Fréttablaðið - 23.03.2018, Blaðsíða 18

Það er orðið brýnt að fara í úrbætur á Reykjanesbraut þar sem hún liggur í gegnum Hafn-
arfjörð.
Reykjanesbrautin er þjóðbraut sem
liggur til og frá alþjóðaflugvelli lands-
ins og eina leiðin þaðan inn á höfuð-
borgarsvæðið.
Umferðarþungi á Reykjanesbraut
hefur aukist mikið á undanförnum
árum. Mikil uppbygging hefur verið í
nýjum hverfum innan Hafnarfjarðar
sem liggja sunnan Reykjanesbrautar
og frekari uppbygging fyrirhuguð á
næstu árum. Fyrirtæki hafa verið að
koma sér fyrir á því svæði sem eykur
enn á umferð. Þá hefur stóraukinn
ferðamannastraumur einnig haft
gífurleg áhrif á umferðarþróun, að
ógleymdum þeim fjölda fólks sem
ferðast til og frá höfuðborgarsvæðinu
vegna vinnu.
Íbúar í gíslingu
Á álagstímum eru íbúar ákveðinna
hverfa nánast í gíslingu. Reykjanes-
brautin klýfur bæinn í tvennt og
slysahættan þegar íbúar þurfa að
þvera brautina til að sækja verslun
og þjónustu er mikil. Þá eru einnig
brögð að því að ökumenn reyni að
losna við umferðarhnúta á brautinni
og fari í gegnum íbúðarhverfi sem
við hana liggja. Þar er hámarkshraði
víða 30 km/klst. enda leik- og grunn-
skólar í grennd. Allt þetta skapar
mikla hættu.
42% slysa á götum
Vegagerðarinnar
Í úttekt sem gerð var af verkfræði-
stofunni Eflu og liggur til grundvallar
drögum að umferðaröryggisáætlun
fyrir Hafnarfjarðarbæ kemur fram
að umferðarmagn á Reykjanesbraut
í gegnum Hafnarfjörð hefur aukist
um rúmlega 50% frá árinu 2010 og er
áætlað að þar fari yfir 45.000 bílar að
meðaltali á dag. Í sömu úttekt kemur
fram að 42% allra umferðarslysa í
sveitarfélaginu á árunum 2010-2016
urðu á götum sem eru í eigu Vega-
gerðarinnar.
Brýnast er að ljúka tvöföldun
á kaflanum frá Kaldárselsvegi að
gatnamótum við Krýsuvíkurveg. Ekki
síður mikilvægt er gera endurbætur
á tvennum gatnamótum á vegkafl-
anum frá Kaplakrika að Lækjargötu.
Gert er ráð fyrir bráðabirgðafram-
kvæmdum við þau gatnamót en
öllum er ljóst að þær duga ekki til og
mikilvægt að huga strax að framtíðar-
lausn á þessum gatnamótum sem eru
meðal slysamestu gatnamóta höfuð-
borgarsvæðisins.
Ákall eftir samgönguáætlun
Það þarf að marka heildarstefnu fyrir
framkvæmdir við Reykjanesbraut
innan Hafnarfjarðar þar sem tíma-
setningar verði ákveðnar og fjármagn
tryggt.
Það er því afar brýnt að ráðherra
komi fram með samgönguáætlun
sem fyrst og að hún liggi fyrir fyrir
sveitarstjórnarkosningar. Það er
ótækt að ríkisstjórnin sýni ekki á
spilin varðandi samgöngur í landinu
fyrir þann tíma.
Umferðaröryggi á
Reykjanesbraut
í gegnum Hafnarfjörð
Pennavinur minn Jón Þór Ólason, lögmaður og formaður Stanga-veiðifélags Reykjavíkur, stritast
enn við í andófi sínu gegn uppbygg-
ingu atvinnutækifæra og verðmæta-
sköpunar í fiskeldi á Íslandi, í grein
sem hann skrifaði hér í Fréttablaðið
21. mars.
Þrátt fyrir þrákelknina verður
honum lítt ágengt í málflutningi
sínum. Það er athyglisvert að Jón
Þór skautar bæði fimlega og sam-
viskusamlega fram hjá því að fisk-
eldi á Íslandi er byggt á vísindum og
þekkingu. Sýnt hefur verið fram á í
áhættumati Hafrannsóknastofnunar
að möguleg áhætta af erfðablöndun
sé bundin við þrjár ár, en ekki allt
landið, eins og telja mætti af skrifum
Jóns.
