Gripla - 20.12.2012, Page 28
GRIPLA26
af tóledó, árið 1539. tíu árum síðar hlaut Corteccia nafnbótina maestro di
cappella við Medici-hirðina, og hann tileinkaði hertoganum öll helstu verk
sín. Árið 1563 varð hann canonico assoluto við basilíku heilags Lárentíusar
(san Lorenzo), og jafnvel er talið að hann hafi samið tónlistina fyrir útför
Michaelangelos Buonarroti sem fram fór í borginni ári síðar.47 Corteccia
var hvorki afkastamikið tónskáld né brautryðjandi í sköpun sinni, en hann
naut virðingar samtíðarmanna sinna bæði fyrir trúarleg og veraldleg verk.
ekki er vitað hver orti ítalska textann, en hann er dæmigerður fyrir
yfirbragð og efnistök villanescu-söngva:
eins og venjan var í ítalskri sönglýrík 16. aldar skiptast hér á ljóðlínur sem
eru sjö og ellefu atkvæði að lengd. krákan er algeng táknmynd í ítölskum
alþýðukveðskap; hér er krunki hennar ætlað að minna á kvenmann sem
reynir á þolrif elskhugans með orðagjálfri sínu.48
Hinn íslenski texti í Melódíu er af gjörólíkum toga: léttúðugum götu-
söng frá napólí er snúið upp í kennslustund í andlegum dyggðum. Það
virðist hafa tíðkast hér á landi að snúa erlendum veraldlegum textum upp í
trúarleg heilræði eða sálmasöng, sbr. Meins Traurens ist / Úr djúpum mjög.
sú viðleitni að færa erlend sönglög í andlegan búning gæti bent til þess að
Melódíu-handritið sé sett saman í skálholti eða hafi önnur sterk tengsl við
biskupsstólinn. textinn við Vera mátt góður er heilræðavísa og í henni er
fólgið kennslugildi; með söngvum á borð við Úr djúpum mjög og Súsanna,
sannan Guðs dóm hefur verið hægt að kenna skólasveinum Davíðssálma og
biblíusögur á ánægjulegri hátt en með eintómu utanbókarstagli.
ekki verður sagt að íslenski textinn falli jafn vel að laginu og sá
47 Maria Antonella Balsano, „(Pier) francesco Corteccia,“ Die Musik in Geschichte und
Gegenwart, Personenteil 4, 1672.
48 Cardamone, formáli fyrir Willaert o.fl., Canzone villanesche alla napolitana and villotte,
xxix.
Madonnʼio tʼhaggi amatʼet amo assai
et mai non mi volesti consolare.
Et sempre dʼoggʼin crai
Cra cra cra cra cra cra cra cra
Cra cra cra cra cra cra fa la cornachia
Et alle pene mia fine non sacchia.
frú mín, ég elskaði þig og elska ennþá heitt,
og aldrei hefur þú viljað hugga mig.
og allan daginn krunkar
krá krá krá krá krá krá krá krá
krá krá krá krá krá krá tra la krákan
og veit ekkert um brennandi kvöl mína.