Morgunblaðið - 23.05.2001, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 MIÐVIKUDAGUR 23. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Arnljótur Sig-urðsson fæddist
að Arnarvatni, Mý-
vatnssveit 23. júní
1912. Hann lést á
Heilbrigðisstofnun
Þingeyinga 15. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Sigurður Jónsson, f.
25. ágúst 1898, d.
24. febrúar 1949 og
Málmfríður Sigurð-
ardóttir, f. 15. júní
1878, d. 15. ágúst
1916. Alsystkin Arn-
ljóts voru: Freydís,
f. 11. apríl 1903, látin. Jón, f. 19.
janúar 1905, látinn. Ragna, f. 19.
mars 1906, látin. Heiður, f. 24.
desember 1909, látin. Huld, f. 20.
október 1913. Sverrir, f. 4.
febrúar 1916, látinn. Systkin
samfeðra: Þóra, f. 16. febrúar
1920. Arnheiður, f. 25. mars
1921. Jón, f. 26. september 1923.
Málmfríður, f. 30. mars 1925. Ey-
steinn Arnar, f. 6. október 1927.
Eftirlifandi kona Arnljóts er
Vilborg Friðjónsdóttir, f. 28.
janúar 1925 á Bjarnastöðum,
Mývatnssveit. Þeirra börn eru: 1)
Örlygur, f. 20. des-
ember 1950, k.
Anna Ólafsdóttir, f.
30. nóvember 1954,
börn þeirra eru:
dóttir, f. 23. febrúar
1972, látin; Hrafn-
hildur, f. 9. október
1974, sambýlismað-
ur Guðmundur
Hreinn Sveinsson, f.
4. apríl 1968, sonur
þeirra er Hlynur, f.
22. júní 1998; Arn-
þór, f. 16. júní 1979;
Erlingur, f. 16. júní
1979; og Einar, f. 8.
júlí 1988. 2) Ingigerður, f. 27.
febrúar 1959, m. Jóhann Böðv-
arsson, f. 2. október 1957, börn
þeirra eru Jóhanna Björg, f. 13.
september 1985; Arnljót Anna, f.
3. mars 1991; og Friðjón, f. 1.
júní 1992. 3) Kolbjörn f. 2. mars
1960.
Arnljótur gekk í farskóla í Mý-
vatnssveit og Bændaskólann á
Hvanneyri. Hann stundaði bú-
skap á Arnarvatni alla sína ævi.
Útför Arnljóts fer fram frá
Skútustaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Að morgni sumars þegar vaknað
er til sólríkrar dýrðar og náttúran
skartar og gleður auga og endur-
nýjar hug og hjarta er höfðingi í
Mývatnssveit fallinn frá. Mikill
mannvinur og traustur félagi, sam-
ofinn hrynjandi og samspili lífs og
iðu í undurfögrum reit, engum lík-
ur. Hvenær sem hjá garði var geng-
ið voru mótttökur eins og hlýr
sunnanþeyr og hugur óhagganlegur
eins og á eilífðarbrautu, ofar skark-
ala og daglegri mæðu, áhyggju og
amstri. Búskapur aldrei umfangs-
mikill, en gat þó orðið átakasamur
inn á milli. Hábjargræðistíminn
ekki gagnhelgur og gjarnan tilefni
til að fresta önnum ef andinn bauð
og samfélag skyldi gestum veita.
Eitt sinn þegar leið lá í hérað og
áð var á Arnarvatni hjá Villu og
Ljóti mátti líta bændur víðast um
sveitina með fullar hendur við að
hirða hey í brakandi þurrki. Þetta
var á fimmtudegi og vart minna
umleikis hjá Ljóti en sveitungum
hans. En þegar gestir birtust í gætt
og inntu eftir, hvort ekki yrði af
truflun eða töf, svaraði bóndi af
sinni alkunnu rósemd og undur-
hlýrri, hæglátri röddu: „Ég held
það verði bara betra að eiga við
heyskapinn næsta þriðjudag.“ Eld-
húsborðið á Arnarvatni var vett-
vangur gagnmerkra samræðna.
