnkaði aðeins í hópnum sem tók rabeprazól 10
mg. Rýrnun á magaslímhúð jókst við meðferð í öllum meðferðar-
hópum en forstigsbreytingar fyrir magakrabbamein sáust ekki. Of-
vöxtur á argyrophyl ECL frumum var vægur í upphafi meðferðar
og hafði minnkað í lok meðferðar hjá rabeprazólhópunum en auk-
ist hjá ómeprazólhópnum. Carcinoid forstigsbreytingar sáust ekki
hjá neinum sjúklingi, hvorki í upphafi né við lok meðferðar.
Ályktanir: Langtímameðferð með ómeprazóli 20 mg og rabepra-
zóli 10 og 20 mg hefur engar alvarlegar aukaverkanir á slímhúð
maga. Þær breytingar sem sáust voru mest tengdar sýkingu með
Helicobacter pylori. Ráðlegt er að uppræta sýkilinn hjá sjúklingum
sem eiga að fá langtímameðferð með prótonpumpuhemjum.
V 28 Tengsl serum tartrat ónæms súrs fosfatasa við aldur,
beinþéttni og aðra beinumsetningarvísa
Olafur S. Indriöason, Leifur Franzson, Díana Óskarsdóttir, Guðrún Krist-
insdóttir, Edda Halldórsdóttir, Gunnar Sigurðsson
Landspítali háskólasjúkrahús
osi@tv.is
Inngangur: Tartrat ónæmur súr fosfatasi (TÓSF) er nýr beinum-
setningarvísir sem hægt er að mæla í sermi og endurspeglar virkni
osteoclasta. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna fýlgni hans
við beinþéttni og beinumsetningarvísa sem áður hafa verið rann-
sakaðir.
Efniviður og aðferðir: Þýðið samanstóð af slembiúrtaki 40-85 ára
einstaklinga af höfuðborgarsvæðinu sem komu til beinþéttnimæl-
ingar (DEXA), svöruðu spurningalistum um heilsufar og lyfja-
notkun og gáfu blóðsýni. Tartrat ónæmur súr fosfatasi var mældur
með ELISA og önnur efni með hefðbundnum aðferðum. Fyrir
þessa rannsókn útilokuðum við sjúklinga með sjúkdóma eða á lyfj-
um er áhrif hafa á bein- og kalkefnaskipti. Við notuðum fylgnistuð-
ul Spearmans til að kanna fylgni milli TÓSF og annarra breyta.
Einnig könnuðum við fylgni milli beinþéttni og TÓSF leiðrétt fyrir
aldur með hlutafylgni og fjölþátta aðhvarfsgreiningu. Konur og
karlar voru athuguð sérstaklega.
Niðurstöður: Af 747 einstaklingum sem komu til rannsóknarinnar
uppfylltu 244 konur og 210 karlar skilyrði fyrir þessa rannsókn.
Serum TÓSF var 4,7±1,1 hjá konum og 4,7±1,0 hjá körlum, en
hækkaði marktækt með aldri meðal kvenna en ekki meðal karla.
Meðal kvenna fannst marktæk fylgni milli TÓSF og beinþéttni í
hrygg (r=-0,43; p<0,001) og mjöðm (r=-0,41; p<0,001), en leiðrétt
fyrir aldur var fylgnin minni, við beinþéttni í hrygg (r=-0,18;
p<0,005) og mjöðm (r=-0,14; p<0,04). Meðal karla var fylgni milli
TÓSF og beinþéttni í hrygg (r=-0,19; p<0,006) og mjöðm (r=-0,26;
p<0,001) og leiðrétt fyrir aldur var fylgnin við beinþéttni í hrygg
(r=-0,16; p<0,02) og mjöðm (r=-0,26; p<0,001). Fylgnin milli TÓSF
og beinþéttni var ekki betri en milli beinþéttni og osteókalsíns eða
kollagen krosstengja, hvort heldur sem leiðrétt var fyrir aldur eða
ekki. Sterk fylgni fannst milli TÓSF og annarra beinumsetningar-
vísa. Forspárgildi TÓSF á beinþéttni var ekki marktæk við fjölþátta
aðhvarfsgreiningu.
Ályktanir: Tartrat ónæmur súr fosfatasi sýnir sterka fylgni við
beinþéttni sem þó er ekki betri en fyrir aðra beinumsetningarvísa.
Þessi fylgni er til staðar þó aldursbundnar breytingar á beinþéttni
séu teknar til greina, sem bendir til að TÓSF geti haft nokkurt gildi
við greiningu eða meðferð beinþynningar. Slíkt gildi er ef lil vill
mest til að meta líkur á breytingu á beinþéttni en þörf er á fram-
skyggnri rannsókn til að kanna það.
V 29 Spáir styrkur vascular endothelial growth factors í
plasma sjúklinga með nýgreinda iktsýki fyrir um
liðskemmdir?
Brynja GunnlaugsdóttirL Arnór Víkingsson2.3, Ólafur Kjartansson4, Þóra
Víkingsdóttir2, Árni J. Geirsson2, Björn Guðbjörnsson1
Rannsóknastofurnar í Igigtarsjúkdómum og 2ónæmisfræði, 3gigtlækningadeild og
4myndgreiningardeild Landspítala háskólasjúkrahúsi
bjorngu@landspitali.is
Inngangur: Vascular endothelial growth factors (VEGF) er æða-
vaxtarþáttur sem talinn er hafa þýðingu í meingerð iktsýki. Styrkur
L/EKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88 63