Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1995, Blaðsíða 68

VÍKINGUR
Benedikt Valsson
Vélstjórafélag íslands
sendir
sjómönnum, Ijölskyldum
þeirra og öðrum
landsmönnum bestu kveðjur
á sjómannadaginn.
♦
Almennt
A síðustu áratugum hafa kaupskipaútgerðir, sem gera út
skip undir evrópskum fánum, átt t ójafnri samkeppni við
skip sem sigla undir svokölluðum hentifánum (flag of
convenience). Hentifánar vísa til þeirra þjóðríkja sem
bjóða kaupskipaútgerðum víðsvegar úr heiminum upp á
sérstök kjör og rekstrarskilyrði sem á engan hátt jafnast á
við það sem almennt gerist í þessari atvinnugrein á
Norðurlöndum.
Upphaf hentifána fyrir farskip er hægt að rekja aftur til
ioka seinni heimsstyrjaldarinnar (1945), þegar lönd eins og
Panama, Líbería og Hondúras buðu kaupskipaútgerðum í
Norður-Ameríku og Vestur-Evrópu rekstrarlegt griðland
fyrir væg skráningargjöld.l)
Almennt er hægt að segja að kaupskipaútgerð sem skráir
skip sín undir hentifána sé að sækjast eftir að geta ráðið far-
menn um borð á lágum launum, oftast nær frá Asíu og
Austur-Evrópu. Auk þess að greiða lág laun er ýmis annar
launatengdur kostnaður verulega lægri, þar sem réttindi
þessara farmanna til lífeyris, orlofs, veikinda- og slysa-
launa eru mun lakari en gerist hjá farmönnum á Norður-
löndum. Einnig ber að tilgreina að hentifánaríki bjóða
kaupskipaútgerðum lágar sem engar opinberar álögur, þar
með talinn tekjuskatt. Til viðbótar framangreindu er kröfu
um öryggi skipa sem skráð eru í hentifánaríki að ýmsu leyti
ábótavant, enda fátítt að þessi ríki gangist almennt undir
alþjóðlega staðla um lágmarksöryggiskröfur farskipa.
A undanförnum 10-12 árum hafa rúmlega 200.000 far-
menn í Evrópu misst atvinnu sína.2) í þessi störf hafa far-
68