Lagt á andans fák og honum riðið
létt inn á velli þar sem fóðrið var
hvanngrænt og auðugt af lífsspeki,
gamansögum og hnyttni. Sjaldan
sást bros og gleði andlits og augna
hverfa, nema rétt á meðan hugur
tók flug og ígrundaði eina andrá,
hvernig næsta hugsun gæti á fögru
og kjarnyrtu máli orðið nægjanlega
innihaldsrík. En svo allt í einu staf-
aði aftur geislaflóði góðlyndis,
glettni og gleði úr augum og brosið
breiddist út og yfir andlit eins og
þegar ský rifast og sólin brýst fram
og þekur allt himinhvolfið og oft
djúpviturt svarið blandaðist þessari
yndislegu hárfínu kímni, sem flokka
mætti sem listgrein. Þrátt fyrir
ósegjanlega hógværð og yfirlætis-
leysi mátti glöggt finna, að vinur
hafði ástundað vel sitt nám við há-
skóla lífsins og ljóst, að einstök eðl-
isgreind hans fékk þar byr undir
báða vængi, hóf sig hátt og hélst til
hinsta dags.
Margra ánægjustunda er nú
minnst við heimilislegt eldhúsborðið
hlaðið krásum, ýmist kaffi, kleinum,
soðnu brauði, hangikjöti, reyktum
silungi og jólaköku, eða þegar
skenktur var glænýr silungur með
rúgbrauði, smjöri og bragðmiklum
kartöflum. Greinilegt, að í Villu átti
Ljótur gegnan og góðan lífsföru-
naut og gagnkvæmur stuðningur
eins og framast var kostur. Velvilj-
inn og greiðviknin mikil og gestur
leystur út með faðmlagi, kossi og
fararblessun. Því eru það einstök
forréttindi að fá að reyna rausn
slíks öðlingsfólks, frábærra veit-
enda til líkama og sálar. Gnóttir
sannarlega gefnar í góðum vinum
og samferðamönnum og þær heils-
hugar þakkaðar, góð og gefandi
kynni í gegnum tíðina. Guð blessi
þig, Villa mín, og ástvini alla og vini
og gefi ykkur huggun og styrk.
Davíð Baldursson, Eskifirði.
ARNLJÓTUR
SIGURÐSSON
✝ Ingunn HelgaNíelsdóttir fædd-
ist 17. desember
1923. Foreldrar
hennar voru ættaðir
úr Húnaþingi, Hall-
dóra Guðrún Ívars-
dóttir, f. 1887, d.
1967, og Níels Haf-
stein Sveinsson, f.
1876, d. 1930, og
höfðu áður setið á
Ytri- Kóngsbakka í
Helgafellssveit, en
fluttust síðar að
Þingeyrum, þar sem
Níels hafði búið í
upphafi aldarinnar ásamt móður
sinni og bróður, og þaðan í frá í
Þingeyrarseli vestan Vatnadals-
hálsa allt til ársins 1930 er Níels
hrapaði til bana í Víðidalsfjalli og
heimilið leystist upp. Þeim hjón-
um varð tíu barna auðið en tvo
drengi, Svein og Ív-
ar, misstu þau korn-
unga, 1910 og 1911,
en önnur börn þeirra
eru: Ívar, f. 1912, Jó-
hanna f. 1914, d.
1940, María f. 1916,
d. 1973, Ingibjörg, f.
1918, Rósa f. 1920, d.
1995, Ingunn f. 1923,
Helga, f. 1926, og
Elsa, f. 1930. Eftirlif-
andi eiginmaður
Ingunnar er Hlynur
Júlíusson, f. 1925 á
Svalbarðsströnd, og
eru börn þeirra Júl-
íus, f. 1951, m. Hulda Gunnars-
dóttir; og Helga, f. 1956. Áður átti
Ingunn Sævar, f. 1949, kvæntur
Ingibjörgu Gestsdóttur.
Útför Ingunnar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Myndin sem birtist: Rennandi
vatn, lækur, hylur og foss, fjarlægur
niður í Gljúfurá sem líður viðstöðu-
laust inn í vitund sofandi barns;
hrynjandi lífsins. Angan í lofti af
smára og reyr, ljúfur þeyr úr suðri,
jarmur lambs, hrossagaukurinn, ló-
an, stelkurinn og spóinn. Tíkin sem
fagnar gestum, hún er ljóslifandi
áratugum síðar. Þetta er það sem
mótar sálina, vorið, og situr í minni
til dánardægurs.
Ingunn Níelsdóttir flutti þessa
músík með sér hvert sem hún fór,
hún var runnin henni í merg og blóð.
