Iðjuþjálfinn - 01.06.1999, Blaðsíða 12

ára reynsla, M = 2.0, meir en 12 ára
reynsla, F = 4.53, p = .014) og lögðu
meiri áherslu en hinir tveir hóparnir á
greiningarhæfni (M = 4.4, 0-5 ára
reynsla, M = 4.4, 6-11 ára reynsla, M =
4.8, meira en 12 ára reynsla).
Miðhópurinn skar sig úr varðandi
áherslu á persónurækt í iðjuþjálfunar-
náminu og lagði ekki eins mikla áherslu
á þann þátt og hinir hóparnir tveir (M =
4.2, 0 - 5 ára reynsla, M = 3.8, 6 -11 ára
reynsla, M = 4.3, meira en 12 ára
reynsla, F = 3.44, p = .032). Hópurinn
með minnstu starfsreynsluna skar sig
úr varðandi mikilvægi fyrir þróun stétt-
arinnar „óhrekjandi staðhæfingar um
tengsl iðju og heilbrigðis" (M = 1.1, 0-5
ára reynsla, M = 2.5, 6-11 ára reynsla,
M = 2.5, meira en 12 ára reynsla, F =
3.64, p = .032), fannst þetta atriði ekki
nándar nærri eins mikilvægt og hinum
tveimur hópunum.
Þegar útskriftarland var skoðað var
tölfræðilegur munur á eftirfarandi:
Þeim iðjuþjálfun sem útskrifast höfðu
frá Bandaríkjunum og Kanada fannst
að grunnnám þeirra hefði undirbúið þá
betur í grunnhugtökum vísinda (M =
2.5, Norðurlönd, M = 4.0, USA/Kan., M
= 2.2, önnur lönd, F = 2.76, p = .001),
iðjuþjálfunarhugmyndafræði (M = 3.3,
Norðurlönd, M = 4.5, USA/Kan., M =
3.0, önnur lönd, F = 2.77, p = .018) og
stjórnun (M = 2.2, Norðurlönd, M = 3.7,
USA/Kan., M = 2.0, önnur lönd, F =
2.77, p = .001) miðað við þá sem útskrif-
uðust frá hinum löndunum. Þeir sem
útskrifuðust frá öðrum löndum en
Norðurlöndum og Bandaríkjunum og
Kanada skáru sig aðeins tölfræðilega út
á einni breytu og það var varðandi
breytingar í faginu. Þá lögðu þeir mesta
áherslu á Aþreifanlegar sannanir á
áhrifum iðjuþjálfunar" (M = 4.1, Norð-
urlönd, M = 4.0, USA/Kan., M = 5.0,
önnur lönd, F = 2.76, p = .027).
Samantekt
Ef niðurstöður eru einfaldaðar má segja
að dæmigerður iðjuþjálfi, ung gift kona
sem er tveggja barna móðir, með 11 ára
starfsreynslu, hafi lokið námi í Dan-
mörku á árunum 1981 til 1990 og sé
með lægri heildartekjur en maki. Að
hennar mati þótti henni grunnnámið í
iðjuþjálfun undirbúa sig og hvetja best
varðandi persónulegan þroska og iðju-
þjálfatækni. Hún hefur unnið á ýmsum
sviðum innan heilbrigðisgeirans og
vinnur í 80% starfi með öðrum iðju-
þjálfum á sjúkrahúsi eða á endurhæf-
ingarstöð. Skjólstæðingar hennar eru
fullorðið fólk með fjölþætt vandamál en
líkamleg einkenni eru í forgrunni. Hún
leggur áherslu á fræðilega menntun og
velur greiningarhæfni og hugmynd-
fræðilega þekkingu sem aðaláherslur í
iðjuþjálfunarnáminu. Mikilvægast fyrir
þróun fagsins eru að hennar mati kenn-
ingar sem skýra iðjuþörf mansins og að
fræðiþekking iðjuþjálfa verði sértæk.
