Morgunblaðið - 02.09.2007, Blaðsíða 60

60 SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
HUGVEKJA
A
ð því er fornar heim-
ildir segja yfirgaf
Þormóður rammi
Haraldsson Noreg
vegna ófriðar og
landleysis, sigldi yfir hafið með
fólk sitt og búfénað, uppgötvaði
svo fyrir miðju Norðurlandi
óbyggðan fjörð og settist þar að.
Hann reisti bú á nesi við mynni
fjarðarins, en landnám Þormóðs
ramma náði þó yfir Siglufjörð all-
an og Héðinsfjörð. Talið er líklegt
að þetta hafi gerst nálægt árinu
900. Um upphaf kristni þar er
samt fátt vitað. En hitt er kunn-
ugt, að Siglunes var í meira en 600
ár miðstöð Siglufjarðarbyggða;
þar var aðalkirkja og þingstaður
allra íbúa Sigluneshrepps hins
forna.
Árið 1614 var aðalkirkjan flutt
af nesinu og inn í Siglufjörð og
nýtt kirkjuhús reist á Hvanneyri
sem eftir það var miðstöð hrepps-
ins, Hvanneyrarhrepps, og þar
stóðu næstu kirkjur öld fram af
öld eða allt til ársins 1890 þegar
afráðið er að byggja kirkju á öðr-
um stað, niðri á Þormóðseyri. Um
það leyti voru 319 manns í Hvann-
eyrarhreppi og þar af 72 í kaup-
túninu.
En nú fóru í hönd miklir breyt-
ingatímar í Siglufirði; fiskiþorp
var í mótun. Um aldamótin 1900
voru íbúarnir orðnir rúmlega 400
talsins og þremur árum síðar, árið
1903, hófst síldarævintýrið marg-
umtalaða.
Þegar kirkjan hafði staðið á
Þormóðseyri í tvo áratugi, eða til
1910, voru íbúar hreppsins orðnir
nær 700; íbúatalan hafði þannig
meira en tvöfaldast frá því kirkjan
var reist. Mönnum varð því ljóst
að hún, jafn lítil og hún var, gæti
engan veginn fyllilega þjónað
hlutverki sínu. Þó hafði árið 1908
verið ráðist í einhverja stækkun
hennar, en það dugði skammt. Var
því ákveðið að reisa nýja kirkju
sem tæki mið af fólksfjölguninni.
Og 20. maí árið 1916 var kirkju-
byggingarsjóður formlega stofn-
aður.
Þegar fram í sótti var nokkuð
rætt um hvar búa ætti nýju kirkj-
unni stað. Sumir vildu að hún yrði
reist á grunni þeirrar eldri, en
vegna þess að á því svæði var nú
búið að reisa íbúðarhús og barna-
skóla, sem óneitanlega þrengdi að
eða króaði hana inni og gerði það
að verkum að nær útilokað væri að
byggja þar svo mikið hús sem nýja
kirkjan þyrfti að vera, töldu aðrir
skynsamlegra að koma henni fyrir
annars staðar. Lyktir málsins
urðu þær að ákveðið var að reisa
hina nýju kirkju á Jónstúni, beint
upp af Aðalgötunni. Arkitekt var
ráðinn Arne Finsen, danskur að
ætt en þá starfandi í Reykjavík, og
er upphafleg teikning að kirkjunni
dagsett 29. júní 1929.
Föstudaginn 16. maí 1931 var
byrjað að grafa fyrir húsinu og 29.
júlí var steypuvinnu lokið á veggj-
um og lofti og byrjað að steypa
turninn. Hinn 15. ágúst 1931 var
hornsteinninn lagður með viðhöfn
en þá var kirkjan nær fokheld.
Veturinn 1931-1932 var hún full-
smíðuð og í lok júlí 1932 var altar-
ið komið á sinn stað og eins pré-
dikunarstóll, skírnarfontur
(gerður af Ríkarði Jónssyni
myndskera) og bekkir. Þegar svo
Jón Helgason biskup vígði kirkj-
una, 28. ágúst 1932, voru ekki liðn-
ir nema rúmir 15 mánuðir frá því
byggingarframkvæmdir hófust.
