Land & synir - 01.08.1998, Blaðsíða 11

Bakkus konungur
TOSHIRO MIFVNE
í RASHOMON
EFTIR KUROSAWA:
„...en ástœðumar
fyrir sakí-
drykkjunni voru
tvter: annars
vegar varþað
ódýrasti drykkur-
inn í ríkinu en
hins vegar sáum
við það ósþart
teygað í
bíómyndum
Kurosawa.“
ú hugsun að allir kvikmyndagerðarraenn séu þrælar
Seinnar forskriftar er misskilningur af sama toga og i l8Mr
ef menn tryðu því að öllum rithöfundum væri ætlað V
að skrifa reyfara eða semja gamansögur um menn
sem vinna þvottavélar í happdrætti; en höfnun á
viðteknum formúlum er einmitt eitt megineinkennið jP
á frjóustu kvikmyndagerðarmönnum samtímans. jr
Leiðin til að segja sögu í kvikmynd tekur auðvitað mið af því ^■■■■■■■■
alþjóðlega myndmáh sem kvikmyndin er; á því er enginn vafl. En
á hinn bóginn er hún háð sínum staðbundnu aðstæðum og hlýtur
að sækja í þá sagnabrunna sem til staðar eru í hverri þjóðmenningu fyrir sig.
Það er hæpið að Evrópubúar geti keppt við hoUývúddframleiðslu Bandaríkjamanna á sviði mynda sem
fjalla um mannætur með sálfræðimenntun. Á hinn bóginn eiga Evrópubúar sínar gömlu aðferðir við að
segja sögu, sinn bókmenntalega skilning á heiminum.
Á meðan sá skilningur einkennir bestu evrópsku myndirnar, á persónusköpun hinnar stöðluðu
hollývúddmyndar nútímans sér fremur hliðstæðu í teiknimyndasögum en bókmenntum, þó að auðvitað
séu margar undantekningar frá því.
Það er auðvitað ekki hægt að fjalla um kynni og samstarf tveggja Reykjavíkurdrengja, sem þekkst hafa
síðan í barnaskóla, án þess að minnst sé á Bakkus konung, en svo vildi til að kóngur sá vígði okkur
Friðrik Þór saman í hirð sína.
Það gerðist á unglingsárunum íyrir skólaball í Vogaskóla. Við keyptum okkur viskýflösku, blönduðum
innihaldinu saman við gosdrykkinn Sínalkó og drukkum af stút bak við sjoppu nálægt skólanum.
Slík fyrstu kynni gleymast seint, en þó komst sá háttur á að þegar við sem unglingar vorum farnir að
sækja skemmtistaðinn Las Vegas við Grensásveg, þá drukku menn gjarnan hver sína flöskuna af japanska
hrísgrjónavíninu sakí í myrkrinu á bak við
hverfisbakaríið áður en haldið var í dansinn með
hinum unghngunum.
Sá unglingur sem var fullorðinslegastur í
skólanum og nú er einn af yfirmönnum fíkni-
efnalögreglunnar, gat verslað drykkina í áfengis-
versluninni, en ástæðurnar fyrir sakí-drykkjunni
voru tvær: annars vegar var það ódýrasti drykkur-
inn í ríkinu en hins vegar sáum við það óspart
teygað í bíómyndum Kurosawa.
Þá voru myndir utan hinnar amerísku
alfaraleiðar afar fátíðar í kvikmyndahúsum
borgarinnar. Þó var starfræktur kvikmyndaklúbb-
ur á vegum Menntaskólans í Reykjavík og einu
sinni í viku, á mánudögum, sýndi Háskólabíó
sérstakar úrvalsmyndir.
Þarna sá Friðrik Þór myndir eftir meistara á
borð við Bunuel, Rocha, Godard, Kurosawa, Wim
Wenders, Herzog og fleiri og svo hugfanginn var
hanh af kvikmyndum þessara jöfra að hann tók
sjálfur að sér að stjórna kvikmyndaklúbbnum sem eftir það hét Kvikmyndaklúbbur framhaldsskólanna.
Þá gat hann bæði valið myndirnar og sýnt þær og séð. Flestar þeirra sá hann mörgum sinnum og þar fór
hans raunverulega kvikmyndanám fram; með því að sjá hvernig meistararnir beittu frásagnartækni
augans. Þetta er í fullu samræmi við þá kenningu Ernest Hemingways að sjálfar bókmenntirnar séu besti
skóh rithöfundanna.
Einn höfundur lærir mest af því að lesa aðra. Á sania hátt skerpir kvikmyndagerðarmaðurinn sjón
sína. Shkt fæst með innsæi.
Kvikmyndagerðarmaðurinn er þannig gangandi bíó.
EINARMAROG
FRIÐRIK ÞÓR: „Það er
auðvitað ekki htegt
aðfjalla um kynni
og samstarf tveggja
Reykjavíkurdrengja,
sem þekkst hafa
síðan í bamaskóla,
án þess að minnst sé
á Bakkus konung, en
svo vildi til að kóng-
ur sá vígði okkur
Friðrik Þór saman í
hirð sína.“
LuM&syru/ n