Hann víkur að Noregi, þar sem fisk-
eldi er m.a. stundað í nálægð við veiði-
ár og árósa, ólíkt því sem hér tíðkast
og Hafrannsóknastofnunin hefur bent
á. Í Noregi eru þó villilaxastofnarnir
þeir sterkustu í Norður-Atlantshafi,
eins og sjá má á skýrslum NASCO
og fleiri stofnana. Þetta er raunin á
sama tíma og laxeldi hefur margfald-
ast í Noregi og er nú um 1,3 milljónir
tonna. Í skrifum sínum hengir Jón Þór
sig á athuganir sem gerðar hafa verið
í nokkrum ám á Vestfjörðum, sem
eiga það m.a. sammerkt að vera ekki
með eiginlega laxastofna og dregur af
þeim athugunum ótæpilegar álykt-
anir. Þetta er brothættur grundvöllur
að standa á.
Nú nýverið hafa birst niðurstöður
Kevin Glover, prófessors í Bergen, sem
sýna að „við litla eða nokkra blöndun,
það er að segja 5-10% eldislaxa, sjáum
við næstum engar breytingar á 50-100
árum í stærð smárra og fullorðinna
laxa, né hve mikinn fisk áin framleiðir,
né heldur breytingar á endurheimtum
laxa eftir sjógöngu“.
En auðvitað tekur Jón Þór Ólason
ekkert mark á svona staðreyndum;
þær henta ekki hans málstað. Í hans
huga er þetta væntanlega bara bæna-
þula og prófessorinn „áróðursmeist-
ari“.
Andófið gegn atvinnutækifærunum
Oft er hnjóðað í heilbrigðiskerfið okkar hér á Íslandi og skilja má af umræðu í fjölmiðlum að það
sé á heljarþröm. Og eflaust má betur ef
duga skal. En stundum er gott að finna
á eigin skinni hvernig staðan er í raun
og veru. Ég var heppinn og gæfa mín
fólst í því að íslenskt heilbrigðiskerfi er
ekki eins laskað og ég hafði mátt ætla.
Upphaf sögu þessarar er á laugar-
dagsmorgni í byrjun febrúar 2018. Ég
vaknaði allhress en fannst þó eins og ég
væri eitthvað undarlegur í öðrum kálf-
anum. Þetta fannst mér varla geta verið
alvarlegt svo ég var í ýmsu stússi og
störfum fram eftir degi. Þegar ég kom
heim úr vinnu fannst vinkonu minni
ástand mitt alls ekki eins og best yrði á
kosið og hafði samband við dóttur sína
sem er hjúkrunarfræðingur. Hún vildi
að ég drifi mig á Læknavaktina, sem ég
gerði. Þá var klukkan um sex.
Á Læknavaktinni tók á móti mér
geðþekkur læknir sem sá strax að rétt
væri að skoða þetta betur svo hann
skrifaði upp á „aðgöngumiða“ handa
mér á bráðamóttöku Landspítala í
Fossvogi. Svo þangað fór ég að bragði,
staldraði stutt við á biðstofunni og var
brátt kominn í hendurnar á snilling-
um sem byrjuðu á því að taka úr mér
blóðprufu. Það gekk vel og eftir um 20
mínútna bið kom til mín þægilegur
ungur læknir sem sótti einhvers konar
skanna til að skoða í mér æðarnar. Að
því loknu taldi hann að ég hefði fengið
blóðtappa í fótinn en til að fá það stað-
fest yrði hann að leita til sérfræðings í
þessum efnum. Og ungi læknirinn átti
kollgátuna: Ég hafði fengið stíflu í æð í
hægra fæti.
Eftir skamma stund var búið að
finna út hvaða lyf myndu henta mér
best í þessum óvæntu aðstæðum
mínum. Ungi læknirinn sagðist síðan
myndu hringja í mig ef eitthvað væri
athugavert við nýrun í mér en það var
víst helsta læknisfræðilega áhyggju-
efnið þegar þarna var komið sögu.
Ég var búinn að fá lyf við heilsu-
brestinum kl. 10 um kvöldið, aðeins
fjórum klukkustundum eftir að ég steig
fyrst fæti inn fyrir fyrstu læknadyrnar
þennan daginn og vissi ekkert hvað
væri um að vera.
Reynsla mín er sú að flæðið gegnum
heilbrigðiskerfið virkaði eins og best
varð á kosið í mínu tilviki og ekki
síst var notalegt að finna hlýjuna og
umhyggjuna sem alls staðar mætti
mér á þessari vegferð. Og þótt gaman
hefði verið að heyra í lækninum aftur
er ég ósköp feginn að hann hringdi
ekki. Nýrun eru þá í lagi. Ég er einlæg-
lega þakklátur forsjóninni og frábæru
heilbrigðisstarfsfólki fyrir að ekki fór
verr í þetta sinn. Er hægt að fara fram
á meira?
