Þjóðmál - 01.03.2014, Side 34

Þjóðmál voR 2014 33
ferðin tók langan tíma og kom hann ekki til
Reykjavíkur fyrr en 22 . júní . (Minningarrit
Jóns Sigurðssonar 1911, bls . 182–183 .)
Sú venja hafði skapast meðal Íslendinga
í Kaupmannahöfn að fyrir heimför Jóns
til þingfunda héldu þeir honum samsæti á
veitingahúsi í borginni . Var þá einhver úr
hópnum jafnan fenginn til að yrkja til hans
brag . Kvæðin voru yfirleitt sérprentuð, þeim
dreift í samsætinu og sungin þar . Hefur
Sig urður Nordal tekið þennan kveðskap
saman í bókinni Hirðskáld Jóns Sigurðssonar
(Reykjavík 1961) . Ekki eru beinar heimildir
um samsæti fyrir Jón vorið 1851 . En þegar
Ljóðmæli Gísla Brynjúlfssonar voru gefin út
1891 að höfundinum látnum (d . 1888) kom
þar fram kvæðið „Til Jóns Sigurðssonar“,
dagsett 15 . apríl 1851 . Undir kvæðisheitinu
stendur í sviga „með innsigli“ . Af þessu
ályktaði Páll Eggert Ólason, sem ritaði
ævisögu Jóns er út kom í fimm bindum
á árunum 1929 til 1933, að kvæði Gísla
hefði verið flutt í samsæti Íslendinga fyrir
Jón þá um vorið . Við það tækifæri hefðu
þeir jafnframt fært honum að gjöf innsiglið
sem vísað er til undir kvæðisheitinu . (Páll
Eggert Ólason: Jón Sigurðsson . 2 . bindi,
Reykja vík 1930, bls . 471 .) Hafa aðrir sem
um Jón hafa skrifað tekið þetta eftir Páli
Eggerti . Sigurður Nordal taldi vafalaust að
innsiglið hefði verið „gjöf frá Íslendingum í
Höfn, en ekki Gísla einum“ . (Hirðskáld Jóns
Sigurðssonar, Reykjavík 1961, bls . 107 .)
Ágiskun Páls Eggerts er mjög sennileg, en
ekki er þetta fullvíst . Einkennilega langur
tími, heill mánuður, líður frá því að kvæði
Gísla er dagsett og þar til Jón stígur á skips­
fjöl . Ekkert sérprent er til af kvæðinu eins
og venja hafði verið við sömu tækifæri áður .
En hvernig sem kvæðið barst Jóni eða var
honum flutt er augljóst, þegar það er lesið,
að það geymir veganesti ætlað honum á
þjóðfundinn í Reykjavík, þar sem tekist
var á um framtíðarstöðu Íslands í danska
ríkinu . Segir í upphafi:
Jón! af öldnu kappa kyni
kominn beint af Guttormssyni,
þeim, sem ætthring æðstan hóf
Ísalands um fjalladali,
þar sem hátt um hamra sali
heiðnar rúnir Saga gróf —
vel sé þér um aldur og ævi,
aldin meðan standa fjöll:
Beri þig af bólgnum sævi
bára hæg að frægðarvöll
þar að vinna landi og lýð
lán, sem gleymist enga tíð,
og svo þeirrar auðnu njóta,
er þeim gefst, sem hlekki brjóta .
(Ljóðmæli Gísla Brynjúlfssonar, Kaup­
mannahöfn 1891, bls . 224–226 .)
Varðveist hafa þrjú innsigli úr fórum Jóns Sigurðssonar . Eru þau nú í Þjóð­
minja safninu . Á eitt þeirra er letrað J/Sig­
Á giskun Páls Eggerts er mjög sennileg, en ekki er þetta
fullvíst . Einkennilega langur tími,
heill mánuður, líður frá því að kvæði
Gísla er dagsett og þar til Jón stígur
á skip sfjöl . Ekkert sérprent er til af
kvæðinu eins og venja hafði verið við
sömu tækifæri áður . En hvernig sem
kvæðið barst Jóni eða var honum
flutt er augljóst þegar það er lesið að
það geymir veganesti ætlað honum
á þjóðfundinn í Reykjavík, þar
sem tekist var á um framtíðarstöðu
Íslands í danska ríkinu .