Málfríður - 01.10.2015, Blaðsíða 6

Á nýliðnu vori gafst mér tækifæri til að sitja vinnustofu
á vegum ECML (Europian Center of Modern Languages
eða Evrópska nýmálasetrið) í Graz í Austurríki. Eins og
margir lesendur Málfríðar kannast við hefur setrið að
markmiði að styðja við tungumálanám og -kennslu í
Evrópu og víðar, bæði í tengslum við kennslu erlendra
tungumála og með því að styðja við fjölmenningu,
fjöltyngi og móðurmál þeirra sem flytja á milli landa.
Fjöltyngis og fjölmenningarleg skólastefna
Vinnustofan var hluti af lokafundi Evrópuverkefnisins
Plur-Cur (Plurilingual Whole School Curriculum) sem
unnið hefur verið að frá árinu 2012. Markmið þess er að
finna leiðir til að þróa og meta fjöltyngis og fjölmenn-
ingarlega skólastefnu og skólanámskrá með heildræna
sýn á tungumálanám. Með heildrænni sýn á tungu-
málanám er lögð áhersla á að gera öllum tungumálum
allra nemenda hátt undir höfði, meirihlutamálinu,
öðrum móðurmálum nemenda, upprunatungumálum,
erlendum tungumálum og svæðisbundnum tungu-
málum í þeim löndum þar sem töluð eru fleiri en eitt
tungumál.
Vinnustofuna sóttu 38 fulltrúar frá 27 löndum en
meðal þátttakenda voru kennarar og kennsluráðgjafar,
auk sérfræðinga í tungumálakennslu frá háskólum og
opinberum stofnunum. Meginefni fundarins var að
kynna fyrir þátttakendum þau fjölmörgu verkefni sem
hafa verið innleidd í anda Plur-Cur hugmyndafræð-
innar víða um lönd og skapa umræðu um með hvaða
hætti væri hægt að skapa þau skilyrði sem þurfa að
vera fyrir hendi til þess að ná markmiðum um heild-
ræna tungumálakennslu.
Britta Hufeisen, prófessor við tækniháskólann í
Darmstadt hefur leitt verkefnið frá upphafi og hóf
fyrsta morgun vinnustofunnar með fyrirlestri þar sem
hún fjallaði um upphaf og framgang Plur-Cur verkefn-
isins. Meginástæða þess að farið var af stað með verk-
efnið var aukin þörf fyrir stuðning við fjöltyngda nem-
endur, enda hefur nemendum með annað móðurmál
en ríkjandi skólamál á hverjum stað fjölgað í flestum
löndum Evrópu á liðnum árum. Þessir nemendur koma
með mikilvæga tungumálakunnáttu inn í skólastarfið
og er nauðsynlegt að byggja á henni í námi þeirra. Með
verkefninu er leitast við að meta öll tungumál að verð-
leikum og komið í veg fyrir að nemendum sé bannað
að tala önnur tungumál en skólamálið í daglegu skóla-
starfi. Þá lagði Hufeisen áherslu á að markmiðið væri
einnig að auka vægi kennslu erlendra tungumála og
vinna gegn þeirri þróun að skólar leggi ofuráherslu á
enskukennslu.
Skapandi og fjölbreytt tungumálaverkefni
þvert á námsgreinar
Mörkin á milli faggreinakennslu og kennslu tungu-
mála renna á ákveðinn hátt saman með Plur-Cur-
aðferðarfræðinni þar sem tungumálakennsla verður
markviss hluti af faggreinakennslu. Þannig verður
til fjölmála námskrá þar sem unnið er út frá þema-
tengdum viðfangsefnum þvert á tungumál og fag-
greinar. Hufeisen lagði áherslu á að þeir nemendur
sem hefðu náð tökum á tjáskiptamáli og samskiptum
á móðurmálinu eða öðru erlendu máli fengju tæki-
færi til að virkja þá kunnáttu í eins mörgum við-
fangsefnum og mögulegt væri í náminu hverju sinni.
Þannig væri stuðlað að virku tvítyngi/fjöltyngi
þeirra. Eitt af því sem Hufeisen sagði frá var verk-
efni í sögukennslu þar sem nemendur unnu saman
í hópum þvert á þrjú tungumál, þýsku, frönsku og
ensku. Nemendur notuðu þýsku í samskiptum til að
skipuleggja verkefnið, undirbúa það og leita að upp-
lýsingum. Síðan hélt hver hópur kynningu á sínu
verkefni þar sem glærurnar voru unnar á frönsku
en fyrirlesturinn var fluttur á ensku. Á þennan hátt
þurftu nemendur að virkja orðaforða þriggja tungu-
mála þvert á það þema sem þeir voru að vinna með
í sögukennslunni.
Hufeisen benti á að til þess að ná markmiðum Plur-
Cur nægði ekki starf einstakra kennara eða skóla held-
ur þyrfti einnig að verða breyting á ytri umgjörð skóla-
starfs. Hún taldi mikilvægt að háskólar byðu upp á
kennaramenntun sem miðaði að fjöltyngiskennslu auk
þess sem menntamálayfirvöld á hverjum stað þyrftu
að setja stefnu um tungumálakennslu þar sem fjöl-
6 MÁLFRÍÐUR
Fríða Bjarney Jónsdóttir,
Verkefnastjóri – fjölmenning í
leikskóla, Skóla og frístundasvið
Reykjavíkurborgar.
Plurilingual Whole School Curriculum:
Vinnustofa hjá ECML í Graz