Fjórar klukkustundir
meðal fagfólks
Svifryksmengun á höfuðborgar-svæðinu hefur verið mikið til umfjöllunar undanfarið, enda
fer hún ekki fram hjá neinum þegar
veður er þannig að hún sest fyrir. Sam-
kvæmt rannsókn sem verkfræðistofan
Efla hefur unnið fyrir Vegagerðina eru
80% af svifryki til komin vegna bíla-
umferðar; 49% vegna malbiks og 31%
vegna sóts úr útblæstri. Í tilkynningu
um skýrsluna frá Vegagerðinni segir
að niðurstöðurnar styðji eindregið
þann grun að vægi sóts í svifryki hafi
vaxið mjög á síðustu árum og að
sennilega megi rekja það til mikillar
aukningar á bílaumferð og hækkandi
hlutfalls dísilbíla. Ástæða er talin til
að rannsaka þennan mengunarþátt
nánar og skoða leiðir til að draga úr
sótmengun.
Hér eru margar leiðir mögulegar
og engin ein leið sem mun leysa allan
vanda. Ein besta leiðin til þess að
draga úr mengun af umferð er að
styðja mynduglega við umhverfis-
vænni samgöngukosti þannig að
fleira fólk velji að keyra minna á
einkabíl. Þar er gott að byrja á sjálf-
um sér og því hefur stjórn Strætó sett
metnaðarfullt markmið um að stefnt
verði að því að allur vagnaflotinn
verði kolefnislaus árið 2030. Það
markmið er í fullum farvegi og Strætó
hefur fest kaup á 14 rafmagnsvögnum
sem senn koma til landsins.
Metnaðarfullt verkefni
Svo vill til að Sorpa stendur líka í
mjög metnaðarfullu verkefni, sem er
bygging gas- og jarðgerðarstöðvar í
Álfsnesi. Í stað þess að urða lífrænan
úrgang mun hann fara í moltugerð
og metangasframleiðslu. Nú þegar
er framleitt metangas úr urðuðum
úrgangi í Álfsnesi sem er nýtt m.a.
af Reykjavíkurborg á sorpbíla, en
allur bílafloti sorphirðu borgarinnar
keyrir nú á metangasi. Þegar gas- og
jarðgerðarstöð hefur verið byggð og
komin í rekstur (áætlanir gera ráð
fyrir að það verði á næsta ári) mun
metanframleiðsla aukast töluvert, og
því metani þarf að finna farveg.
Þessi markmið, umhverfisvænni
Strætó og aukin framleiðsla á
metangasi, fara að sjálfsögðu algjör-
lega saman. Við viljum endilega
halda áfram á þeirri braut að nýta
umhverfis vænt metaneldsneyti sem
við framleiðum sjálf á okkar eigin
bílaflota. Þess vegna hafa Strætó og
Sorpa verið að skoða í sameiningu
hvernig nýta megi metangas beint og
milliliðalaust á strætisvagna í fram-
tíðinni með fjárfestingu í leiðslu og
áfyllingarbúnaði fyrir vagnana. Þar
er verið að skoða ýmis praktísk mál
eins og útboðsskilmála Strætó og
samkeppnissjónarmið. Allt bendir
til þess að þetta sé algjörlega raun-
hæfur kostur og þeir metanvagnar
sem í notkun eru í dag virka afar vel.
Það er frábær framtíðarsýn að í stað
þess að grafa niður lífrænan úrgang
af heimilum höfuðborgarsvæðisins
verði hann nýttur til að knýja strætis-
vagna. Það eru engir draumórar held-
ur er þessi sýn í raun alveg handan
við hornið, ef við höldum áfram að
vinna þétt saman að metnaðarfullum
umhverfismarkmiðum fyrir höfuð-
borgarsvæðið.
Metan á Strætó
Um áratugaskeið innihélt heil-brigðislöggjöfin ákvæði um að halda heilbrigðisþing eigi
sjaldnar en fjórða hvert ár. Til heil-
brigðisþings voru boðaðir stjórnend-
ur, fagfólk, fulltrúar félagasamtaka,
stjórnmálamenn og fleiri sem létu
sig málefni heilbrigðisþjónustunnar
einhverju varða. Hélst sú skipan þar
til ný heilbrigðislög voru samþykkt
á árinu 2007. Heilbrigðisþing voru
haldin 1980, 1995, 1999 og 2003.
Sambærilegar samkomur voru einn-
ig haldnar á árunum 2000 og 2001.
Annars vegar snerust þær um gæði
og árangur heilbrigðisþjónustu og
hins vegar um menntun heilbrigðis-
stétta og mannaflaspár heilbrigðis-
þjónustunnar.
