Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 2009, Síða 42

Náttúrufræðingurinn - 2009, Síða 42
Náttúrufræðingurinn 42 4. mynd. Ljósmynd af þunnsneið úr beinlímslagi framtannar birnu sem synti á land á Skaga 16. júní 2008. Rauð punktalína sýnir mörk tannbeins og beinlímslags- ins. Birnan er talin hafa verið komin á fimmtánda ár og hafa eignast afkvæmi að minnsta kosti þrisvar sinnum (6, 9 og 12 ára gömul). Breiðar sumarlínur (S) fara á undan áberandi vetrar- línum þegar talið er að birnan hafi lagst í híði (H) og alið og fóstrað húna. Næstu tvær árs- línur innan hvers þriggja ára tímgunarferils eru auðkenndar tölustöfunum 2 og 3. Mögulegt er að birnan hafi einnig átt af- kvæmi þegar hún var talin vera 5 ára en ekki náð að ala þau upp (merkt með H?). Línur sem taldar eru vera millilínur í sumarlögum eru auðkenndar bókstöfunum a–f. – Photograph of stained thin-section showing growth layer groups in the ce- mentum region of I1 of a female polar bear that swam ashore in Skagi, N-Iceland, on June 16, 2008. The segregation between the dentary and the cementum layers is shown with a dotted red line. White arrows point to dark-staining, dense bands that are suggested to be incremental lines. The estimated age of the female was 14½ years. It is hypothesized that the female had successfully raised cubs three times, born when she was 6, 9, and 12 years old, respectively. In each case a wide, translucent summer band (S) was followed by a broad, dark staining, dense incremental line (H) when the female was expected to have spent the winter in a den with the newly born cubs. The two following, narrow growth layer groups are indicated with 2 and 3, respectively. When five years old the female might also have given birth to cubs that were not raised (marked with H ?). Six lines, probably all accessory lines during the warmer parts of the year, are marked with the letters a–f. Ljósm./Photo: Karl Skírnisson. raunverulegar vetrarlínur. Vel er þekkt að vetrarlínur dýra af þekkt- um aldri getur vantað eða þær verið óskýrar.16,17,18 Mestu ónákvæmninnar við mat á aldri Skagabjarnarins gætir um miðbik æviskeiðsins en síðustu 12 árin (árin 1997–2008) mynd- uðust skýrar og reglulegar vetrar- línur sem gætu bent til þess að óverulegar breytingar hafi orðið á högum bjarnarins eftir að hann var kominn á miðjan aldur. Sér- staka athygli vekur breiða, dökka vetrarlínan sem myndaðist þegar dýrið var álitið vera þriggja vetra (5. mynd). Þessi lína er áberandi breiðari en aðrar línur. Þykktin er ekki ósvipuð línunum sem taldar voru hafa myndast híðisveturna hjá birnunni (4. mynd). Talið er að þessi lína endurspegli langan vetur og hálfgert sultarlíf eftir að forsjár móðurinnar naut ekki lengur við og húnninn þurfti að fara að spjara sig á eigin spýtur. Aldurssamsetning hvítabjarnarstofna Forvitnilegt er að skoða aldurssam- setningu hvítabjarnarstofnanna sem lifa næst landinu. Við merkingar á dýrum úr Svalbarðastofninum á árunum 1988–2002 var fremsti forjaxlinn tekinn úr 1062 dýrum og aldurinn metinn.15 Veiðar eru aftur á móti stundaðar á hvítabjörnum á Grænlandi og því er aldurssam- setning dýranna sem þaðan voru rannsökuð frá árunum 1988–1996, alls 238 talsins, talsvert öðruvísi (6. mynd).22 Athygli vekur að sárasjald- gæft er að ísbirnir í þessum stofnum nái meira en 23 ára aldri. Auknar og endurskoðaðar athug- anir á hvítabjörnum úr Svalbarða- stofninum (1073 dýr frá árunum 1988–2003) sýndu að einungis 1,5% þessara dýra náðu því að verða 23 ára og meðalaldur í stofninum var ekki nema ríflega 8 ár. Ef björn- um sem ekki voru búnir að ná þriggja ára aldri var sleppt í þessum útreikningum hækkaði meðalaldur- inn í 11,3 ár.17 Það verður að fara varlega í að túlka gögn um aldurssamsetningu spendýra. Dreifing dýranna er oft háð kyni og aldri. Því er ekki hægt að ganga að því vísu að úrtak endurspegli viðkomandi stofn. Gögnin frá Svalbarða byggjast á 
 H
 S 
 2 
 
 H
 S 
 2 
 3 
 
 H
 S 
 2 
 3 
 3 
 2 
 H 
? 
 1 
 5 
 6 
 9 
 2 
 3 
 4 
 3 
 a 
 c 
 b 
 d f 
 e 
 Tannbein 
 
 
Beinlím 
 14 12
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.