Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2008, Page 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 1.APRIL2008
Fréttir DV
Forsætisráðherra og utanríkisráðherra hafa boðað
björgunaraðgerðir með þeim hætti að gjaldeyris-
forði Seðlabankans verði stóraukinn. Viðskipta-
bankarnir njóti síðan góðs af. Davíð Oddsson
seðlabankastjóri kallar aftur á móti á alþjóð-
lega rannsókn á því hvort óprúttnir aðilar hafi
markvisst og vísvitandi unnið gegn krónunni.
Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra
spyr hins vegar hvort hér sé á ferðinni hin
fræga smjörklípuaðferð seðlabankastjórans.
TRAUSTI HAFSTEINSSON
blodamodi.it skrifar: trausti{«'dv.is
„Við höfum ekki vitað hverjir eiga
að spila sókn og hverjir vörn. Það
er eins og þjálfarinn hafi sett alla
í sókn án nokkurra fyrirmæla um
hvað eigi að gera í vörninni. Við
höfum séð það nokkrum sinnum
með íslenska handboltalandsliðinu
hvernig það endar," segir Þórólfur
Matthíasson, prófessor í hagfræði
við Háskóla íslands.
Ríkisvaldið boðar nú björgun-
araðgerðir til aðstoðar íslensku
viðskiptabönkunum og hjálpar ís-
lensku krónunni. Það verði með
stórfelldri
lán-
Ingibjörg Sólrún
Gisladóttir Hefur boðaö
til aðgerða til að verja
islenskt efnahagskerfi.
töku ríkisins þannig að gjaldeyris-
forði Seðlabankans aukist til muna.
Bæði Geir H. Haarde forsætisráð-
herra og Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir utanríkisráðherra, formenn
stjórnarflokkanna, hafa boðað að-
gerðirnar til að verja íslenskt efna-
hagskerfi.
Smjörklípan fræga
Á sama tíma fullyrðir Dav-
íð Oddsson seðlabankastjóri að
óprúttnir aðilar hafi markvisst og
vísvitandi unnið gegn krónunni í
hagnaðarskyni. Hann hefur ekki
viljað gefa upp hvern eða hverja
hann hefur í huga en nú hefur Fjár-
málaeftirlitið hafið rannsókn á því
hvort rétt reynist. Björgvin G. Sig-
urðsson viðskiptaráðherra telur
hins vegar að hér sé á ferðinni hin
víðfræga smjörklípuaðferð seðla-
bankastjórans. Því lýsti hann yfir í
Silfri Egils um helgina.
Björn Ingi Hrafnsson, fyrrver-
andi borgarfulltrúi, tekur í sama
streng á vefsvæði sínu og segir ljóst
að það ásakanir Davíðs séu til þess
fallnar að leiða athyglina ffá óþægi-
legri umræða fýrir Seðlabank-
ann. „Mér finnst hraustlega mælt
hjá viðskiptaráðherranum okkar,
að seðlabankastjórinn hefði beitt
smjörklípu þegar hann sakaði ein-
hver ótilgreind öfl um að hafa með
óeðlilegum hætti stuðlað að falli
krónunnar. En auðvitað er mik-
ið til í því, að umræða um stöðu-
töku bankanna gegn krónunni
getur tímabundið dregið úr
annarri umræðu sem ekki
þykir kannski mjög þægileg
eða heppileg í Seðlabank-
anum, nefnilega um skil-
virkni peningastefnunn-
ar, óheyrilegt vaxtastig og
gagnsemigjaldmiðilsins,"
segir Björn Ingi.
Ekki benda á mig
Þórólfur telur ómögu-
legt að skamma spákaup-
menn fýrir það eitt að
vinna vinnuna sína.
Hins vegar segir
hann mikilvægt að
stjórnvöld vinni
heimavinnu sína
og hugi að vörn-
um efnahagskerf-
isins. „Auðvit-
að er það voða
þægilegt að
benda á ein-
hverja söku-
dólga úti í hin-
um stóra heimi
en við getum
ekkert litið fram-
hjá því að mark-
aðsaðilar eru
iðulega að leita
að hagnaðar-
tækifær-
um. Það
er hins veg-
ar viðfangs-
efni stjórnvalda
að koma hlutunum
þannig fyrir að auðvelt
hagnaðartækifæri skap-
ist ekki fyrir erlenda spákaup-
menn," segir Þórólfur.
Reynir Kristinsson, deildarfor-
seti viðskiptadeildar Háskólans á
Bifröst, hefúr ekki mikla trú á því að
víðtæk alþjóðleg rannsókn skili til-
ætluðum árangri. Hann telur mik-
ilvægara að Seðlabankinn leiti leiða
til að mæta þörfum viðskiptabank-
anna. „Þó að við gerum einhverja
könnun á því hvað menn eru að
gera á fjármálamörkuðum erlend-
is fara þeir ekki úr límingunum.
