Kennarablaðið - 01.07.1900, Page 6

150’
málefni eða sérstakar stefnur yrðu um of ráða.ndi á mörgum
af skólunum; sumstaðar var farið að kenna jarðrækt, sum-
staðar garðyrkju, sumir urðu nokkurs konar sjómannaskólar,
sumir iðnaðarmannaskólar o. s. frv. Og auk þessa, að skólarnir
urðu að sumu leyti nokkurs konar „fag“skólar, gáfu þeir sig
lika að ýmsum þeim málum, sem mest voru á dagskrá þjóð-
arinnar, t. d. kvennfrelsismálinu, bindindismálinu o. s. frv.
Þegar nú skólarnir þannig lögðu sérstaka áherzlu hverásína náms-
grein og gáfu sig sórstaklega hver að sínu málefni, þá var hætt
við, að þeim kynni að gleymast, hvað það eiginlega var, sem
í fyrstu kom hreifingunni af stað; en þá stóð þeim stöðugt
fyrir augum hugsjónin, sem Grundtvig hafði haft, hugsjónin
urn lýðháskólann í Sórey, og það h'eflr án efa stuðlað að því,
að margir þeirra, sem hafa helgað lýðháskólamálinu krafta
sína, hafa aldrei mist sjónar á takmarkinu, er þeir áttu að keppa
að. Og því mun óhætt að fullyrða það, að hversu margvís-
legir sem skólamir eru í Danmörku — og ekki síður fyrir
það, að hreiflngin hefir breiðst út yflr Svíþjóð, Noreg og Finn-
land —, hversu margvíslegt sem iífið og fyrirkomulagið er á
skólum þeim, sem nú eru allir neíndir lýðháskólar, þá verðum
vér þó allsstaðar varir við sama strauminn undir niðri, og hann
bendir oss á upptökin, bendir á, að það var ástin á ættjörðinni
og móðuimálinu, sem fyrst valcti hugmyndina hjá skáldinu
garala, að skólarnir voru upphaflega stofnaðir til þess að vekja
og glæða ættjarðarástina og rækt við móðurrnálið og styrkja
viljann til að starfa að framförum lands og þjóðar. Hann
bendir oss á, að það er unglingaskóla þessum áríðandi að hag-
nýta sór það aldursskeið, þegar menn eru móttækilegastir fyrir
áhrifum, til að rýmka sjóndeildarhring þeirra og hjálpa þeim
til að skilja sjálfa sig og köllun sína, og aðal-atriðið er þetta,
sem stendur í lýðháskólasöng Grundtvigs:
Það dýrra glóanda gulli er
sinn guð og sjálfan sig rétt að þekkja.
Þegar vér lýðháskólamenn af öllum Norðurlöndum komum
saman í fyrra til að halda 50-ára afinæli háskölans í Eodding,
voru þessi orð tekin sem umræðuefni, og óg er sannfærður um,