Lögmannablaðið - 01.03.2003, Blaðsíða 15

15L Ö G M A N N A B L A Ð I Ð
Aðgangur almennings að þjónustu lögmanna
er annað mikilsvert mál, sem sjálfsagt er að
félagið taki frumkvæði í. Ég ímynda mér að
fæstum lögmönnum finnist þjónusta sín hátt
verðlögð og af því sem ég þekki til, get ég oftast
verið þeim sammála. Það breytir hins vegar
engu um það að fyrir venjulegt launafólk er
þjónusta lögmanna dýr og hún hlýtur að vera
það, þótt ekki væri fyrir annað en þann kostnað
sem er því samfara að reka lögmannsstofu. Það
nákvæmlega sama á við í öðrum löndum. Lög-
mannafélög víða um heim láta sig málefnið því
varða, enda slæmt til þess að vita að fólk glati
lögvörðum réttindum sem það er sjálft ekki fært
um að sækja, fyrir að ráða ekki við að leita
aðstoðar lögmanns.
Gjafsókn er úrræði sem er tækt vegna mála
sem rekin eru fyrir dómstólum. Dómsmálaráðu-
neytið hefur upplýst Lögmannafélagið um að
gjafsóknarkostnaður hafi vaxið mjög undanfarin
ár. Ráðuneytið hefur af því áhyggjur, sem er
eðlilegt. Þeirri skoðun hefur jafnvel verið hreyft
að lögmenn kunni að ráða einhverju um vaxandi
kostnað. Forsvarsmenn félagsins hafa ekki talið
þær vangaveltur réttmætar. Lögmenn ráða því
ekki hvort skjólstæðingar þeirra sækja sér rétt
fyrir dómstólum. Ákveði skjólstæðingarnir hins
vegar að láta reyna á rétt sinn, hlýtur sú skylda
að hvíla á lögmanni að upplýsa þá sem kunna að
uppfylla skilyrði til gjafsóknar, um þann rétt.
En gjafsókn er takmarkað úrræði og nær ekki
til þess þegar réttur er sóttur fyrir stjórnvöldum
eða handhöfum stjórnvalds. Slík mál eru þó oft
fullt eins flókin og dómsmál og í raun nánast
ógerlegt fyrir leikmenn að gæta réttar síns án
aðstoðar lögmanns. Sú spurning hlýtur að vakna
hvort eðlilegt sé að ríkið tryggi þeim sem efna-
minnstir eru eða þurfa að láta reyna á grundvall-
aratriði möguleika til þess að leita réttar síns
fyrir dómstólum, en enginn sambærilegur réttur
sé fyrir hendi vegna réttinda sem sækja þarf til
stjórnvalda. Lögmannafélagið hlýtur að velta
slíkum spurningum fyrir sér og bera þær upp við
stjórnvöld, eigi þau ekki frumkvæði að því sjálf.
Húsmæðraskólagengnir lögmenn
Vinkona mín var heldur sposk á svipinn um
daginn þegar við hittumst. Hún sagðist ekki
vera dugleg að fara á námskeið en hefði breytt
út af þeirri venju og farið í húsmæðraskóla! Ég
hváði forviða, vitandi það að þessi vinkona
hafði farið í lögfræðinám á meðan eldri systur
hennar voru húsmæðraskólagegnar. Hún hafði
oft verið að furða sig á þessu fyrirbæri sem væri
húsmæðraskóli og því kom þetta mér spánskt
fyrir sjónir;
„Mig langaði allaf innst inni að fara í hús-
mæðraskóla eins og systur mínar frekar en lög-
fræði“ sagði hún og brosti furðulega.
Ég var komin með undurfurðulegan svip á and-
litið, eiginlega heimskulegan, þegar hún sagði;
„Reyndar var ég á námskeiði í ítalskri matar-
gerð með kokkum La Primavera. Það var haldið
í Hússtjórnarskóla Reykjavíkur svo ég hlýt að
teljast húsmæðraskólagengin!“ Gróa
Groa@leiti.is