Íbúar staðarins voru þá orðnir
2.180 talsins. Kristskirkja í
Reykjavík, sem reist hafði verið
árið 1929, var lengi eina guðshúsið
á Íslandi sem var hinu nýja guðs-
húsi meira að vöxtum.
Kirkjan er um 35 metra löng og
12 metra breið. Hún tekur um 400
manns í sæti. Turninn er um 30
metra hár og tvær miklar klukkur
þar (sú meiri um 900 kíló að
þyngd, að sögn) eru gjöf frá Spari-
sjóði Siglufjarðar, 1932. Skips-
líkan hangandi úr lofti sunn-
anmegin er gjöf arkitektsins og
fjölskyldu hans og afhent á vígslu-
degi. Altaristaflan er máluð af
Gunnlaugi Blöndal og var afhjúp-
uð 5. september 1937 við hátíðlega
athöfn í kirkjunni. Auk hennar er
á suðurvegg varðveitt altaris-
taflan sem var á Hvanneyri og síð-
ar á Þormóðseyri, en sú er frá
1726 og talin hollensk að uppruna,
og á norðurvegg er svo altaris-
taflan sem þá tók við, eftir danska
málarann Niels Anker Lund, gef-
in 1903. Steindir gluggar eru eftir
listakonuna Marie Katzgrau, sett-
ir í kirkjuskipið 1974.
Glæsilegt safnaðarheimili var
tekið í notkun á kirkjuloftinu 1982
en Gagnfræðaskóli Siglufjarðar
hafði tekið þar til starfa 13. októ-
ber 1934 og haft aðsetur í 23 ár.
Inn af því er vísir að safni og þar
var m.a. til ársins 2005 gamalt, fót-
stigið orgel í eigu kirkjunnar en á
það mun sr. Bjarni Þorsteinsson
hafa samið hátíðarsöngvana, sem
fyrst birtust á prenti 1899. Það var
síðan lánað niður í Þjóðlagasetur
sem við hann er kennt og er eitt af
helstu dýrgripum þess. Prýði
kirkjunnar og mesta stolt er þó
núverandi orgel sem er 24 radda
hljóðfæri, smíðað í Aquincum-
verksmiðjunum í Búdapest í Ung-
verjalandi og sett upp og vígt 25.
ágúst 1996.
Alls hafa níu sóknarprestar
þjónað við núverandi kirkju. Þeir
eru eftirtaldir: sr. Bjarni Þor-
steinsson (1888-1935), sr. Óskar J.
Þorláksson (1935-1951), sr. Krist-
ján Róbertsson (þjónaði tvisvar,
1951-1954 og 1968-1971), sr.
Ragnar Fjalar Lárusson (1955-
1967), sr. Rögnvaldur Finnboga-
son (1971-1973), sr. Birgir Ás-
geirsson (1973-1976), sr. Vigfús
Þór Árnason (1976-1989), sr.
Bragi J. Ingibergsson (1989-2001)
og loks sá er þetta ritar (2001-).
75 ára
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Það er góður siður
að fagna tímamót-
um, hvort sem þau
eru í lífi mannfólks-
ins eða einhvers
annars. Sigurður
Ægisson er í dag
með nokkur orð í til-
efni 75 ára vígsluaf-
mælis Siglufjarðar-
kirkju, en það var
28. ágúst síðastlið-
inn.
MINNINGAR
✝ Böðvar Guð-laugsson fædd-
ist á bænum Kol-
beinsá í Hrútafirði
14. febrúar 1922.
Hann lést á Vífils-
stöðum 16. ágúst sl..
Foreldrar hans
voru Guðlaugur
Jónsson, f. 1.2. 1900,
d. 2.8. 1976 og Mar-
grét Soffía Ólafs-
dóttir, f. 25.12.
1895, d. 28.7. 1980.
Tvíburasystur
Böðvars eru: Sig-
urbjörg Elísabet og Elín Júlíanna,
f. 14.9. 1927.