Allt fas hennar vitnaði um hljómfall
sem var henni eðlislægt, en ekki
ræktað: hvernig hún bar sig, létt-
stíg, kvik, smávaxin og grönn með
mjúka sveiflu í hverri hreyfingu, há-
reist eins og dansari á góðum degi,
hnakkakert ef henni misbauð. Þótt
hún væri ljós yfirlitum, hafði hún
suðrænan þokka og gæti hafa verið
fædd á Hawaii, Kúbu, Jamaiku eða
Trinidad, og fallið ósjálfrátt inn í
hóp af syngjandi meyjum með blóm
í hári. Rumba og samba, það voru
hennar dansar, lokkandi tónlist
misturfullra skóga, tregablandnir
söngvar Bings Crosbys, rokkið öfl-
ugt taktslag, Elvis Presley. Hún fór
aldrei út fyrir pollinn, ferðaðist lítið
innanlands, hún var heimakær hús-
freyja sem ól upp mannvænleg börn,
ekki bara sín eigin, ávallt til taks að
hugga og leiðbeina, ástrík eiginkona,
amma og langamma, dóttir, systir
og móðursystir, frændrækin mjög,
heilsteypt, einlæg, vinur í sorg og
gleði. Hún var náttúrubarn sem
undi sér í skjólsælum gróðri við
sumarbústaðinn að rækta, hlúa að
og vökva, hún málaði myndir, lands-
lagið sem leitaði á, undi sér við
smátt og stórt, áreitti engan, gerði
litlar kröfur. Hún flíkaði ekki tilfinn-
ingum sínum en stillti skap sitt og
tók áföllum lífsins með þolgæði og
seiglu sem var inngróin í eðli, lund
og brjóstvit; ættarfylgja. Hún hafði
þægilega nærveru, umlykjandi, án
tilgerðar.
Þetta er sú mynd sem svífur að
þegar niðurinn í bæjarlæknum
seytlar inn í drauminn, aðlaðandi
mynd, heillandi sönn mynd úr
bernsku manns sjálfs, mynd sem
hugurinn hefur tekið ástfóstri við og
varðveitir um ókomna framtíð.
Níels Hafstein.
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Elsku mamma og tengdamamma,
með þessum orðum lýsum við best
okkar kveðju og þakklæti til þín fyr-
ir allt sem þú varst okkur og við
söknum sárlega.
Guð geymi þig.
Júlíus og Hulda.
INGUNN HELGA
NÍELSDÓTTIR
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Langdvölum utan-
lands fylgir næstum
óhjákvæmilega sá
bagi, að dánarfregnir
berast manni oft ekki
fyrr en seint um síðir, kannski aldr-
ei og það gildir því miður líka um
andlát gamalla félaga; einkum þó
þeirra sem engar bumbur voru
barðar fyrir í lifanda lífi, og þá ekki
heldur við fráfall þeirra. Og þannig
var um félaga minn og velgerðar-
mann, Þorvarð Magnússon, en hann
lést nú í apríl og stóð þá á hálf ní-
ræðu. Þorvarður var af Bergsætt,
fæddur í Bár í Hraungerðishreppi,
en fluttist barn að aldri að Rúts-
staðakoti og síðar að Brennu í Gaul-
verjabæ, en 1935, þá 19 ára gamall,
er hann kominn til Reykjavíkur þar
sem hann síðan ól aldur sinn. Ekki
veit ég það gjörla, en hef grun um
að rýr efni og berklar hafi lagst á
eitt um að banna þessum vel gefna
og námfúsa manni langskólanám við
hæfi, en hann sneri dálítið á forlögin
með því að afla sér á eigin spýtur
mikillar menntunnar og stofnaði að
lokum sjálfur dálítinn háskóla, sem
var Bókaverslun Kron, er hann
veitti forstöðu frá 1947 til 1964 og
var löngum kenndur við. Hún var
frá því að ég man eftir og til loka, í
einlyftu, múrhúðuðu húsi, gráu, er
stóð á horni Skólastrætis og Banka-
strætis. Þessa merkilegu bókabúð
byggði Þorvarður upp af fádæma
natni og yfirburða bókþekkingu og
gerði m.a. að einni helstu orkustöð
sósíalískrar stjórnmálahreyfingar á
Íslandi á sjötta áratugnum. Það gat
næstum virst yfirskilvitlegt, hve
grannt honum tókst að fylgjast með
bókaútgáfu erlendis, jafnt fagur-
bókmennta sem fræðirita í mörgum
greinum og þá ekki síður hitt
hversu vel honum lét að koma upp-
lýsingum um bækur, eða bókunum
sjálfum, til þeirra sem gagn gátu af
þeim haft - eða aðrir gagn af því að
þeir læsu þær. Það á naumast við að
blanda sjálfum sér í minningu um
látinn mann, en ég freistast þó til að
taka tvö lítil dæmi af samskiptum
okkar Þorvarðar til að undirstrika
þetta. Sumarið 1960 kom ég heim
frá Evrópu eftir fullra tveggja ára
útivist. Í París hafði ég m.a. kynnst
bandaríska rithöfundinum William
Gardner Smith og lá víst ekki á því í
mínum hópi; gallinn bara sá, að
enginn kannaðist við William
Gardner Smith. Nema Þorvarður í
ÞORVARÐUR
MAGNÚSSON
✝ ÞorvarðurMagnússon
fæddsist að Bár í
Hraungerðishreppi
3. febrúar 1916.
