Dýravinurinn - 01.01.1893, Blaðsíða 35

Hverjir fara ílla med dýrin?
enn hafa tekið eptir því víða um lönd, að mjög fer saman meðferð manna
á mönnum og dýrum og það þegar í æsku þeirra, menn hafa lika fundið
að einkum tveir flokkar manna fara vest með skepnur, það eru fyrst
þeir menn, sem eru illmenni að náttúrufari og hafa yndí af því, að pína menn og
skepnur og gera þeim alt til skapraunar. í hinum flokkinum eru þeir menn, sem
ekki eru slæmir í eðli sínu, en hafa feingið ílt uppeldi og sjeð fyrir sjer hörku
og miskunarleysi bæði við menn og málleysíngja. 111 umgeingni hefur gert til-
finníngu þessara manna svo sljófa, að þeir finna ekki hve ómannlegt það er
og ósæmilegt að fara illa með dýrin. J>eim hefur líka ef til vill í bernsku verið
refsað illa og órjettlátlega, því það eru fleiri foreldrar en menn halda, sem spilla
börnum sínum í æsku með uppeldinu og gera þau jafnvel stundum að hrakmenn-
um. |>au refsa þeim í reiði með barsmíð eða illyrðum í stað þess að hepta
sjálf geðsmuni sína og venja svo börn sín á hið sama. Afleiðingarnar verða því
þær, að barnið lætur reiðina siga sjer á hvert ofbeldisverk sem því kemur í hug,
við menn og dýr, þegar það eldist; þetta bitnar auðvitað eins á foreldrum þess
síðar meir eins og öðrum, og sömuleiðis aptur á þess eigin börnum. f>að er
uppeldið, sem er aðalrótin undir illri meðferð bæði á mönnum og dýrum.
Gættu nú að því með sjálfum þjer, hverjir það eru sem hrekkja skepnur,
bæði á heimili þínu og í nágrenninu við þig. Gættu líka að því uppeldi, sem þeir
hafa feingið og eins að þeirri skynsemi, sem hver þeirra hefur haft til að laga sig
sjálfan. J>að mun optar vera heimska og ílt uppeldi heldur en bein illmenska, sem
kemur þessum hálfsiðuðu greyum til að siga hundinum á köttinn, pína hann og
sparka í hann, líka til að svelta hundinn og berja hann í reiði, eða misþirma hesti
sínum með höggum og flugreið, slíkt gerir einginn siðaður eða góður maður,
hvað drukkinn sem hann er, en þegar vínið hefur slökt þann skynsemis neista,
sem oflátúngurinn á, þá er ekki annað eptir en heimskan og strákskapurinn, sem
hann lætur þá koma niður á hverju sem fyrir verður, bæði mönnum og dýrum,
sama gera manneigð naut og brjálaðir liundar.
Merkilegast er og auðveldasta að veita því eptirtekt, hvernig þessi mann-
vonskunáttúra gægist stundum út hjá börnunum og eins og hvíslar að manni ör-
lögum þeirra. Vjer segjum bæði í gamni og alvöru, að það sje ólánsmerki, að