Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 57

ÁFANGAR
47
Hins vegar verða engin fyrirheit um það gefin, að um samkeppnis-
færan atvinnuveg geti verið að ræða, þótt þeim umbótum verði á
komið, sem hér verður bent á. Úr því verður reynslan að skera.
Hins vegar telur sá, sem þetta ritar, tvísýnt um, að slíkt megi verða
til frambúðar, svo að treysta megi, fyrr en um fullkomna áætlunar-
framleiðslu verður að ræða, ekki einungis í þessari atvinnugrein,
heldur og í öllum öðrum atvinnugreinum þjóðarinnar.
í eftirfarandi köflum verður reynt að drepa á nokkur atriði, sem
höfundur telur, að myndu verða bændum til almennra hagsbóta, ef
framkvæmd yrðu. Mun þar verða komið inn á öll þau atriði, sem
háttvirt dómnefnd óskar tillagna um. Þó verður ekki fylgt þeirri
röð, sem hún tilfærir, heldur verður efnið rætt, eins og það liggur
eðlilegast fyrir frá sjónarmiði höfundar.
RÆKTUNIN
Það er haft fyrir satt, að þeir, sem hafa nægjanlegt ræktað land
og fullkomin tæki til að nytja það með, geti framleitt 5 sinnum og
allt upp í 8 sinnum ódýrara fóður handa búpeningi sínum en hinir,
sem versta hafa aðstöðu um þessa hluti.
Reyndar er því einnig haldið fram, að þeir, sem reka stór bú, með
fullkominni tækni, þurfi að fá jafnmikið fyrir framleiðslu sína og
hinir, sem reka lítil bú á litlu ræktarlandi og með úreltum aðferðum.
Þetta er rökstutt með því, að stóru búin séu svo dýr í rekstri.
Ef þetta reyndist að hafa við rök að styðjast, ætti auðvitað að
slá frá sér í eitt skipti fyrir öll öllum hugleiðingum um ræktun og
umbætur. Ræktunarkostnaðurinn yxi í jöfnu hlutfalli við ræktunina.
Yrði þá allt unnið fyrir gýg og verr af stað farið en heima setið.
En hvað sem líður öllum fullyrðingum, sem hníga í þessa átt eða
svipaða, mun þó svo guði fyrir þakkandi, að allmargir bændur á
landi hér hafa komið ræktun sinni og búrekstri í það horf, að þeir
geta framleitt búvörur mörgum sinnum ódýrara en hinir, sem verst
eru staddir í þessum efnum.
Og ef við settum okkur það mark að koma öllum byggilegum
býlum landsins á það stig, sem þegar er bezt orðið, mætti telja það
geysiframför frá því ástandi, sem nú ríkir.