Böðvar kvæntist 31.1. 1958,
Ósk Ingibjörgu Eiríksdóttur, ætt-
aðri frá Grjótlæk á Stokkseyri.
Ósk Ingibjörg, f. 2.4. 1927, For-
eldrar hennar voru Eiríkur Ás-
mundsson, f. 21.12. 1884, d. 17.3.
1972 og Guðbjörg Jónsdóttir, f.
27.2. 1887, d. 30.6. 1976.
Börn Böðvars og Ingibjargar
eru: Unnur, f. 15.10. 1954, Þor-
valdur Pétur, f. 18.12 1961, Böðv-
ar Már, f. 30.7. 1964, og Bergþór
Grétar, f. 1.3. 1967. Barnabörnin
eru 9 og barnabarnabörnin 2.
Böðvar var fæddur og uppalinn
á Kolbeinsá í Hrútafirði og bjó
þar til 8 ára aldurs
en flutti þá, ásamt
foreldrum og systr-
um sínum, til Borð-
eyrar. Böðvar ólst
upp við mikinn
kveðskap og byrjaði
ungur að yrkja.
Hann lagði stund á
nám við Héraðsskól-
ann að Reykjum í
Hrútafirði en fjöl-
skyldan
flutti svo til
Reykjavíkur árið
1942 og Böðvar
lauk kennaranámi frá Kenn-
araskólanum árið 1946.
Eftir hann liggja nokkrar ljóða-
bækur, barnabók og námsefni.
Seinna lauk hann sérkennslunámi
og var hann einn af þeim fyrstu
sem það gerðu hér á landi. Hann
kenndi í Höfðaskóla, Hlíðaskóla
og Öskjuhlíðarskóla.
Böðvar og Ingibjörg byrjuðu
búskap í Kópavogi, þar sem þau
byggðu sér hús á Borgarholts-
brautinni og bjuggu þar til ársins
1999. Þaðan fluttu þau í Hamra-
borgina þar sem Ingibjörg býr
enn.
Jarðarförin hefur farið fram í
kyrrþey að ósk hins látna.
Elsku pabbi,
með sorg og sárum söknuði og
yndislegum minningum kveðjum við
þig í hinsta sinn.
Þrátt fyrir erfiða tíma er ekki
hægt annað en að brosa með sjálfum
sér þegar maður hugsar til þín, því
það sem stendur upp úr öllum minn-
ingum er hjartagóður maður sem
var gott og skemmtilegt að tala við
og það stafaði ætíð frá þér væntum-
þykja og umhyggja fyrir öðrum.
Langt aftur í æsku rifjast upp
þegar farið var í tjald- eða sumarbú-
staðaferðir með fjölskyldunni, eða
sumardvalaferðir með skólanum þar
sem þú kenndir.
Oftar en ekki á þessum ferðalög-
um fengum við að fræðast um það
sem á vegi okkar varð því þú vissir
og hafðir svo gaman af öllu varðandi
land og þjóð.
Seinna meir fór einhver okkar að
æfa fótbolta og það var ekki laust við
að þar hafi kviknað einhver fótbol-
taáhugi hjá þér. Þær voru allavega
ófáar ferðirnar á Vallargerðisvöllinn
og síðar Kópavogsvöllinn til að horfa
á leiki.
Börnin okkar, sem og við, voru
heppin að fá að njóta góðmennsku
þinnar en það var ýmist farið í
gönguferðir, niður í fjöru, út í sund-
laug eða setið inni í hornherbergi og
hlustað á afasögur, föndrað, lesið og/
eða skrifað.
Ég held að við séum engan að
svíkja þegar við segjum að lestrar,
skriftar eða sagna/skálda kunnáttu
og áhuga höfum við og börnin byrjað
að læra hjá föður okkar og afa.
Svona kunnátta og/eða áhugi er öll-
um börnum dýrmætur og sá maður
sem það hefur gefið má vera stoltur
af sjálfum sér.
