Lögmannablaðið - 01.10.2003, Blaðsíða 14

14 3 / 2 0 0 3
P I S T I L L F O R M A N N S :
Lögmenn eru væntanlega sammála um aðlögmennska geti verið ákjósanlegur undir-
búningur að starfi sem hæstaréttardómari. Því
sjónarmiði hefur ítrekað verið komið á framfæri
af stjórn félagsins við veitingarvaldshafann.
Lögmenn hljóta að fagna því að
Hæstiréttur hafi tekið undir þetta
sjónarmið í umsögn sinni vegna
síðustu skipunar í embætti hæsta-
réttardómara, jafnvel þótt ráðherra
hafi kosið að fara aðra leið en
Hæstiréttur taldi heppilegasta. Ráð-
herrann tilgreindi Evrópuréttar-
þekkingu þess sem skipaður var
sem meginástæðu ákvörðunar
sinnar. Ekki skulu bornar brigður á
þekkingu dómarans á því sviði, en
nýjum hæstaréttardómara óskað
velfarnaðar í mikilvægu starfi.
Evrópurétturinn teygir anga sína víðar. Af
hans sökum verður að breyta lögmannalögunum
frá 1998. Lögin sem þau leystu af hólmi stóðu í
nánast heilan mannsaldur, frá miðju seinna
stríði. Skuldbindingar Íslendinga að Evrópurétti
krefjast þess hins vegar að þegar verði settar
reglur um það með hvaða hætti kollegar af Evr-
ópska efnahagssvæðinu geti starfað hér á landi í
skjóli eigin réttinda. Niðurstaðan varð sú að
ekki dygði annað en lagabreyting til. Evrópu-
skuldbindingar stóðu reyndar til þess að regl-
urnar yrðu settar fyrir 1. mars á þessu ári,
þannig að Ísland er orðið í skömm með málið.
Ekki er vitað til þess að þetta hafi komið að sök
en við svo búið má ekki standa.
Það var ekki svo, sem stundum vill verða, að
stjórnvöld hafi vaknað upp við vondan draum
og gert sér grein fyrir skuldbindingu sinni alveg
nýverið. Þvert á móti var vinna að endurskoðun
lögmannalaganna hafin fyrir allnokkru. Dóms-
málaráðuneytið, í samstarfi við stjórn LMFÍ
starfsárið 2001-2002, vann frumvarpsdrög, sem
fyrirhugað var að leggja fram á haustþingi 2002.
Ákveðið var að einskorða vinnuna ekki við mál-
efni evrópskra starfssystkina, heldur láta fara
fram heildarendurskoðun. Frumvarpsdrögin
fólu í sér tillögur að verulegum breytingum.
Ekki náðist að kynna drögin fyrir félags-
mönnum LMFÍ.
Ný stjórn LMFÍ taldi rétt að taka frumvarps-
drögin til frekari skoðunar áður en þau yrðu
kynnt félagsmönnum. Varastjórnar-
menn og laganefndarmenn voru
fengnir til liðs við stjórnina um það
verkefni og kallað eftir athuga-
semdum þeirra. Þá var ennfremur
farið fram á að frumvarpið yrði sent
réttarfarsnefnd til umsagnar.
Leikar fóru þannig að eitt atriði
frumvarpsins, sem varðaði menntun-
arkröfur til lögmannsefna, stal
umræðunni um málið og fór með það
í hjólfar sem ekki varð komist upp úr.
Frumvarp, sem tryggja átti að Íslend-
ingar virtu skuldbindingar sínar
gagnvart evrópskum lögmönnum, varð að frum-
varpi um það hvort aðrir en Háskóli Íslands
gætu útskrifað lögmannsefni. Umræðan varð
bæði heit og áköf, svo áköf að frumvarpinu var
breytt og sniðið af því annað en Evróputilskip-
unin og menntunarkröfurnar. Það dugði þó ekki
til og frumvarpið dagaði uppi á stuttu kosninga-
þingi.
En nú á að leggja frumvarpið fram að nýju,
fullbúið. Áður en til þess kemur verður það
kynnt lögmönnum og ekki er annað vitað en það
verði sent réttarfarsnefnd til umsagnar. Í frum-
varpinu verður að finna tillögur að ýmsum
breytingum, misveigamiklum Þær sem ég
ímynda mér að mikilsverðastar teljist, auk rétt-
inda Evrópulögmanna, varða öflun lögmanns-
réttinda, bæði fyrir héraðsdómi og Hæstarétti,
heimildir Úrskurðarnefndar til að taka upp
málagjald og fella á aðila kostnað og, síðast en
ekki síst, heimildir annarra en Háskóla Íslands
til þess að útskrifa embættisgenga, eða fulln-
uma, lögfræðinga. Vonandi er að afraksturinn
verði lögmannalög sem menn geti fellt sig við.
Varðandi heimildir annarra en Háskóla
Íslands til þess að útskrifa embættisgenga lög-
fræðinga sýnist mér augljóst að vilji löggjafans
Gunnar Jónsson
hrl.