Samkvæmt þessu eru íslenskir iðjuþjálf-
ar í takt við þær breytingar sem átt hafa
sér stað í faginu svo sem áhersla á frek-
ari fræðikunnáttu, sértæka fræðiþekk-
ingu og rannsóknir. Ganga má út frá
því að fræðsluátak það sem fræðslu-
nefnd og skólanefnd IÞÍ stóðu fyrir
vegna námsbrautarinnar eigi þar stóran
þátt. Aherslur í iðjuþjálfunarnámi hafa
einnig breyst og meiri áhersla er nú
lögð á grunnhugtök vísinda, faglega
rökleiðslu og rannsóknir. Enda sýndi
það sig í niðurstöðunum að þeir iðju-
þjálfar sem höfðu minnsta starfsreynslu
töldu sig betur undirbúna varðandi
þetta atriði, en þeir sem meiri starfs-
reynslu höfðu.
I þessari rannsókn var farið yfir vítt
svið og engin atriði skoðuð niður í kjöl-
inn. Hér hefur verið safnað upplýsing-
um um lýðeinkenni stéttarinnar árið
1998 og hægt er að fylgjast með hvort
einhverjar breytingar verði þar á í fram-
tíðinni. Niðurstöður rannsóknarinnar
ættu því að vera hvati fyrir rannsakend-
ur framtíðarinnar til þess að skoða ein-
stök atriði frekar. Dæmi um þær rann-
sóknarspurningar sem leita þyrfti svara
við eru: Verða gerðar fleiri rannsóknir
innan iðjuþjálfunar? Mun íslenska nám-
ið undirbúa nemendur sína betur til að
stunda rannsóknir, gera þá færari í fag-
legri rökleiðslu eða öðlast þeir betri
þekkingu í hugmyndafræði? Hægt
verður að bera þessa rannsókn saman
við erlendar rannsóknir af sama toga.
Við eigum glæsilega fulltrúa í okkar
röðum sem hafa gert ótrúlega hluti í
gegnum árin. Stéttin er afar ung enda
ekki orðin þrítug. Um fertugt er starfs-
ferill manna yfirleitt á toppnum. Hvað
ætli verði þá efst á baugi hjá íslenskum
iðjuþjálfum?
Demographic characterist-
ics of Icelandic occupa-
tional therapists
This survey was intended to reveal
an overall view of the demographic
characteristics of Icelandic occupa-
tional therapists and how they relat-
ed to their profession. The survey
also intended to reveal possible
differences in opinion between ther-
apists. The entire population of
Icelandic occupational therapists
were surveyed. There were 87 ques-
tionnaires sent out and 80 (92%)
were returned and used for analysis.
The results revealed that a typi-
cal Icelandic occupational therapists
were young married women having
two children. They were educated in
Denmark with a diploma between
the years 1981 - 1990. They had 11
years of work experience, worked
with other occupational therapists at
hospitals or a rehabilitation centers,
worked mainly with adults having
physical problems.
The attitudes of the Icelandic
occupational therapists were gener-
ally quite uniform, valuing academic
skills over technical skills. T- tests
and one-way ANOVAs (p < .05)
revealed some significant differences
in a number of attitudes by educa-
tion level, length of professional
experience and country of education.
This study will serve as a foundation
for future studies on Icelandic occu-
pational therapists, and provide ref-
erence data for later comparison.
Höfundur er iðjuþjálfi MS
og starfar sem forstöðumaöur
geðdeilda Landspítalans
Heimildaskrá
Ásmundsdóttir, E. E. (1996a). Meistarinn
og nemarnir sjö. Iðjuþjálfinn, 18, 30-34.
Ásmundsdóttir, E. E. (1996b). Meistarinn
og nemarnir sjö uppgötva Ameríku.
Iðjuþjálfinn, 18, 9-14.
Ásmundsdóttir, E. E. (1998). Meistararnir
sjö. Iðjuþjálfinn, 20, 29-31.
Barris, R., & Kielhofner, G. (1985). Generat-
12 IÐJUÞJÁLFINN 2/98