Fréttablaðið - 23.03.2018, Blaðsíða 52

 Það er svo margt
sem rennur í
gegnum hólfið í heilanum
Þar sem maður púslar
saman formum og litum.
Jóhanna Kristbjörg
Hafnarborg í Hafnar­firði er heitur reitur. Þegar stigið er inn fyrir þrösk­uldinn sést að veitingastaðurinn
á jarðhæðinni  verður brátt opn­
aður í nýjum búningi. Sverrissalur 
er á sínum stað þar við hliðina og
í honum er Jón Axel Björnsson að
leggja lokahönd á uppsetningu sýn­
ingarinnar Afstæði með myndum
frá tveimur síðustu árum. „Vatnslita­
myndirnar eru allar nýjar – næstum
of nýjar,“ segir hann glettinn. „Stóru
myndirnar eru elstar, frá 2016. Hins
vegar eru rammarnir býsna gamlir,
ég lét gera  nokkra slíka  fyrir eitt­
hvert verkefni og notaði svo bara
einn, hinir hafa staðið upp við vegg.
Þegar maður skiptir um vinnustofu
kemur ýmislegt í ljós, bæði finnur
maður hluti og týnir.“
Það glittir í fólk á öllum mynd­
unum,  að minnsta kosti líkams­
parta, enda segir Jón þær allar fjalla
um mannlega tilvist. „Öll mín list
gerir það. Þetta er einhver tilraun til
að balansera sjálfan mig,“ útskýrir
hann og kveðst, aldrei þessu vant,
verða með titla á öllum verkunum.
Skyldi hann hafa haft þá  í huga
þegar hann málaði þau? „Ekki titl­
ana endilega, en andrúmsloft mynd­
anna, ég fer aldrei frá því. Myndgerð
mín er í ótrúlega föstum skorðum,
hver einasti punktur hefur þýðingu
fyrir mig og ég get ekkert hnikað
þeim til. Þú sérð litla svarta punkt­
inn þarna neðst (bendir á eina af
stóru myndunum).  Hann er ekki
bara myndbyggingarlegt atriði,
heldur hefur hann ákveðna mein­
ingu sem ég ætla þó ekki að upplýsa
hver er. Ég vil að hleðsla myndanna
sé bundin skynjun áhorfandans.“
 Jón segir hverja mynd samspil að
minnsta kosti þriggja þátta, fagur­
fræði, frásagnar og forma. „Þessir
þættir þurfa að sameinast í að
birta skoðun listamannsins þegar
um myndlist er að ræða. Annars
getur maður auðvitað skrifað hug­
myndina í smásögu eða ljóði.“
Áhugi á myndlist er síst í rénun
meðal almennings að mati Jóns. Þó
hin gömlu gildi hennar séu honum
mikilvæg, að eigin sögn, er hann
ánægður með hvað unga fólkið
kemur sterkt inn með alls konar
nýjungar sem gera myndlistarum­
hverfið líflegt. „Það eru svo margir
miðlar sem renna saman hjá unga
fólkinu  og þeir gera listina svo
skemmtilega,“ segir hann.
Á tímabili tók Jón Axel sér langt
hlé frá sýningum. „Ég sýndi ekkert
í átta ár. Mér var sagt að eftir sjö ár
þá jöfnuðu menn svona yfirborð
grafarinnar (stappar létt yfir gólfið
á smá bletti.) Þá væru þeir gleymdir
og búnir. En síðustu árin hef ég sýnt
fjandi mikið.“
Titill sýningarinnar, Afstæði, segir
Jón geta sýnt afstæði til trúarlegra
þátta í kringum okkur. Það sé sígilt
umfjöllunarefni. „Ég sagði einhvern
tíma í gamla daga að ég væri senni­
lega trúarlegasti málari á Íslandi.
Ég veit ekki hvort menn eru enn
að hlæja að því. Það hafði enginn
hugsað út í það.“
Og enginn pantað hjá þér altaris-
töflu? „Nei, þessi sannleikur náði
Hver einasti punktur hefur þýðingu
Jón axel Björnsson og Jóhanna Kristbjörg sigurðardóttir opna listsýningar hvort á sinni hæð í hafnarborg á
morgun. Jón axel er málverkinu trúr en Jóhanna Kristbjörg leikur sér að því að teygja það út fyrir strigann.
