Gripla - 20.12.2012, Page 294
GRIPLA292
í sumum handritum gætir greinilegrar tilhneigingar til að líta á
Sigurdrífumál sem tvö aðskilin kvæði, hvort sem er fyrir áhrif Völsunga
sögu eða ekki. sjálfstæð þróun er þó allt eins líkleg enda má skipta kvæðinu
efnislega í tvennt upp frá fimmtu vísu: rúnafræði í vísum 6–19 og heilræði
frá 22. vísu til loka, og varðar hvor hluti hinn lítið efnislega. vísur 5, 20 og
21 má líta á sem rammafrásögn um eða inngang að hvorum hluta fyrir sig. í
þeim er sjónum beint að sigurði og sigurdrífu, líkt og í upphafi, en að öðru
leyti hefur sigurdrífa alfarið orðið. kvæðið er að stærstum hluta ort undir
ljóðahætti en nokkrar vísur og vísuhelmingar eru undir fornyrðislagi.
fjölbreytni í bragarháttum og efnisleg tvískipting hafa í áranna rás
vakið ýmsar vangaveltur um uppruna kvæðisins, t.d. hjá finni jónssyni og
einari ól. sveinssyni (finnur jónsson 1920, 278–285; einar ól. sveins-
son 1962, 459–464). finnur telur ólíklegt að fyrsta og fimmta vísa hafi
tilheyrt kvæðinu upphaflega þar sem þær eru undir fornyrðislagi en að
hugsanlega hafi verið til glatað kvæði sem geymdi fornyrðislagsvísur úr
Fáfnismálum, Reginsmálum og Sigurdrífumálum. einar ólafur fjallar bein-
línis um kvæðið í tvennu lagi og segir: „ekki er fyrirfram víst, að rúnaspekin
og heilræðin séu ort af sama manni og á sama tíma, og verður fjallað um
hvort í sínu lagi“ (einar ól. sveinsson 1962, 464). Hann deilir því skoðun
finns um að ósamræmi í bragarháttum tengi Sigurdrífumál Fáfnismálum
og Reginsmálum. framsetning kvæðanna í Konungsbók styður þessar
tilgátur einars ólafs og finns að því leyti að skil eru þar ekki gerð á milli
Fáfnismála og Sigurdrífumála: Fáfnismálum fylgir titillinn „frá dauða
fáfnis“ en enginn titill stendur þar sem Sigurdrífumál eru venjulega látin
hefjast í útgáfum.
Aðrar hugmyndir gera ráð fyrir glataðri *Sigurðar sögu sem falið hafi í
sér lausavísur undir fornyrðislagi, eða glötuðu kvæði í líkingu við Helreið
Brynhildar sem geymt hafi þessar fyrstu vísur auk lausamálstextans (von
see et al. 2006, 501; ussing 1910, 92–97). Þá hefur og einnig verið bent á
að meint ósamræmi í bragarháttum kunni einfaldlega að vera upprunalegt
einkenni kvæðisins, enda eigi það einnig við um Reginsmál og Fáfnismál og
saman myndi kvæðin heildstæðan flokk um æsku sigurðar (Mogk 1904,
628–632; von see et al. 2006, 502). slíkar upprunakenningar bera því vitni
að seint verður úr því skorið hvernig Sigurdrífumál voru hugsanlega úr
garði gerð áður en þau voru rituð, hafi þau yfir höfuð verið mjög frábrugðin
hinni varðveittu gerð. Það sem hins vegar hlýtur að vekja athygli er að nær