Hann lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 3. apríl síðast-
liðinn. og fór útför
hans fram frá Foss-
vogskapellu 9. apríl.
Kron. Og hann vissi
ekki aðeins öll deili á
manninum, heldur
færði hann mér úr eig-
in bókaskáp eintak af
bók hans, „The Last of
the Conquerors“ er
orðið hafði metsölubók
í Bandaríkjunum
nokkru eftir síðari
heimsstyrjöld og ég
vissi að var þá næstum
með öllu ófáanleg. Og
einhvern tíma árs
1963, að ég held, er ég
sem oftar kom í búðina
til Þorvarðar, dró hann
fram mikinn doðrant á ensku og
sagði að þessa bók skyldi ég lesa.
Þetta var sú merka bók „The War-
fare State“ eftir Fred J. Cook og er
ekki að orðlengja það, að hann seldi
mér bókina á afborgunum, en ég
greiddi líklega fimmtíu fyrstu síð-
urnar útí hönd. Ég var þá á Þjóð-
viljanum og bókin endaði hjá Magn-
úsi Kjartanssyni og varð honum
langa hríð notadrjúg í baráttunni
eins og menn muna. Líkar sögur
hafa margir af viðskiptamönnum
Þorvarðar fram að færa. Gildi þess-
arar bókabúðar, ekki síst á fyrsta
áratug nýs hernáms og menningar-
einangrunar kalda stríðins, var því
ekki lítið, þótt eflaust sé það tor-
skilið þeim er venjast netverslun,
tölvuvæddum bókaverslunum og
bókasöfnum, undir handarjaðri
sprenglærðra bókasafnsfræðinga.
En Þorvarður í Kron ánetjaðist
aldrei, hvað þá heldur að hann gæti
látið sig dreyma um „staðlað Nav-
ision Financials-viðskiptakerfi“ eða
„InfoStore-verslunarkerfi“ og er
raunar mikil furða hvernig hann fór
að við þær aðstæður er honum voru
búnar. Bókabúð Kron var þó vita-
skuld ekki eina bókaverslunin í
Reykjavík á sínum tíma og heldur
ekki sú eina þar sem hægt var að fá
erlent lesefni; hún var bara gagn-
legri, óbrigðulli og skemmtilegri.
Þar komust margir til bókvits. Hún
var líka í þjóðbraut og því fjölsótt
og þangað gerðu menn sér ferð
langt að, jafnt ofan úr Moskó sem
ofan af Mýrum og miklu víðar að;
þá var hún litlu lengra frá Mennta-
skólanum í Reykjavík en Skalli, svo
að sá ódáinskjarni nemanda í hverj-
um árgangi, sem allt gerir til að
halda andlegu lífi, lagði líka leið sína
til Þorvarðar. Minnisstæð eru mér
einnig nokkur kyrrlát síðdegi yfir
kaffi „avec“ í herbergjum hans á
Bjarnarstíg 5, einu sérkennilegasta
húsi í gömlu Reykjavík. Þar bjó
hann með systrum sínum tveimur,
sem voru mér að mestu huldukonur,
en þessi notalegi griðastaður Þor-
varðar þó ábyggilega þeirra til-
verknaður. Ég votta öllum vanda-
mönnum Þorvarðar Magnússonar
samúð mína.
Úlfur Hjörvar.
MORGUNBLAÐIÐ tekur afmælis- og minningargreinar til birt-
ingar endurgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn
blaðsins í Kringlunni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Kaup-
vangsstræti 1, Akureyri. Þá er enn fremur unnt að senda grein-
arnar í símbréfi (569 1115) og í tölvupósti (minning@mbl.is). Nauð-
synlegt er, að símanúmer höfundar/sendanda fylgi.
Um hvern látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast
við eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða
2.200 slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða
ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar eru beðnir
að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar
greinar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar af-
mælisfréttir ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi út-
prentuninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir
tvíverknað. Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í
daglegu tali eru nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect einnig auðveld í úrvinnslu.
Birting afmælis- og
minningargreina