Félagsbréf - 01.10.1962, Blaðsíða 36

32
FÉLAGSBRÉF
legt, að ekki sé sagt hversdagslegt
orðalag í túlkun sinni á kristnum
helgisögnum, þetla gefur frásögninni
nýstárlegan en um leið einkennilega
nálægan blæ, lesandinn skynjar í
senn tilfinningu skáldsins fyrir nær-
veru Guðs og fjarveru. Gott dæmi er
kvæðabálkurinn Nóttin helga, sem eig-
inlega er byggt upp eins og miðalda-
helgilei'kur. Tónskáldið Hilding Rosen-
berg hefur samið tónlist við þetta verk
og nú er það flutt á aðfangadagskvöld
jóla á hverju ári í sænska útvarpið.
II.
Hjalmar Gullherg tók stúdentspróf
1917 og hóf síðan nám við háskólann
í Lundi. Hann lagði einkum stund á
bókmenntasögu og tungumál, sérílagi
klassisku málin, latínu og grísku. —
Kynni lians af fornri menningu og
bókmenntum móta hann mjög, og þessi
kynni leiða til þess að hann gerist
einn Tnikilvirkasti þýðandi Svía. Hann
þýðir marga af harmleikjum Sófókles-
ar og Evrípídesar, ásamt félaga sín-
um frá stúdentsárunum í Lundi, Ivar
Harrie, þýðir hann og staðfærir tvo
gamanleiki Aristofanesar. Lysiströtu
og Fuglana, hann snýr harmleikjum
Racines og gamanleikjum Moliéres á
sænsku, glóandi dulhyggju spánska
átjándualdarskáldsins Juan de la Cruz,
lýriskum og blóðheitum alþýðulýsirig-
um Garcia Lorca, og skáldkonan
Gabriella Mistral á túlkunum hans
ugglaust að þakka það, að hún hlaut
bókmenntaverðlaun Nóbels. Hann fer
í námsferðir suður í lönd, til Frakk-
lands, Þýzkalands, Italíu og Grikk-
lands, og í París býr hann á hótel
Corneille við Odéon, einungis af því
að öll herbergi voru upptekin á hótel
Racine, eins og hann hefur sjálfur
komizt að orði. Af þessum ferðum hef-
ur Grikklandsferðin 1932 mest áhrif
á Gullberg, goðsagnirnar verða lifandi
á staðnum. Og í kynnum hans af bók-
menntum verður það Evrípídes, sem
hann tekur mestu ástfóstri við. Gull-
berg kemst svo að orði: „Hjá Evrípí-
desi fann ég vandamál, sem ég þekkti
frá okkar tímum, hið tvíbenta eðli
mannsins, baráttuna milli liins andlega
og frumstæða í eðli hans.“ Um Evrí-
pídes yrkir Gullberg kvæðið um ein-
búann á Salamis. Hann hyllir þann
sem býr einn í helli á eyju, því að ver-
öldin þarfnast einhvers, sem vakir og
hlustar, eins og andlegur njósnari við
landamæri tilverunnar.
Annars yrkir Gullberg sjaldan um
einstaka menn. Þó að hann sé í eðli
sínu einstaklingshyggjumaður, er
hetjudýrkun lionum jafn fjarri skapi
og flokkslínur og hópsefjun. Þegar
goðsögurnar verða honum að yrkisefni,
eru það hugmyndirnar, sem þær
fela í sér, sem fanga hug hans og
ímyndunarafl: túlkun hans er þá oft
sem tvíbotna, það sem gerist nú og
það sem gerðist þá fléttast saman líkt
og hjá Hölderlin, þó að tungutakið
sé annað. Narcissos, unglingurinn,