„Ég sagði einhvern tíma í gamla daga að ég væri sennilega trúarlegasti málari á Íslandi,“ segir Jón Axel. FrÉttAblAðið/Ernir
„Mér fannst ég þurfa að búa til mína eigin stefnu,“ segir Jóhanna Kristbjörg
sem ekki er einhöm í listinni. FrÉttAblAðið/Ernir
Sýning Jóhönnu var í mótun þegar ljósmyndarann bar að garði.
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
ekki alveg í gegn. En ég er alltaf með
svipuð umfjöllunarefni. Tilraunin til
útskýringar er í verkunum. Ég lít á
þau sem tjáningarmiðil. Þessi sýning
fjallar einfaldlega um mannlega til­
vist og afstöðu okkar til trúar og sið­
ferðis.“
Margoft við sjáum
Á hæðinni fyrir ofan, í  aðalsal
Hafnar borgar, breiðir Jóhanna Krist­
björg Sigurðardóttir úr sýningunni
Margoft við sjáum og margoft við
sjáum aftur. Sum verkin málar hún
beint á veggi salarins, önnur hanga
þar eins og málverkum er tamt og
enn önnur eru frístandandi úti á
gólfi. Jóhanna er í hópi þeirra ungu,
líflegu listamanna sem hafa marga
miðla á valdi sínu og Jón Axel minnt­
ist á. Í hliðarsalnum er til dæmis
innsetning sem byggist á nokkrum
málverkum, mottum á gólfinu,
þremur skúlptúrum og tveimur
vídeóverkum. „Ég er að vinna bæði
með ný og eldri verk,“ segir Jóhanna
og upplýsir brosandi að fjölbreyti­
leikinn sé henni mikilvægur. „Þegar
ég var að vinna í masternum þá bjó
ég til minn eigin isma sem er Neo
Constructiv­Emot ionalismi.“ 
Jóhanna býr í Antverpen í Belgíu
og kveðst hafa  flutt flest verkin
með sér þaðan. „Ég fór út í mynd­
listarnám árið 2012 og skráði mig í
málaradeild í Gent. Kom héðan úr
Listaháskólanum þar sem var mikið
flæði og ég fékk að snerta allt. Í
málaradeildinni úti angaði allt af
olíu  en ég hafði fram að því bara
notað akrýl. Þá gerðist samt ýmis­
legt og ég fór að teygja málverkið út
fyrir strigann, málaði á tau og við,
gerði skúlptúra og vídeó. Samt allt í
litapallettu, eins og málverkið. Þetta
var dálítið ruglingslegt fyrir aðra og
því fannst mér ég þurfa að búa til
minn eigin hatt yfir mína list og þá
bjó ég til þessa stefnu, Neo Con­
structiv­Emotionalismi. Það frelsaði
mig dálítið.“
Hefur enginn annar listamaður
tekið hann upp? Hún hlær. „Kannski
og hann á örugglega eftir að koma
sterkur inn – en ég var þó að
minnsta kosti á undan! Það sem
er svo fallegt við þessa stefnu er
að orðið constructivismi þýðir á
íslensku hugsmíðarhyggja.  Það er
svo margt sem rennur í gegnum
hólfið í heilanum þar sem maður
púslar saman formum og litum,
þannig að hugsmíðarhyggja er frá­
bært orð.“
Neo stendur fyrir nýja birtingar­
mynd og emotional er hin ljóðræna,
flæðandi tilfinning sem ég hef alltaf
unnið gegnum, svolítið væmin af því
að hún er svo persónuleg en þaðan
er ég komin um langan veg inn í
mitt hlutverk sem myndlistarmað­
ur. Fyrst málari, svo skúlptúristi og
eftir allt saman ljóðskáld! Ég virðist
alltaf vera að leita að frelsinu innan
einhverrar formfræði.“
Á leið minni út úr Hafnarborg
aftur rekst ég á bókarstand. Þar
er einmitt ljóðabók eftir Jóhönnu
Kristbjörgu á ensku og þaðan er
titill sýningar hennar kominn: 
Many times we see and many times
we see again.
2 3 . m a r s 2 0 1 8 F Ö s T U D a G U r28 m e n n i n G ∙ F r É T T a B L a ð i ð
menning
2
3
-0
3
-2
0
1
8
0
4
:3
5
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
4
8
-9
6
2
0
1
F
4
8
-9
4
E
4
1
F
4
8
-9
3
A
8
1
F
4
8
-9
2
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
6
4
s
_
2
2
_
3
_
2
0
1
8
C
M
Y
K