Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Side 100

90
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
um stærð Cerastium glomeratum, sem hann segir vera 1—2 sm á hæð, enda
væri það meiri veimiltítan, ef hún gæti ekki orðið hærri.
Þýðingarvillur o. fl.
1 lýsingunni á Anthemis arvensis (bls. 256) segir höf.: „Agnirnar sléttar (!),
broddyddar". Lid: Utagga agner med spiss brod. Rétt þýðing er: Agnirnar
heilrenndar, broddyddar. Höf. flaskar aftur á sama orðinu hjá Saxifraga tenuis.
Lid: . . . tjukke blanke smátagga . . . blad . . . Áskell Löve: „blöðin lítil,
þykk, gljáandi og lítið (!) nöbbótt (!), en nær hárlaus". Hver skilur svona
nokkuð? Höf. virðist meina, að það séu nabbar (ekki samt margir!) á blöð-
unum í staðinn fyrir hár (!), en sannleikurinn er sá, að það þýðir bara, að
blöðin séu smátennt. — Rubus (bls. 177) hefur „nállaga hár“ (!), en Lid
talar um nállaga þyrna.
Stellaria graminea (bls. 135) er ekki einær, eins og höf. heldur fram. —
Krónan á bláklukkunni (bls. 250) er „um 2 sm löng og 10—20 mm breið“.
Lid mælir þó hvorttveggja í sm og hvers vegna þá að breyta því? — Á bls.
259 er skýrt frá því, að Senecio sé skinnhærð (!) jurt. Hvað er það? Lýsingin
er tekin upp úr Flóru Islands og þar stendur „skúmhærð", svo það virðist hafa
skolazt eitthvað til. Einu sinni urðu „sandalar" úr „sauðalær" hjá öðrum
fræðimanni.
í lýsingunni á Lotus comiculatus (á norsku Tiriltunge, hjá liof. Þyriltunga;
hvað er þyrill?) stendur: „með . . . þrífingruðum blöðum og örsmáum axla-
blöðum". Það þarf ekki annað en að líta á 80. mynd a, sem er á sömu opnu,
til þess að sjá, að þetta er ekki rétt, því að þar eru smáblöðin fimm og nokk-
urn veginn jafnstór. Lýsingin er annars tekin úr Lid, nema hvað hann segir
„to par jamstore finnar og 0rsmá pyreblad". Höf. hefur samt einhvers staðar
rekizt á, að blöðin séu þrífingruð. Með því að blanda þessum tvennu saman,
fær höf. út þessa vitleysu. Sannleikurinn er sá, að um þetta atriði eru tvær
skoðanir: 1) að blöðin séu samsett, með 5 smáblöðum og axlablöðin séu ör-
smá (2 gulir kirtlar við blaðfótinn), eða 2) að blöðin séu þrífingruð, en axla-
blöðin jafnstór smáblöðunum, og þess vegna fjarri því að vera örsmá.
Það sem höf. býr til af nýyrðum, t. d. kjarrlendi, heiðlendi, strandengjar
(hét áður sjávarfitjar), ákveðni og þolni (bls. 23) hirði ég ekki um að eltast
við. Einnar sagnar, sem höf. notar mjög víða, verð ég þó að geta. Það er
sögnin „að svartna" (t. d. bls. 188), sem þýðir sama og að sortna, en heitir
reyndar svo á norsku!
Og svo kemur rúsínan, en hún finnst í grasalyklinum á bls. 61. Annars hef
ég ekki athugað svo nákvæmlega stara- og grasalykilinn frekar en byrjunar-
lykilinn, aðeins litið á þá hér og hvar. Grasalykillinn virðist að einhverju leyti
vera soðinn upp úr Flóru íslands, en lagast ekki í meðferð höf. Þegar maður
ætlar að greina Triticum (hveiti), Agropyron eða Secale verður að fara í
gegnum þennan hreinsunareld: