Morgunblaðið - 24.09.1987, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1987
V estur-Þýzkaland:
Nýr kardináli
kaþólsku
kirkjunnar
Fulda, Vestur-Þýzkalandi, Reuter.
BISKUPAR kaþólsku kirkjunnar
í Vestur-Þýzkalandi völdu kirkj-
unni nýjan kardinála í fyrradag.
Fyrir valinu varð prófessor Karl
Lehmann, biskup af Mainz.
Lehmann er sagður frjálslyndur.
Hann tekur við af Joseph Höffner,
kardinála, sem sagður er íhalds-
samur bókstafstrúarmaður.
Kjörtímabil hans er sex ár.
Höffner er áttræður og kunnur
baráttumaður gegn fijálslyndi inn-
an kaþólsku kirkjunnar. Hann
ákvað að draga sig í hlé fyrir mán-
uði vegna veikinda. Hann hefur
verið kardináli kaþólsku kirkjunnar
í Vestur-Þýzkalandi í 11 ár. Undan-
farin tvö ár hefur Lehmann verið
aðstoðarmaður Höffners. Talið var
að erkibiskupinn í Munchen, Fri-
edrich Wetter, yrði kjörinn eftir-
maður Höffners, en síðan var
Lehmann tekinn fram yfir hann.
Dalai Lama í Washington:
Allan her frá Tíbet
Reuter
Andreas Papandreou veifar viðstöddum eftir athöfn þar sem ráð-
herrar í nýrri stjóm hans sóru embættiseið í Aþenu í gær. Næst
honum standa rótttæklingarnir þrir, sem misstu stóla sína þegar
Papandreou gerði breytingar á stjórn sinni í febrúar sl. en hlutu
þá aftur nú.
Washington, Peking, Reuter.
DALAI Lama, hinn útlægi leið-
togi Tíbets, er nú staddur i
Washington. Þar hefur hann lagt
fram áætlun í fimm liðum, sem
miðar að friðun lands hans, þar
á meðal brottflutningi allra ind-
verskra og kínverskra hersveita.
Kínveijar lýstu i gær yfir van-
þóknun sinni yfir friðaráætiun
Dalai Lama og að bandarískir
þingmenn skyldu taka við henni.
Dalai Lama er andlegur og ver-
aldlegur leiðtogi Tíbets og þekktur
meðal fylgismanna sinna sem „hinn
goðumlíki konungur". Hann hefur
búið í útlegð á Indlandi í nærri 30
ár eða frá því hann flýði land eftir
misheppnaða uppreisn gegn yfir-
ráðum Kínverja, sem réðust inn í
land hans og innlimuðu það árið
1950.
I Washington hitti Dalai Lama
þingmenn á Bandaríkjaþingi og
kynnti fyrir þeim áætlun sína. Hann
krafðist „breytingar Tíbets í friðar-
svæði" og sagði að í henni fælist
meðal annars að herstöðvar
Kínveija í landinu og hersveitir Ind-
veija í Himalayafjöllum yrðu á bak
og burt.
Indland og Kína hafa átt í landa-
mæraeijum í áratugi. Upp úr sauð
árið 1962 er til stríðs kom milli
ríkjanna. Mikil spenna hefur ríkt
þeirra á milli síðan.
Dalai Lama sagðist gera kröfur
sínar opinberar í Washington vegna
þess „að rödd heimsálitsins hefur
gífurleg áhrif".
í kínverska dagblaðinu China
Daily hafði eftir blaðafulltrúa
kínverska sendiráðsins í Washing-
ton að Kínveijar hörmuðu þessi
afskipti af innanríkismálum þeirra.
Papandreou g’erír breyting-
ar á stjórn sinni í 13. sinn
Vill kona Papandreou bola honum úr formannsstöðu í Pasok? Verður
boðað til þingkosninga á næsta ári vegna bandarísku herstöðvanna?
Aþenu, Reuter.
NÝ ríkisstjórn sór embættiseiða
í Grikklandi í gær og lýsti Andre-
as Papandreou, forsætisráð-
herra, yfir því að hún ætti að
getað þjónað landi og þjóð betur
en fyrri stjórn. Þrír rótttækling-
ar, sem misstu stóla sina í stjórn-
arbreytingum í febrúar sl., hafa
fengið þá aftur. Er þetta í 13v
sinn sem Papandreou gerir
breytingar á ríkisstjórn frá því
hann komst til valda árið 1981.
Er talið að breytingarnar kunni
að leiða til kosninga á næsta ári.
