Ráðunautafundur - 20.02.1996, Side 267

259
Raunhæf áhrif af tímalengd frá burði fundust fyrir flesta dæmda þætti en voru samt yfir-
leitt lítil. Þessi áhrif sýndu í raun aðeins eðlilegar breytingar á kúnum eftir því sem á mjólkur-
skeiðið líður, kýrnar gildna og stækka, júgur verður fyrirferðaminna og fótstaða því þrengri.
Áhrif dagsnytar hjá kúnum á dóma eru í reynd þegar þau eru lesin mikiu meira áhrif af
stöðu á mjólkurskeiði og hvernig hún spilar inn á útlit og holdfyllingu kúnna eins og áður er
vikið að.
Áhrif af því hve langt var liðið frá mjöltum þegar kýrin var dæmd voru yfirleitt hverf-
andi lítil og aðeins fyrir fáa af þeim þáttum sem dæmdir voru. Þau lýstu sér eins og vænta má
fyrst og fremst í því að þar koma fram áhrif þess að júgrið fer að safna meiri mjólk eftir því
sem lengra líður frá mjöltum. Til gamans má geta þess að umsögn um mjaltir hjá kúnum varð
betri eftir þvf sem lengra leið frá mjöltum. Á því er líklegast að leita sálfræðilegra skýringa.
Yfirleitt voru ekki greind mikil áhrif af því hvort verið var að dæma kýr í geldstöðu. Þar
voru fremur greind áhrif í núverandi kerfi en línulega matinu og voru þau áhrif jákvæð fyrir
geldu kýrnar við dóma samkvæmt núverandi kerfi þar sem þau komu fram, sem var fyrir bol,
malir, júgurlögun og báðar spenaeinkunnir.
Um frekari upplýsingar um áhrif ytri þátta á dómana vísast til ritgerðar Snorra og þá um
leið bent á að þar má finna samanburð við mat á slíkum áhrifum úr fjölmörgum erlendum
rannsóknum.
Ein leið til að gera samanburð á dómum eftir mismunandi kerfum er að bera saman það
arfgengi sem metið er fyrir einstaka eiginleika. Niðurstöður þeirra útreikninga eru sýndir í 1.
og 2. töflu. Þar koma einnig fram upplýsingar um brjóstummál kúnna og mælingar á lengd og
þvermáli spena sem var til staðar fyrir alla gripi í rannsókninni.
Þær niðurstöður sem þarna má lesa sýna ekki afgerandi mun á milli dómkerfanna. Sá
munur sem þar sést er samt línulega matinu fremur í vil. Þessar arfgengistölur eru í saman-
burði við niðurstöður úr hliðstæðum erlendum rannsóknum fremur í lægri mörkum. Vísað er
til ritgerðar Snorra um nánari samanburð í þeim efnum. Vafalítið er ein skýring þess að
niðurstöður hér sýna fremur lágt arfgengi fyrir ýmsa þætti sú að ekki reyndist unnt að eyða
áhrifum frá því búi þar sem gripurinn stóð, eins og yfirleitt er gert í erlendum rannsóknum.
Þá var metin bæði svipfars- og erfðafylgni milli einstakra dóma í báðum kerfum og
einnig á milli einstakra þátta innan hvors kerfis. Hér er ekki birt yfirlit um þann gríðarlega
fjölda fylgnitalna sem þar koma fram en vísað um þær til ritgerðar Snorra. Hins vegar skal í
orðum gerð grein fyrir nokkrum helstu þáttum sem virðist mega lesa úr þeim niðurstöðum.