Elsku pabbi, tengdapabbi, afi og
langafi, takk kærlega fyrir þessa
dýrmætu gjöf sem og yndislega sam-
veru, fyrir það verðum við ævinlega
þakklát.
Hvíl þú í friði.
Þínir synir,
Þorvaldur, Böðvar,
Bergþór og fjölskyldur.
Á morgungöngu enn sem fyrr ég finn
fyllast brjóstið undurhlýju stolti
er ég horfi yfir bæinn minn
árla sólskinsdags af Borgarholti.
Víðsýnið og vogur spegillygn
vekja ljúfa kennd í hjarta mínu.
Við himin Keili ber í bjartri tign
og blessuð Esjan stendur fyrir sínu.
(Böðvar Guðlaugsson.)
Þriggja ára. Það er kominn maður
að heimsækja okkur mömmu, hann
heitir Böðvar og hann er góður.
Fyrsta tilfinning mömmustelpunnar
reynist rétt.
Skömmu fyrir jól. Eitthvað mjög
spennandi í glugganum mínum.
Síðar fæ ég að vita að á bak við
gluggaævintýrið er Böðvar að gleðja
litla stelpu.
Læri að lesa hjá Böðvari áður en
skólaganga hefst. Öryggi og hlýja
streymir frá hendinni sem leiðir sjö
ára fröken fyrstu sporin í skólann.
Litlu bræðurnir heilsa upp á heim-
inn hver af öðrum. Mikið er um að
vera á heimilinu, en Böðvar gleymir
ekki stúlkunni sinni í öllum stráka-
fansinum.
Við föndrum og gerum fínt fyrir
jólin, förum saman í bæinn. Tökum
Kópavogsstrætó og kaupum handa
mömmu og litlu bræðrunum.
Böðvar að lesa jólaguðspjallið í
Höfðaskóla.
Hátíðin gengur í garð.
Með ljósunum, Böðvari, mömmu
og strákunum. Allt andar í kyrrð og
friði.
Vorin í Kópavogi. Ógleymanleg í
minningunni. Böðvar og mamma
bjástra í garðinum.
Mamma hellir upp á kaffi og skell-
ir í kleinur. Heimurinn er Borgar-
holtsbraut og nágrenni.
Hleypt er heimdraganum og leitað
á vit ævintýranna í hinni stóru Am-
eríku, síðasti maður sem kveður og
fyrsti maður sem heilsar ungpíunni
er auðvitað Böðvar.
Allt í einu er fólk orðið fullorðið og
litlar manneskjur farnar að sækja
afa og ömmu heim.
Og þar er ekki í kot vísað. Afi segir
sögur, honum lætur það öðrum
mönnum betur, kennir smáfólkinu
að lesa, röltir með lítinn stubb út í
Vallargerði á fótboltaæfingu hjá
Breiðabliki, stússast með litlar stelp-
ur og fer þetta allt jafnvel úr hendi,
hann er nefnilega fjölskyldumaður.
Böðvar situr við skriftir, skelmis-
svipurinn gefur til kynna að núna er
gamankvæði í uppsiglingu. Kópa-
vogsbragurinn verður til á Borgar-
holtsbrautinni og eins og flest skrif í
Böðvar Guðlaugsson
✝ Sigþrúður Jóns-dóttir fæddist á
Kvíarholti í Holta-
hreppi 21. febrúar
1908. Hún lést á
Hrafnistu í Hafn-
arfirði 17. ágúst síð-
astliðinn.
Foreldrar hennar
vou Jón Árnason, f.
20.7. 1881, d. 27.12.
1968, og Jónína
Margrét Sigurð-
ardóttir, f. 8.2. 1879,
d. 20.8. 1912, bænd-
ur á Lækjarbotnum
í Landsveit. Systkini Sigþrúðar
voru Ásta og Jón. Faðir Sig-
þrúðar kvæntist aftur og var
seinni konan hans Steinunn Lofts-
dóttir. Hálfsystkini Sigþrúðar,
samfeðra, eru Árni Kollin, Loftur
Jóhann, Matthías, Þórunn, Brynj-
ólfur og Geirmund-
ur, sem öll eru látin
nema Brynjólfur.
