Náttúrufræðingurinn - 2009, Síða 34

Náttúrufræðingurinn
34
kyrru fyrir þar um daginn, nema
hvað það fékk sér vatn að drekka
einstaka sinnum.
Frekari undirbúningi fyrir komu
Carstens Grøndahl dýralæknis var
haldið áfram um morguninn, þ.e.
17. júní. Sérfræðingur Umhverf-
isstofnunar hafði þá verið í sam-
skiptum við Carsten og Christian
Sonne, dýralækni og sérfræðing í
hvítabjarnafræðum við Árósahá-
skóla, og dönsku Umhverfisstofn-
unina. Til stóð að Christian Sonne
fylgdi Carsten til Íslands og annaðist
sýnatökur úr birninum, en af komu
hans varð ekki og því tók Umhverf-
isstofnun ábyrgð á öflun umræddra
sýna. Drög að aðgerðaráætlun við
föngun hvítabjarnarins voru ákveð-
in af yfirlögregluþjóni, dýralækni
Umhverfisstofnunar og forstöðu-
manni Náttúrustofu Norðurlands
vestra. Yfirlögregluþjónn var sá sem
stýrði aðgerðum að Hrauni með
tilliti til öryggisþátta en ábyrgð á
aðgerðum við föngun dýrsins hvíldi
á starfsmanni Umhverfisstofnunar.
Kallaðir voru til þrír dýralæknar á
vegum Matvælastofnunar til aðstoð-
ar við aðgerðina og fyrirhugaðar
sýnatökur.
Vél Icelandair Cargo lenti á Akur-
eyrarflugvelli um kl. 14:30 með
Carsten Grøndahl dýralækni og
búr fyrir björninn. Búrinu var ekið
landleiðina út á Hraun en Carsten
fluttur með þyrlu Landhelgisgæsl-
unnar (5. mynd). Hvítabjörninn
var enn rólegur í æðarvarpinu og
hafði lítið hreyft sig. Þegar Carsten
kom að Hrauni var haldinn fundur
þar sem hann var kynntur fyrir
öllum þeim aðilum á staðnum sem
komu að aðgerðum og ábyrgðar-
skipan auk þess sem farið var
almennt yfir stöðu mála. Aðgerð
varðandi föngunina var ákveðin
í smáatriðum og í framhaldinu
gengu aðilar til undirbúnings. Búr-
ið kom að Hrauni um kl. 17:00 og
hófst björgunaraðgerðin skömmu
síðar.
Ákveðið var að nálgast dýrið á
tveimur bílum og senda fyrri bílinn
í hvarf við björninn, helst milli hans
og sjávar til að koma í veg fyrir að
dýrið ætti undankomu þangað. Bíll-
inn komst í um 50 m fjarlægð við
dýrið og staðnæmdist þar án þess að
dýrið yrði hans vart að því er virtist.
Seinni bíllinn, með Carsten inn-
anborðs, nálgaðist björninn í hans
augsýn og kom hreyfing á dýrið
áður en komist varð í fullnægjandi
færi til að skjóta það með deyfipílu
(6. mynd). Fyrstu viðbrögð hvíta-
bjarna við hættu eru að leita í sjó
eða vatn og eins og sést á 3. mynd
er stutt í vatn og sjó á utanverðum
Skaga. Í stuttu máli fældist dýrið
og eftir stuttan eltingarleik var ljóst
að það var á leiðinni í sjóinn. Á því
augnabliki var ákveðið að fella það
og var það gert á fagmannlegan hátt.
Því miður tókst ekki að ná birninum
lifandi þrátt fyrir allan undirbúning-
inn, en við þær aðstæður sem eru á
utanverðum Skaga er ekki hlaupið
að því.
Fjölmiðlafár varð svipað og við
komu fyrri bjarnarins en ljóst var
að reiðiöldurnar hafði lægt töluvert,
enda eflaust aukinn skilningur á því
hvað við er að eiga þegar slíka gesti
ber að garði. Sú tilraun sem gerð var
6. mynd. Tveir bílar voru notaðir til að komast að dýrinu, en það varð vart við seinni bílinn
(til hægri á myndinni) þar sem Carsten Grøndahl dýralæknir var innanborðs. Dýrið liggur
við vatnið á milli bílanna. Ljósm.: Þórdís V. Bragadóttir 2008.
5. mynd. Búrið komið út á Skaga, en það var flutt landleiðina frá Akureyri. Ljósm.:
Þórdís V. Bragadóttir 2008.