Þjóðmál - 01.03.2014, Qupperneq 84

Þjóðmál voR 2014 83
greiðslur til innlendra birgja fyrir vörur og veitta
þjónustu .
13) Samkvæmt Wikipedia .org er orkuverð
til almennings í 20 Evrópulöndum og víðar í
heiminum í raun næstlægst á Íslandi, þó að það
sé skráð langlægst í þriðja landinu . Reyndist
raforkuverðið í Evrópu spanna mjög vítt svið
eða 1:11,5 . Lægst var verðið skráð í Úkraínu,
4,2 kr/kWh, sem er líklega niðurgreitt verð, í
Rússlandi 9,8 kr/kWh og á Íslandi, 11,4 kr/kWh
eða 9,5 Uscent/kWh . Í Rússlandi eru mörg stór
raforkuver, olíu­ og gasvinnsla, og þar er líka
öflugur áliðnaður . Meðalverðið var 25,8 kr/kWh
eða 2,3 sinnum íslenzka raforkuverðið .
14) Hér má geta þess, að í september 2013 bilaði
nýi sæstrengurinn á milli Noregs og Hollands í
inntaksmannvirki Hollandsmegin vegna flóða . Í
ársbyrjun 2014 var hann enn ekki kominn í rekstur,
og var búizt við, að viðgerðin tæki 5 mánuði, þó
að bilunin væri á landi . Við þennan atburð lækkaði
orkuverðið í Noregi og hafði ekki verið svo lágt síðan
téður sæstrengur var tekinn í brúk, en hægt er að
flytja orku eftir honum í sitt hvora áttina .
15) Jarðgufuvirkjanir á háhitasvæðum eru
a .m .k . tveggja þrepa . Á fyrsta þrepinu, við hæsta
þrýstinginn og hæsta hitastigið, er framleitt
rafmagn, með því að gufuhverfill knýr rafala, sem
tengdur er aflspenni til tengingar við stofnkerfi . Á
öðru stiginu fer gufan í varmaskipti til upphitunar
á köldu vatni, sem verður hitaveituvatn . Á fyrsta
þrepinu er nýtni lág, aðeins rúmlega 10% , en með
endurnýtingunni á 2 ., jafnvel 3 . þrepi, hækkar
nýtnin upp fyrir 50% . Út frá kenningunni um
takmarkað varmaforðabúr jafngildir raforkuvinnsla
með jarðgufu án hitaveitu orkusóun . Þess vegna
hefur jarðgufuvirkjun fyrir raforkuvinnslu
einvörðungu sætt réttmætri gagnrýni . Þekking
á jarðgufuforðanum er svo takmörkuð, að
varfærnisjónarmið eiga fullan rétt á sér með
varðveizlu jarðgufuforðans í huga . Gárungarnir
segja, að lokastig jarðgufunýtingarinnar sé böðun
ferðamanna, og má það til sanns vegar færa í
Svartsengi og í Bjarnarflagi .
16) TWh/a (terawattstundir á ári) er orkumagn
á ári, þar sem T stendur fyrir tera, sem er
1012 , þannig 1 TWh=1 milljarður kWh
(kílowattstunda) .
17) GWh er næsta orkueining undir TWh,
þ .e . 1 TWh =1000 GWh/a = 1 milljarður
kWh (kílowattstunda) . MWh (megawattstund)
er 1/1000 úr GWh og USD/MWh eru
bandaríkjadalir á megawattstund .
18) Aflstuðull er cosfí, þar sem fí er hornið
á milli raunaflsvigurs og sýndaraflsvigurs
í rafmagnsfræðinni . Landsnet gerir mun
meiri kröfur á hendur málmiðnaðinum en
almenningsveitunum varðandi aflstuðulinn,
og skýrir það hluta af lægra heildsöluverði til
málmiðnaðarins . Málmframleiðendur verða
þá að setja upp þéttavirki til að uppfylla þessar
kröfur . Með sérhönnun þeirra virka þau um leið
sem síuvirki á „rafmengun“ út á stofnkerfið . Af
öðrum skýringum á lægra verði til stóriðju en
almenningsveitna má telja langtímakaupskyldu,
hæstu afhendingarspennu og jafnt álag allan
sólarhringinn og allan ársins hring .
19) Hægt er að spara leiðara í loftlínu eða
jarðstreng með því að leiða straum til jarðar .
Þetta var t .d . iðulega gert í Ráðstjórnarríkjunum,
sálugu, en er óviðunandi nú á tímum
vegna skrefspennuhættu og óviðunandi
afhendingargæða . Nautgripir eru sérlega
viðkvæmir gagnvart straumi í jörðu, af því að
tunga á milli klaufanna leiðir vel straum, og skref
þeirra eru tiltölulega löng . Fyrirbrigðið er engan
veginn hættulaust fyrir mannfólkið og ber að
afnema hið fyrsta .
20) Landsvirkjun stendur undir um 70%
raforkumarkaðarins . Bæði heimilisnotkun
og raforkunotkun athafnalífsins vex stöðugt
og Landsvirkjun teflir iðulega á tæpasta vað
með tímasetningu nýrrar virkjunar, þannig að
notendur eru látnir blæða fyrir meiri arðsemi
virkjunar, ef eitthvað bjátar á . Það er einmitt uppi
á teninginum veturinn 2014 .