Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Side 32

270
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
eiganna í fyrr nefndum skilningi er úr sögunni, þar sem yfirstéttin
gamla er ekki lengur til sem pólitískt áhrifavald. Ráðstjórnarlýð-
ræðið, sem þar er nú í gildi, er stjórnmálaskipulag, sem mjög nálg-
ast það að geta talizt fullgilt sósíalískt lýðræði.
Siðíerðisspilling borgaralýðræðisins
Þegar dæma skal um ákveðið stjórnmálaskipulag, hlýtur það
ávallt að verða eitt meginsjónarmiðið, sem til greina kemur, hvert
siðferðismat á það beri að leggja. Vér fordæmum til dæmis stjórn-
málafyrirkomulag nazismans ekki sízt vegna þeirrar skipulögðu
hagnýtingar og vísvitandi dýrkunar á lyginni, sem var eitt helzta
einkenni þess.
Sé nú slíkt siðferðismat lagt á það stjórnmálafyrirkomulag, sem
nefnt er borgaralýðræði, fær það vissulega ekki umflúið mjög harð-
an dóm. Borgaralýðræðið verður þar að gjalda fulltrúa sinna, borg-
araflokkanna, eða þeirrar óskaplegu siðferðisspillingar, sem ein-
kennir allan stjórnmálarekstur þeirra og telja verður eitthvert viður-
styggilegasta einkenni vorrar vestrænu menningar.
Því verður ekki neitað, að baráttuaðferðir hinna borgaralegu
stjórnmálaflokka eru yfirleitt á því siðferðisstigi, sem hæfir hinu
ófagra hlutverki þeirra, að verja og vernda auðvaldsskipulagið með
örbirgð sína, atvinnuleysi, kreppur og styrjaldir, og koma í veg
fyrir hina einu úrbót alls þessa böls, sem völ er á, sósíalismann.
Hvernig mætti það hugsast, að settir málsvarar og réttlætendur slíks
skipulags væru að jafnaði vandari að tækjum sínum en tilgangi?
í þjóðfélagi borgaralýðræðisins, þar sem kosningaseðillinn er hið
pólitíska yfirráðatæki að forminu til (þó að auðmagnið sé það í
reynd), verður yfirstéttin óneitanlega að horfast í augu við þá
hættu, að hún kunni eitthvert sinn að bíða lægri hlut í kosningum.
Hún ætti þá ekki annars úrkosta til að halda þjóðfélagsvöldum sín-
um og forréttindum en efna til uppreisnar og fella lýðræðisgrímuna,
en sá kostur er ekki góður og engan veginn áhættulaus. Yfirstéttin
verður því að geta tryggt það, að mikill hluti alþýðunnar greiði full-
trúum hennar atkvæði sín af fúsum vilja. Og til þess verður hún að
hafa tök á því að móta hugsunarhátt, þjóðfélagsskilning og stjórn-
málaskoðanir þessarar alþýðu sér í hag. Þetta er nú hlutverk hinna