Andvari - 01.01.1979, Blaðsíða 82

HERMANN PÁLSSON:
Tveir þættir um Egils sögu
i
j næstefsta erindi Sonatorreks drepur Egill á tvær gjafir, sem hann hafði þegið
af Óðni: „vammi firrða íþrótt (skáldskapar) og „það ged, er eg gerði mér vísa
fjendur að vélöndumÞessi orð skáldsins gefa tilefni til ýmissa hugleiðinga um
þær guðlegu gjafir, sem getið er annars staðar í fornum bókmenntum vorum.
Um gjafir Óðins segir á þessa lund í Hyndluljóðum:
Gefur hann sigur sonum,
en sumum aura,
mælsku mörgum
og mannvit firum.
Byri gefur hann hrögnum,
en brag skáldum,
Gefur hann mansemi
mörgum rekki.
Um sköpun mannsins farast Völuspá svo orð, að
önd gaf Ödinn,
óð gaf Hænir,
lá gaf Lódur
og litu góða.
Og minnir þetta á gjafir þeirra Óðins og bræðra hans í Snorra-Eddu: „Gaf hinn
fyrsti önd og líf, annar vit og hræring, þriðji ásjónu, málið og heyrn og sjón.“
En í formálanum að Eddu beitir Snorri kristilegra orðfæri: „En eigi að síður
veitti guð þeim jarðlegar giftir, fé og sælu, er þeir skyldu við vera í heiminum.
Miðlaði hann og spektina, svo að þeir skildu alla jarðlega hluti.“ Og þegar hann
lýsir Asíu, segir hann: „Svo var og mannfólkið þar mest tignað af öllum giftun-
um: spekinni og aflinu, fegurðinni og alls konar kunnustu." Og er hér auðsæilega
um að ræða „náttúrugjafir guðs“, en samkvæmt Maríu sögu voru þær „afl, vit og
fríðleikur".
Ein bænin í Sigurdrífumálum hljóðar á þessa lund:
Mól og mannvit
gefifl okkur mærum tveim,