Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1996, Blaðsíða 20

heimsóknina til Noregs. Hún neitaði að fara upp í Bláfjöll en
samþykkti að vinna áfram að öryggismálum á skíðum staðsett í
bænum. „Nú átti ég að halda fyrirlestra fyrir grunnskólabörn
áður en þau færu í skíðaferðalög og fræða þau um öryggismál á
skíðum. I fyrirlestrunum ætlaði ég tala um mikilvægi góðs
skíðabúnaðar og skófatnaðar, skíðareglur og það helsta sem
hefði áhrif á tíðni slysa í skíðbrekkum. Ég undirbjó
fyrirlestrana, tókst að halda einn ... og svo fóru kennarar í
verkfall. Þar með var sá draumur búinn,“ segir hún kankvís og
hristir höfuðið.
Fyrst ekki varð af fræðslunni í skólum var Ragnheiður
beðin um að halda skyndihjálparnámskeið fyrir starfsfólk
sundlauga og gerði það. Stöðugt var verið að reyna að að semja
við hana um að halda áfram í Bláfjöllum. Hún ákvað loks að
bíta á jaxlinn og ljúka vetrinum. Henni er hins vegar enn ekki
kunnugt um hvernig þessum málum verður háttað í vetur.
Ragnheiður er samt ekki af baki dottin og hefur ekki
hugsað sér að gefast upp. „Ég er aldeilis ekki búin að segja
skilið við skíðin og hef verið að reyna fyrir mér sjálfstætt. Ég
gerði handrit að sjónvarpsmynd um öryggismál á skíðasvæðum
í samvinnu við kvikmyndafélagið Nýja bfó. Hún verður sýnd í
sjónvarpi og dreift í grunnskóla. Tökur eru búnar en eftir er að
klippa og talsetja. í bili erum við uppiskroppa með peninga en
vonandi rætist úr því von bráðar. Ég sendi í haust öllum
skíðafélögum bréf og bauðst til að halda námskeið fyrir
skfðaþjálfara þeirra. Mér finnst mikilvægt að allir skíða-
þjálfarar kunni skyndihjálp. Breiðablik er enn sem komið er
eina félagið sem hefur þegið boðið og ég er búin að halda
námskeið þar. I tengslum við átak Slysavamafélagsins undir
kjörorðinu „Betri borg fyrir börn“ á að gera úttekt á öryggi á
ýmsum stöðum, t.d. skíðasvæðum. Ég frétti af átakinu, lét vita
af mér og mun taka þátt í því. Æðsti draumurinn er að stofnuð
verði nefnd sem samræmi öryggismál allra skíðasvæða landsins
eins og gert er t.d. í Noregi. Ég vildi gjarnan taka slíkt starf að
mér. Það er náttúrlega dýrt og ekki Ijóst liver vill borga en það
getur líka verið dýrt að aðhafast ekki neitt.
Þ.R.
Skíðaslys í Bláfjöllum 1993 - 1995
Nokkrar upplýsingar úr skýrslu Ragnheiðar Þór Guðmundsdóttur,
Slys I Bláfjöllum frá I. janúar - 30. aprll 1995, sem hún vann
fyrir íþrótta- og tómstundaráð Reykjavíkur.
Árin 1993 og 1994 voru 41 - 43% þeirra sem slösuð-
ust unglingar í skíðaferðalögum á vegum griuinskól-
anna. Hugsanleg skýring á fækkun skíðaslysa niilli ára
1994 - 1995 í BláfjöIIuni er að 1995 voru kennarar í
verkfalli.
Tíðni áverka árið 1995
Heldur fleiri karlar en konur slösuðust eða 40 karlar á móti 38
konunt. Beinbrot voru frekar algeng eða um 21% áverka. Þau
voru helmingi algengari meðal karla en kvenna.
Alvarlegir áverkar voru algengari lijá körlum. Tíðni
alvarlegra áverka var töluvert meiri veturinn 1995 en 1993.
Þeir sem slösuðust vom að meirihluta til byrjendur til miðlungs
góðir. Af þeim sem urðu fyrir óhappi á svigskíðum höfðu 36%
ekki farið í skíðakennslu.
Helstu orsakir skíðaslysanna
Erfitt skíðafæri s.s. harðfenni, þungur snjór og misfellur.
Skíðareglur ekki virtar: Hægt var að rekja 21% óhappa árið
1995 til þess að viðkomandi var í bruni og réði ekki við
það. Margir skíðaiðkendur völdu sér of erfiðar brekkur
miðað við skíðakunnáttu. Góðir skíðamenn skíða gjarnan
hratt og kröftuglega og hljóta alvarlegri skaða ef þeim
hlekkist á.
Vanstilltur skíðaútbúnaður: Fyrir veturinn 1995 höfðu 33%
þeirra sem slösuðust ekki látið athuga skfðabindingamar,
46,3% losnuðu ekki úr skíðabindingunum við fall og 21%
losnuðu aðeins úr annarri bindingunni.
Hjálnianotkun í lágmarki: Með almennri notkun hjálma má
ætla að höfuðhögg verði færri og síður alvarleg.
Helstu áverkar árið 1995
Beinbrot: 18 Upphandleggsbrot. framhand- leggsbrot, fingurbrot, handarbrot, viðbeinsbrot, rifbeinsbrot, fótleggsbrot, brotin hnéskel.
Liðblaup: 6 Axlarliðhlaup og liðhlaup á þumalfingri.
Liðbandaslit: 7 Hné og þumall.
Innvortis áverkar: 1 Blæðing í kviðarhol.
Ilöfuðáverkar: 12 Höfuðhögg/heilahristingur.
Skurðsár: 7 Skurðir, bólga, sár í andliti.
Tognanir: 16 Liðbandatognanir í hné, þumli, ökkla og öxl. Aðrar tognanir á vöðva, úlnlið, olnboga og baki.
Annað: 12 Rifinn vöðvi, blæðing inn á olnbogalið, hálshnykkur, mar o.fl.
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆDINGA 1. tbl. 72. drg. 1996