Eiginmaður Sig-
þrúðar var Ólafur
Magnússon, skip-
stjóri frá Þingeyri í
Dýrafirði, f. 1.6.
1913, d. 17.1. 1989,
sonur hjónanna
Maríu Sigurð-
ardóttur og Magn-
úsar Pálssonar.
Börn þeirra eru 1)
Jónína Margrét, f.
15.9. 1941, maki
Sigvaldi Ragnarsson, þeirra börn
eru Eydís og Ólafur 2) Magnús f.
22.2. 1945, maki Elín Njálsdóttir,
þau skildu. Þeirra börn eru Sig-
þrúður, Hulda og Ólafur.
Útför Sigþrúðar hefur farið
fram í kyrrþey.
Sigþrúður Jónsdóttir, amma
mín, var ein sú jákvæðasta og
sterkasta kona sem ég hef kynnst.
Hún var ástrík, róleg kona sem
hafði gaman af því að vera innan
um fólk og var virk í félagasam-
tökum sem stóðu að uppbyggingu
dvalarheimilis aldraðra sjómanna
þar sem hún seinna bjó sjálf. Það
voru þó erfið skref að flytja inn á
Hrafnistu nokkrum árum eftir að
Ólafur maður hennar dó, að færa
sig úr sínu eigin og í lítið herbergi
þar sem aðeins nokkrir af þeim
hlutum sem áður einkenndu heim-
ilið gátu komist fyrir. Allflestir, og
Sigþrúður meðtalin, eiga erfitt með
að taka slíkum breytingum þegar
komið er úr húsnæði þar sem mað-
ur er ráðandi á svona samverustað
þar sem hlutirnir eru ákveðnir af
öðrum. Þó leið ekki á löngu þar til
ég hitti hana og hún sagði mér að
svona væri lífið og því væri ann-
aðhvort að takast á við það eða láta
sér líða illa yfir orðnum hlut. Að
því sögðu sagði hún mér að þetta
væri eins og fimm stjörnu hótel þar
sem hver væri öðrum alúðlegri,
maturinn góður og hér væri gott að
vera. Hún kunni sérstaklega að
meta að geta gripið í spil með fé-
lögum sínum og að sitja á kvöldin
þegar sungið var. Þetta viðhorf
ömmu einkenndi hana framar öllu,
hún lét ekki aðstæðurnar ráða sínu
geði og líðan heldur mótaði hún
það sjálf. Hún var ætíð stolt af af-
komendum sínum og hrósaði okkur
sífellt fyrir sigra á öllum sviðum.
Hún var vön að segja að hún fyndi
hvergi til þegar hún legðist á kodd-
ann á hverju kvöldi og allir hennar
afkomendur væru frískir og gengi
vel og hvað væri hægt að biðja um
meira. Hún sjálf var einstaklega
heilsuhraust, prjónaði af elju og
stundaði púttkeppnir og hvers
kyns leikfimi þar til á síðustu árum
þegar sjón meðal annars háði
henni við áhugamál sín. Það var því
ekki fyrr en ég kvaddi ömmu að
gerði mér grein fyrir því að það
væri 70 ára aldursmunur á okkur,
hann hafði ég aldrei fundið því hún
hafði skýra hugsun, nær óbilandi
heilsu og var andlega sterk.
Það er margt sem ég mun hafa
frá henni með mér en helst verður
það að takast á við lífið, nýta hlut-
ina vel og leggja áherslu á heilsuna
og menntun.
Ólafur Magnússon
og fjölskylda.
Þegar við systurnar spjölluðum
saman um það hvað við vildum hafa
í minningagreininni frá okkur kom
upp í hugann minningar um pönnu-
kökurnar, prjónana, einnig góður
matur, hversu viljug hún var að
taka í spil með okkur, leyfa okkur
að fikta í hárinu og hversu dugleg
hún var alltaf.
Amma missti ung móður sína, 4
Sigþrúður Jónsdóttir