Peningamál - 01.02.2002, Page 10

PENINGAMÁL 2002/1 9
þeim forsendum sem spáin byggir á. Verðbólgan
verður hins vegar líklega komin inn fyrir efri þol-
mörk verðbólgumarkmiðsins í lok þessa árs en um
síðustu áramót lækkuðu þau samkvæmt yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar og Seðlabankans frá 27. mars 2001
í 4½%. Verðbólga verður síðan innan þolmarka á
árinu 2003. Breytist forsendur ekki verðbólgumark-
miðinu í hag á næstunni, með hærra gengi eða enn
meiri slökun spennu en nú er reiknað með, gæti þurft
meira aðhald í peningamálum síðar til að tryggja
framgang verðbólgumarkmiðsins. Ætla má að 3%
gengishækkun krónunnar fram til vors geri kleift að
ná 2,5% verðbólgumarkmiði bankans snemma árs
2003.
Verðbólguhorfur á þessu ári hafa batnað en versnað
fyrir næsta ár
Í nóvember sl. spáði Seðlabankinn 4,1% verðbólgu
yfir árið 2002. Nú eru horfur á að verðbólgan geti
orðið nokkru minni, eða 3%. Það er svipuð verðbólga
og bankinn spáði í júlí sl. Meginástæða þessarar
breytingar er að á spádegi 21. janúar sl. var gengi
krónunnar 3,3% hærra en í forsendum spárinnar sem
birt var í byrjun nóvember sl. Að auki er nú reiknað
með minni hækkun innflutningsverðlags í erlendri
mynt árið 2002, sem rekja má til þess að alþjóða-
stofnanir spá verðhjöðnun í alþjóðaviðskiptum.
Verðbólguhorfur á næsta ári hafa aftur á móti
versnað nokkuð. Spáð er 3% verðbólgu yfir árið
2003, en í nóvember sl. var spáð 2,3% verðbólgu.
Ástæðurnar eru einkum tvær: Í fyrsta lagi gera spár á
alþjóðavettvangi ráð fyrir að verðlag í alþjóðavið-
skiptum muni hækka töluvert á ný á því ári, samfara
því að heimsbúskapurinn réttir úr kútnum. Í öðru lagi
var í samkomulagi aðila almenna vinnumarkaðarins
samið um frekari hækkun launakostnaðar á þessu og
næsta ári (sjá nánari umfjöllun í rammagrein 2).
Bankinn birtir nú í fyrsta skipti spá fyrir fyrsta árs-
fjórðung ársins 2004 en í samræmi við yfirlýsingu
bankans og ríkisstjórnar frá 27. mars sl. birtir bank-
inn spá tvö ár fram í tímann. Spátímabilið mun því
lengjast um einn ársfjórðung hér eftir.
Eins og sjá má í töflu 3 víkur spá Seðlabankans
ekki verulega frá spám annarra stofnana og markaðs-
aðila. Bankinn spáir aðeins meiri verðbólgu milli árs-
meðaltala 2001 og 2002 en aðeins minni verðbólgu
yfir árið. Þessu er öfugt farið hvað áhrærir árið 2003.
Munurinn er varla tölfræðilega marktækur og skýrist
aðallega af mismunandi forsendum um þróun inn-
flutningsverðs og af mismunandi gengi sem miðað er
við í spánum.
Tafla 2 Verðbólguspá Seðlabanka Íslands
Ársfjórðungsbreytingar
Breyting Ársfjórð- Breyting frá
frá fyrri ungsbreyting sama árs-
ársfjórð- á ársgrund- fjórðungi
ungi (%) velli (%) árið áður (%)
2001:1 0,9 3,4 4,0
2001:2 3,5 14,5 6,0
2001:3 2,3 9,7 8,0
2001:4 1,6 6,6 8,5
Tölurnar sýna breytingar milli ársfjórðungslegra meðaltala vísitölu neyslu-
verðs
Ársbreytingar (%)
Ár Milli ára Yfir árið
1999 3,4 5,8
2000 5,0 3,5
2001 6,7 9,4
Skyggt svæði sýnir spá.
2002:1 1,3 5,2 9,0
2002:2 1,0 3,9 6,3
2002:3 0,9 3,5 4,8
2002:4 0,6 2,5 3,8
2003:1 0,6 2,5 3,1
2003:2 0,9 3,8 3,1
2003:3 0,9 3,6 3,1
2003:4 0,6 2,4 3,1
2004:1 0,5 2,1 3,0
2002 5,9 3,0
2003 3,1 3,0
Tafla 3 Verðbólguspár annarra en Seðlabanka Íslands
2002 2003
Milli ára Yfir árið Milli ára Yfir árið
Meðalspá..................... 5,7 3,9 3,4 2,5
Hæsta gildi .................. 6,1 4,9 . .
Lægsta gildi ................ 5,4 3,5 . .
Þeir sem gefa út opinbera verðbólguspá eru Íslandsbanki hf., Landsbanki
Íslands hf., Ráðgjöf og efnahagsspár og Þjóðhagsstofnun. Spáin fyrir árið
2003 er einungis frá Íslandsbanka hf. Heimild: Seðlabanki Íslands.