Hermt er að breytingamar séu
tilkomnar vegna vaxandi gagnrýni
á stefnu hennar innan stjómar-
flokksins, Pasok. Stjómmálaský-
rendur segja að með breytingunum
hafi stjóm Papandreou í raun færst
til vinstri. Blöð stjómarandstöðunn-
ar hafa skýrt frá miklum ágreiningi
innan stjómarflokksins. Þau hafa
sagt Papandreou vera í forsvari
annarrar hinna stríðandi fylkinga
og að Margaret kona hans, sem er
bandarísk, fari fyrir hinni. Hermt
er að hún vilji bola manni sínum
úr formannstöðunni og taka sjálf
við. Einnig hafa blöð stjómarand-
stöðunnar sagt að hún hefði stofnun
eigins flokks á pijónunum, en hún
vísar fregnum þar að lútandi á bug.
Rótttæklingamir þrír eru Akis
Tsohatzopoulos, sem tekur við
starfí innanríkisráðherra, Agam-
emnon Koutsoyiorgas, sem verður
dómsmálaráðherra og George
Yennimatas, sem tekur við atvinnu-
málaráðuneytinu. Gerðar voru
breytingar í tveimur ráðuneytum
til viðbótar. Yannis Floros var gerð-
ur að heilbrigðisráðherra og
Evangelos Yannopoulus tók við
ráðuneyti, sem Qallar um málefni
kaupskipaflotans og samgangna á
sjó. Floros tók við af George-Alex-
ander Mangakis, sem látinn var
sæta ábyrgð á dauða á annað þús-
unda manna í hitabylgju í júlí sl.
Karolos Papoulias hélt utanríkis-
ráðherrastólnum en hann hefur það
verk með höndum að semja um
framtíð bandarískra herstöðva í
Grikklandi. Gildandi samningur
rennur út í árslok 1988.
Stjómarerindrekar og fréttaský-
rendur segja breytingamar á stjóm-
inni vera svar Papandreou við
vaxandi gagnrýni vinstrimanna inn-
an Pasok á stjómarstefnuna,
einkum aðhaldsaðgerðir hennar í
efnahagsmálum. Einn stjómarer-
indrekinn orðaði það reyndar sem
svo að líklega væri Papandreou
bara að safna vinum sínum í kring-
um sig og þessvegna hefðu rótt-
tæklingamir verið teknir um borð
að nýju.
Þingkosningar eiga ekki að fara
fram fyrr en 1989 en í ljósi síðustu
atburða er jafnvel talið líklegt að
Papandreou ijúfí þing og boði til
kosninga á næsta ári. Þó er talið
að ekki verði boðað til kosninga
fyrr en útkljáð hefur verið hvort
samningur um bandarískar her-
stöðvar í Grikklandi verði endumýj-
aður.
Sovétríkin:
Verkamenn telja
bið á áhrif-
um „glasnost“
Moskvu, Reuter.
VERKAMENN f Sovétríkjunum ef-
ast um að breytingar Gorbachevs
muni hafa áhrif á líf þeirra i ná-
inni framtið, eru helstu niðurstöður
könnunar sem birtar voru opin-
berlega i Moskvu á miðvikudag.
Aðeins 5% þeirra sem spurðir voru,
sem voru verkamenn og verkstjórar í
verksmiðjum í fjallahéruðum í Úral,
sögðust vænta þess að sjá breytingar
vegna stefnu stjómar Gorbachevs á
þessu ári. 24% sögðu að raunverulegar
breytingar kæmu í ljós á næstu 5
árum, 15% töldu að breytingamar
kæmu ekki í ljós fyrr en eftir 5-10
ár, en 23% sáu ekki fram á breytingar
fyrr en eftir áratugi. 33% þeirra sem
voru spurðir vom ekki vissir um hvort
einhveijar breytingar væm fyrirsjáan-
legar.
f samtölum við þá sem þátt tóku í
könnuninni kom fram að þeir ýrðu
varir við breytingar m.a. í því að bóka-
kostur verslana væri meiri en áður og
að dagblöð væm áhugaverðari. Ekki
fannst þeim sovésku borgumm sem
þátt tóku í könnuninni að vöraúrval í
verslunum hefði aukist í „þíðunni".
Stjórnmál eru
mér ekkí að skapi
Helsti rithöfundur Perú berst gegn þjóðnýtingu banka
Lima, Reuter.
