Dagur - Tíminn - 02.10.1996, Blaðsíða 1

Lífið í landinu
Lands-
byggðar-
menning
Skandia
Lifandi samkeppni
W - lœgri iðgjöld
Geislagötu 12 • Sími 461 2222
Miðvikudagur
2. október 1996
79. og 80. árgangur
187. tölublað
Verð í lausasölu
150 kr.
Kennarafélögin
Alþingi
Aðför að frelsi
mætt með hörðu
Kennarafélögin hóta
hörðum viðbrögðum ef
atvinnurekendur og
ríkisvald ætla sér að misnota
nýtt samningaumhverfi með
því að binda allt launafólk f
sem samræmdasta viðræðu-
áætlun.
Eiríkur Jónsson, formaður
Kennarasambandsins, lætur að
því liggja í leiðara Kennara-
blaðsins að takmark stjórn-
valda með breytingu á vinnu-
löggjöfmni og gerð viðræðu-
áætlana sé að tryggja það að
einstaka hópar fari ekki að
beita aðferðum sem eru ekki í
takt við það sem aðilar vinnu-
markaðarins telja eðlilegt. Ef
þetta reynist rétt þá leggur
hann til að slík áform verði
strax brotin á bak aftur vegna
þess að þau séu aðför að sjálf-
stæðum samningsrétti stéttarfé-
laga.
Formaður KÍ telur hinsveg-
ar brýnt að viðræðuáætlanir
séu gerðar út frá forsendum
viðkomandi stéttarfélags gagn-
vart sínum viðsemjanda og
engu öðru. Hann varar eindreg-
ið við því að gerð þessara áætl-
ana verði notuð af atvinnurek-
endum og stjórnvöldum til þess
eins að binda launafólk í sem
samræmdasta viðræðuáætlun
án tillits til hagsmuna stéttarfé-
laga og félagsmanna þeirra.
„Ef menn ætla að misnota
þetta nýja samningaumhverfi,
þá mun það kalla á harðari og
lengri vinnustöðvanir í framtíð-
inni,“ segir formaður Kennara-
sambandsins.
í samræmi við áherslur
kennarafélaganna stefnir í að
þau muni leggja fram þrjár
sameiginlegar viðræðuáætlanir
gagnvart viðsemjendum sínum.
-grh

’ ' Wm Æ ■ ■ ' ■ W i

Úr kirkju í þinghús
Alþingi var sett í gær og var það fyrsta þingsetning nýs forseta, Ólafs Ragnars Grímssonar. Ekki er búist við mikl-
um átökum á þessu haustþingi og af samtölum Dags-Tímans við talsmenn stjórnmálaflokkanna má ráða að fjár-
lagafrumvarpið muni að venju verða hvað mesta ágreiningsefnið. Nánar er fjallað um þingsetninguna á bls. 5,9
og 28 í blaðinu í dag. Myno. bg
Vatnajökull
Hætta á Skeiðarárhlaupi
arðeldar geisa í Vatna-
jökli sunnan Bárðar-
bungu á vatnasvæði
Grímsvatna, hátt í þúsund
metra undir jökulhettunni.
Mikið var flogið yfir svæðið í
góðviðrinu f gær. Menn sáu
sífelldar breytingar á jöklin-
um eftir þvf sem á daginn
leið. Hætta kann að vera á
Skeiðarárhlaupi, og standi
gosið lengi má reikna með að
það brjótist upp á yfirborðlð.
Þá kann að vera hætta á
öskugosi.
„Það fer eftir því hversu
lengi þetta stendur og hversu
umfangsmikið gosið er hvort
einhver vá er fyrir dyrum,“
sagði Bryndís Brandsdóttir
jarðeðlisfræðingur hjá Raunvís-
indastofnun Háskóla íslands í
gær. Hjá stofnuninni er grannt
fylgst með hinu miklu eldgosi í
iðrum Vatnajökuls.
„Gosið hefur verið heldur
vaxandi í dag, það sjáum við á
óróanum á skjálftamælunum.
Mælunum ber saman við þær
fréttir sem við höfum verið að
fá í dag úr flugvél sem hefur
verið að fljúga yfir. Núna sjá
þeir þrjá sigkatla á línu norður
af Grímsvötnum. Svo sjá þeir
vel markaða rás, sem þeir telja
að bræðsluvatnið leiti eftir nið-
ur í Grímsvötn," sagði Bryndís.
Úr lofti mátti greina breyt-
ingar eftir því sem á daginn leið
í gær. Á aðeins tveim tímum
hafði sprungum á svæðinu
íjölgað til muna.
„Sprungumyndunin er í
gangi á svæðinu og endurspegl-
ar það sem við sjáum á skjálfta-
mælunum, það að gosið jókst
upp úr hádegi í dag, en hefur
síðan verið nokkuð stöðugt,"
sagði Bryndís.
Gosið sem fylgst er með virð-
ist alfarið á vatnasvæði Gríms-
vatna, sem eru 25-30 kílómetra
fyrir sunnan Bárðarbungu.
Liggur stór dalur milli svæð-
anna og á honum talsverður
hryggur. Á hryggnum skiptist
vatnið í ýmsar áttir. Bryndís
sagði að nú virtist vatnið leita
niður í Grímsvötn. Vatnið þaðan
leitar niður í Skeiðará. Skeiðar-
árhlaup er tiltölulega nýbúið og
var 1,1 rúmkílómetri að stærð.
Ekki er ljóst hvort slíkt jökul-
hlaup hlýst af gosinu nú, en
vissulega er sú hætta fyrir
hendi.
„Teygi þessi gossprunga sig
lengra til norðurs getur verið
að vatnið leiti norður af jöklin-
um og þá mundi vatnið fara í
Jökulsá á Fjöllum. Það þyrfti
ekki að verða hlaup, gæti allt
eins orðið sírennsli,“ sagði
Bryndís.
Þekkt gos á Grímsvatnasvæði
á þessari öld eru nokkur. En
stærsta þekkta gosið í Bárðar-
bungu sem er 2 þúsund metra
hátt ijall, var árið 1477, og þá
varð talsvert öskufall, sam-
kvæmt öskulagarannsóknum
síðari tíma.
„Hræringarnar hafa sést allt
frá því á sunnudag. Fyrir stuttu
síðan sá ég skjálfta á mælunum
sem mældist 3,3 á Richter, en
kl. 5 í nótt varð skjálfti upp á
3,5. Þetta eru þó nokkrir kippir
og ijöldi smáskjálfta, en heldur
minni eftir hádegið en í morgun
og nótt,“ sagði Ragnar Stefáns-
son jarðskjálftafræðingur á
Veðurstofu íslands í gær. Næstu
mælar við Bárðarbungu eru í
Vonarskarði og við Grímsfjall.
Það eru einfaldir mælar, sem
segja í raun aðeins hvort mikið
eða lítið er um að vera og
senda upplýsingar til Reykja-
víkur. Venjulegar stöðvar í kerfi
Veðurstofunnar eru í 100 kíló-
metra fjarlægð frá eldsumbrot-
unum. -JBP
Á kortinu má sjá gossprunguna á milli Grímsvatna og Bárðarbungu. Bráð-
inn jökullinn rennur í Grímsvötn og fyllist þau má reikna með miklu Skeið-
arárhlaupi.