Mér finnst þetta snúa meira að því
hvernig við verjum okkur. Hvort
sem við finnum eitthvað eða ekki
hef ég ekki trú á því að við höfum
afl tii hegninga," segir Reynir.
Líta í eigin barm
„Við getum hins vegar farið fram
á það við íslensku bankana að þeir
spili með eins og allir aðrir. Á með-
an við siglum í gegnum þetta þurfa
allir að leggja sig í framkróka um
það. Ef maður horfir til þess sem
seðlabankar víða erlendis gera tel
ég mjög eðlilegt að hér á landi sé
hliðrað til fyrir bönkunum og stutt
við atvinnugreinina. Ég fagna því ef
Seðlabankinn sýnir frumkvæði í þá
veru því svo hefur ekki verið und-
anfarin ár,“ segir Reynir.
Aðspurður telur Þórólfur meira
vit í því að líta í eigin barm en
skamma aðra. „Ef hægt verður að
sanna á fýrirtæki að þau hafi vís-
vitandi búið til svarta mynd af hag-
krefinu íslenska er það auðvitað
stóralvarlegur hlutur. Mér finnst
hins vegar hrausdegra af okkur að
líta í eigin barm í stað þess að böl-
sótast út í aðra úti í heimi," segir
Þórólfur.
Máttlaus vörn
„Við erum að reyna að halda
uppi fljótandi gengi, með verð-
bólgumarkmiði, án þess að hafa
unnið heimavinnuna okkar. Hún
snýst fyrst og fremst um að vera
með nægjanlega stóra gjaldeyris-
forðasjóði til þess að ekki sé hægt
að gera áhlaup á krónuna. Sökum
þess hversu sjóðurinn hefur ver-
ið lítill höfum við staðið á veikum
grunni," bætir Þórólfúr við.
Ólafur fsleifsson, lektor í við-
skiptadeild Háskólans í Reykjavík,
segir ekki rétt að skella sökinni að
öllu leyti á aðra. Hann fagnar boð-
uðum aðgerðum stjórnvalda, þó
svo enn sé óljóst hversu viðamikl-
ar þær verði. „Hvenær er maður
óprúttinn og hvenær er maður að
sinna viðskiptum sem geta gefið af
sér hagnað? Ég er ekkert að afsaka
nokkurn mann því aðfarirnar geta
verið ógeðfelldar en sumir kunna
einfaldlega að hafa veðjað á að
svona færi. Samantekin ráð um að
ófrægja lýðveldið eru náttúrulega
einstaklega ógeðfelld og hljóta að
baka þeim ábyrgð sem í hlut eiga,"
segir Ólafur.
Hefðbundin aðferð
„Varnir okkar hafa ekki verið
miklar og við höfum ekki séð mik-
inn árangur af þeim. Út af fyrir sig
er jákvætt að gripið sé til aðgerða
og stórfelld lántaka er alveg hefð-
bundin aðferð," segir Ólafur.
„Þannig er baksvið bankanna
styrkt og Seðlabankinn reynist
þeim sterkari bakhjarl. Hins veg-
ar þarf auðvitað meira að koma til.
Það þarf að skapa bönkunum að-
gang að erlendu lausafé, sérstak-
lega þar sem þeir eiga í vandræðum
með að fjármagna sig erlendis."
Til bjargar bönkunum
Þórólfur segir mikilvægt að rík-
isvaldið aðstoði bankana með
skammtímaaðgerðum. „Vandinn
liggur í því að Seðlabankinn
hefur getað útveg-
að bönkunum
endalaust
magn af
krónum en
þá hefur hins
vegar vant-
að gjaldreyri.
Mjög mikill
skortur á
gjaldeyri
hefurhins
vegar
endur-
speglast
í hækk-
andi
verði gjaldeyris og lækk-
un krónunnar. Að vissu
leyti kemur Seðla-
bankinn bönkunum
til aðstoðar með
auknum gjaldeyr-
isforða en það
lagar ekki nettó
stöðu þeirra að
taka meira lán,"
segir Þórólfur.
„Utanríkis-
viðskiptin eru
rekin með tals-
verðum halla og
íslenska hagkerf-
ið vantar gjaldeyri
til að fjármagna
viðskiptahallann.
Seðlabankinn er trú-
verðugri til lántöku
þessa stundina held-
ur en fyrirtækin sjálf. Að
vissu leyti er þetta mikilvæg
skammtímaaðgerð því gjaldeyr-
isskorturinn er mikill. Að því leyti
er ríkisvaldið í gíslingu og þarf að
koma bönkunum til aðstoðar."
Veikt kerfi
Reynir telur augljóst að fslend-
ingar þurfi að skoða önnur mynt-
svæði í náinni ffamtíð. „Við höfum
engin tök á spákaupmönnum
úti í heimi og í stað-
inn kemur í ljós
hversu veikt
umhverfi
okkar
er. Að