Gripla - 20.12.2012, Page 293
291
að algengt var að fylla í eyðuna með prósanum sem fylgir í kjölfar kvæðis-
ins í Völsunga sögu (sjá töflu 1).
eins og vel er þekkt finnst samhljómur við söguna af sigurði í Völsunga
sögu víðar í Konungsbók en í Sigurdrífumálum. Þó hefur ómetanlegur kveð-
skapur farið forgörðum þegar kverið var skilið frá handritinu og rataði
ekki heim aftur. töluvert hefur verið rætt og ritað um efni kversins og ber
að nefna þar sérstaklega grein Andreas Heuslers, „Die Lieder der Lücke
im Codex Regius der edda,“ frá 1902.5 Hann telur að í eyðunni hafi verið,
auk loka Sigurdrífumála og upphafs Sigurðarkviðu, þrjú heil kvæði og hugs-
anlega eitthvert laust mál. kvæðin nefnir hann *Fálkakviðu, *Draumakviðu
og *Sigurðarkviðu ina meiri (vésteinn ólason 2001, xxv; finnur jónsson
1921, 52–58). Þau fyrri tvö skyldu samsvara 23.–25. kafla Völsunga sögu
en hið þriðja vera samsteypukvæði um sigurð sem drægi efni úr ýmsum
áttum.
theodore M. Andersson (1981, 1–26) andmælti kenningu Heuslers,
sem hann taldi þá hafa ríkt nánast athugasemdalaust í 75 ár. Hann telur
líklegra að í eyðunni hafi að mestu leyti verið eitt langt sigurðarkvæði.
Hann bendir á að tilgátukvæði Heuslers séu efnislega nátengd og gætu
því vel hafa myndað lengra kvæði, líkt og Atlamál. ennfremur benti hann
á að líklegra sé að kverið hafi verið tekið úr handritinu til uppskriftar ef
innihald þess var að mestu eitt, þýðingarmikið kvæði.
tilgáta Anderssons styrkist enn þegar litið er til þess að í Konungsbók
segir í lok Guðrúnarkviðu: „Þá lagði hon sik sverði til bana svá sem segir
í sigurðar *kviðu inni skömmu“, og við tekur kvæði sem hefur í handriti
titilinn „kviða sigurðar“. Það er þó býsna langt kvæði (71 vísa), en vegna
þess að í Guðrúnarkviðu er vísað til þess sem „ins skamma“ getur verið að
annað og enn lengra kvæði um sigurð hafi þekkst (vésteinn ólason 2001,
xxv–xxvi).
Þar sem vísur úr bæði Sigurdrífumálum og brotinu af Sigurðarkviðu er
að finna í Völsunga sögu bendir aftur á móti flest til þess að Heusler geti rétt
um að efni eyðunnar samsvari Völsunga sögu að miklu leyti. samanburður
hennar og Konungsbókar hefur eigi að síður leitt menn til að trúa að líklega
sé hún samin með hliðsjón af óþekktu systurhandriti Konungsbókar og
jafnvel fleiri heimildum (jón Helgason 1959, viii–ix; Gísli sigurðsson
1998, 255).
5 Sjá einnig Bugge 1867, xxxix.
SIGURDRÍFUMÁL oG eyÐAn í KONUNGSBÓK