MARIO Vargas Llosa, helsti rithöfundur Perú, er kominn í
fremstu víglínu í baráttu gegn áætlunum um að þjóðnýta banka
í landinu. En Llosa er tregur til að steypa sér út í stjórnmál:
„Hefði einhver sagt við mig þegar ég sneri aftur til Perú [frá
Englandi] að eftir tvo mánuði myndi ég halda ræður á San
Martin-torgi hefði ég hlegið," sagði Vargas Llosa við Reuters-
fréttastofuna. Engu að síður andmælir höfundur metsölubókanna
„Styrjöldin á heimsenda“ og „Timi hetjunnar" þjóðnýtingu banka
af sannfæringu, hvort sem hann stendur í ræðustóli í höfuð-
borginni Lima eða sveitum Perú.
Vargas Llosa hefur sýnt
mælsku í ræðum og viðtölum og
hlotið lof hægri manna, sem em
í sárum eftir ósigra í kosningum.
Heldur skáldsagnahöfundurinn
því fram að Alan Garcia, forseti
Perú, muni grafa undan lýðræði
í landinu með áætlunum sínum
um að sölsa banka undir ríkið.
Hægri blöð í Perú segja að Varg-
as Llosa eigi að bjóða sig fram
til forseta árið 1990 og Femando
Belaunde Terry, fyrrum forseti,
sagði nýverið að hann væri nú
orðinn málsmetandi stjómmála-
maður, hvort sem honum líkaði
betur eða verr.
En Vargas Llosa, sem er 51
árs og um þessar mundir sagður
líklegastur suður-amerískra til að
hreppa bókmenntaverðlaun Nób-
els, segir statt og stöðugt að hann
hafi engan metnað í stjómmálum.
„Stjómmál em mér ekki að skapi.
Stjómmál einkennast af svikum
og óheilindum," sagði Vargas
Llosa í viðtali, sem tekið var í
setustofu heimilis hans við Kyrra-
hafið. „Ég hef ekki hug á að vera
leiðtogi. Eg vil vera skáldsagna-
höfundur og halda áfram að
skrifa."
Hann kveðst hafa verið knúinn
til að ganga fram fyrir skjöldu í
bankamálinu og beijast gegn
áætlunum Garcia af siðferðisá-
stæðum. Vargas Llosa hefur
mært Garcia og sagt að hann
hefði köllun og væri framtaksam-
ur, en nú kveður við annan tón:
„Ég mun beijast af öllum mætti
til að koma í veg fyrir að Perú
verði alræðisríki. Ég hélt að ég
hefði skilið Garcia að mestu Ieyti.
En nú sé ég að í hlutverki leið-
toga lýðræðisríkis, sem er að
koma undir sig-fótunum, er hann
miklu hættulegri en ég hélt.“
Garcialagði í júlí fram áætlun um
að þjóðnýta tíu einkabanka og 23
fjárfestinga- og tryggingafélög
og er hún nú til umfjöllunar í öld-
ungadeild þingsins í Perú.
Vargas Llosa hefur áður verið
í eldlínunni í stjómmálum. Hann
var formaður nefndar, sem skipuð
var til að rannsaka morð á átta
blaðamönnum. Þeir vom myrtir á
þeim slóðum, sem barist er við
skæmliða, árið 1983. Vinstri
menn gagnrýndu Vargas Llosa
harðlega fyrir að bendla ekki
stjómarherinn við morðin.
Hann kveðst hafa hafnað til-
boði um að gerast sendiherra og
hvorki viljað embætti mennta-
málaráðherra, né forsætisráð-
herra í stjómartíð Belaundes.
Forsetinn fýrrverandi segir aftur
á móti að Vargas Llosa hafi í
fyrstu viljað forsætisráðherrastól-
Reuter
Rithöfundurmn Marío Vargas
Llosa frá Perú er nú kominn í
eldlínuna í stjórnmálum, að eig-
in sögn þvert gegn vilja sínum.
inn. „Það er erfitt að segja nei
við Belaunde, hann getur auðveld-
lega hrifið mann," sagði Vargas
Llosa þegar gengið var á hann
um þetta atriði. ,,En ég streittist
á móti og stóðst. Eg féll ekki þrátt
fyrir þijá langa fundi með Be-
launde."
Vargas Llosa var spurður hvort
þessi afskipti hans af bankamál-
um og um leið stjómmálum yrðu
ef til vill efni í skáldsögu: „Ég
held að persónuleg reynsla verði
ekki efni í bók fyrr en hún hefur
fjarlægst í tíma og rúmi. Það er
ekki fyrr en hún er orðin að minja-
grip, minningu ... ég veit ekki:
ef til vill eftir tuttugu ár.“