Vettvangur hugmynda
Heilbrigðisþingin voru hugsuð sem
eins konar vettvangur ráðgjafar- og
umsagnarstarfa á sviði heilbrigðis-
mála og um leið grundvöllur stefnu-
mótunar og áætlanagerðar til langs
tíma. Heilbrigðisráðuneytinu var
venjulega falið að undirbúa heil-
brigðisþingin, í samráði við Embætti
landlæknis, og jafnframt hefur ráðu-
neytinu verið falið að fullvinna þau
mál sem fram komu á hverju þingi
fyrir sig. Í flestum tilvikum vantaði
nokkuð upp á að niðurstöðum heil-
brigðisþinga væru fylgt eftir í sam-
ræmi við þær kröfur sem gera verður
um framkvæmd slíkra verkefna.
Heilbrigðisþingin
Fyrsta heilbrigðisþingið var haldið á
haustdögum árið 1980, í embættistíð
Svavars Gestssonar, og segir í skýrslu
frá þinginu að þátttaka hafi verið
mikil og áhugi og metnaður fyrir
hönd íslensku heilbrigðisþjónust-
unnar hafi einkennt umræðurnar.
Annað heilbrigðisþingið var haldið
í byrjun árs 1995. Umfjöllunar-
efni þingsins var heilbrigðisástand
Íslendinga og horfur um heilsufar
þjóðarinnar á næstu árum. Á þriðja
heilbrigðisþinginu 1999 kom greini-
lega fram að í heilbrigðismálum, sem
og á öðrum sviðum þjóðlífsins, væri
nauðsynlegt að vinna skipulega að
áætlanagerð og setningu markmiða
á öllum sviðum heilbrigðiskerfisins.
Loks var heilbrigðisþing haldið
fjórum árum síðar, eða 7. nóvember
2003. Viðfangsefnið var Háskóla-
sjúkrahús á Íslandi – Framtíðarsýn,
hlutverk og samfélagsleg ábyrgð.
Aftur á dagskrá
Engum vafa er undirorpið að heil-
brigðisþingin hafa verið mikilsverður
vettvangur samskipta og skoðana-
skipta um heilbrigðismál. Þar voru á
dagskrá helstu stefnumál heilbrigðis-
þjónustunnar og málefni sem hafa
verið til umræðu víða um lönd. Það
er hins vegar umhugsunarefni hvers
vegna þessi samtöl hafa ekki skilað
sér nema að takmörkuðu leyti inn í
hina pólitísku umræðu og ákvarðana-
töku. Undantekningin er gerð heil-
brigðisáætlunar til ársins 2010 sem
samþykkt var af Alþingi á vormán-
uðum árið 2001. Spurningin er hvort
ekki sé þörf á að taka upp þráðinn að
nýju og efna til heilbrigðisþings til að
leggja grundvöll að heilbrigðisstefnu
til framtíðar og tryggja að ákvörð-
unum þess efnis verði fylgt eftir.
Heilbrigðisþing aftur á dagskrá
Adda María
Jóhannsdóttir
bæjarfulltrúi í
Hafnarfirði og
2. varaþing­
maður Sam­
fylkingarinnar
í Suðvestur­
kjördæmi
Reynsla mín er sú að flæðið
gegnum heilbrigðiskerfið
virkaði eins og best varð á
kosið í mínu tilviki og ekki
síst var notalegt að finna
hlýjuna og umhyggjuna sem
alls staðar mætti mér.
Sigurbergur
Sveinsson
kaupmaður
Ingimar
Einarsson
félags­ og stjórn­
málafræðingur
Engum vafa er undirorpið að
heilbrigðisþingin hafa verið
mikilsverður vettvangur
samskipta og skoðanaskipta
um heilbrigðismál. Þar voru
á dagskrá helstu stefnumál
heilbrigðisþjónustunnar og
málefni sem hafa verið til
umræðu víða um lönd.
Einar K.
Guðfinnsson
formaður
stjórnar Lands­
sambands fisk­
eldisstöðva
Heiða Björg
Hilmisdóttir
stjórnarfor­
maður Strætó
Halldór Auðar
Svansson
stjórnarformaður
Sorpu
2 3 . m a r s 2 0 1 8 F Ö s T U D a G U r18 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð i ð
2
3
-0
3
-2
0
1
8

0
4
:3
5
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
4
8
-8
C
4
0
1
F
4
8
-8
B
0
4
1
F
4
8
-8
9
C
8
1
F
4
8
-8
8
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
6
4
s
_
2
2
_
3
_
2
0
1
8
C
M
Y
K