Ráðunautafundur - 15.02.1992, Blaðsíða 174

164
erfðahópi.
Markmið blendingsræktar er oftast að nýta hugsanlegan blendingsþrótt þeirra eiginleika
sem kynbættir em í línunum. Algengsast er því að blendingsrækt sé æxlun mjög skyldleika-
ræktaðra lína í þeim tilgangi að nýta blendingsþrótt þann sem skapast af arfblendni afkvæm-
anna fyrir þá eiginleika sem kynbótastarfið spannar á hverjum tíma. Blendingsþróttur kemur
vegna samspilsáhrifa erfðavísanna, þ.e. áhrif erfðavísanna eru ekki samleggjandi. Þetta sam-
svarar því að eiginleikar sem valið er fyrir hafa lágt arfgengi. Slíkir eiginleikar em frjósemi,
lífsþróttur og þroski. Kostir línuræktunar em fyrst og fremst þeir að með því er unnt að fækka
þeim eiginleikum sem úrvalið snýst um og þar með ná meiri kynbótaframförum en ef úrvalið
tekur til margra eiginleika. Ókostimir em hins vegar þeir að hætta á skyldleikarækt verður
yfirleitt meiri og að sjálfsögðu skal vænta skyldleikahnignunar fyrir þá eiginleika sem ætla
má að sýni blendingsþrótt.
Hið hefðbundna kynbótaskipulag í minkaræktinni hefur verið með þeim hætti að úrval
kynbótadýranna hefur byggst á einstaklingaúrvali. Valið hefur verið úr öllum erfðahópnum
á hverjum tíma og öll dýr komið til greina sem foreldrar næstu kynslóðar. Hvert bú hefur í
flestum tilvikum verið einn erfðahópur og ræktunin hefur verið misvel skipulögð. Á mörgum
hinna stæni búum hefur verið erfitt að beita skipulögðum vinnubrögðum við úrvalið og þar
með hefur ekki verið unnt að nýta til fulls kynbótamöguleika stofnsins.
Með tilkomu bættrar skráningartækni og betri úrvinnslumöguleika hafa skapast nýir
möguleikar til endurskipulagningar á kynbótaskipulagi kynbótaaðferðum í minkaræktinni eins
og annarri búfjárrækt. Á síðari árum hafa komið fram hugmyndir um að nýta þessa tækni til
þess að ná auknum árangri með því að breyta fyrirkomulagi kynbótastarfsins og taka upp
nýjar ræktunaraðferðir. Bent er á að í stómm búum sé auðvelt að skipta búinu upp í
erfðahópa, mynda sérstakar línur, þar sem lögð sé sérstök áhersla á fáa eiginleika í hverjum
hópi. Hin eiginlega skinnaframleiðslan sé síðan í meginatriðum stunduð með því að æxla
þessum línum saman og þar með náist það besta frá báðum eða öllum línunum og
framfarimar verði sambærilegar eða meiri en með hefðbundnu skipulagi. Þar sem um er að
ræða minni bú hefur verið bent á að bændur geta sameinast um slíka ræktunarstefnu og
framleitt hver sína línu og skipst síðan á kynbótadýrum til skinnaframleiðslunnr. Þó nýting
blendingsþróttar sé eitt höfuðmarkmið blendingsræktarinnar felst árangur slfks kynbóta-
skipulags ef til vil fyrst og fremst í því að slíkt kerfi gefur tækifæri til nákvæmara úrvals
þeirra einstaklinga úr ræktunarkjamanum sem valdir em til framræktunar en almennt gerist
við hefðbundnar aðstæður.