Dýraverndarinn - 01.12.1966, Blaðsíða 17

SléttiiliuiidarKiir amerískn
Sléttuhundarnir eru ekki skyldir hundum, úlf-
um eða refum, þó að þeir séu kallaðir þessu nafni.
heir eru nagdýr og taldir skyldastir marsvínum og
íkornum. Fyrri hluti nafns þeirra er þannig til kom-
inn, að þeir lifa á sléttum Norður-Ameríku, en
seinni hlutinn af því, að þeir gefa frá sér mjög há-
vær og illileg hljóð, sem minna helzt á grimmdar-
lega hundgá.
Sléttuhundurinn er lítið dýr, ekki nema 35 senti-
metrar á lengd frá trýni og aftur að rófu, en rófan
er 7 sentimetra löng. Hann er rauðbrúnn — eða
nánast það, sem við mundum kalla mórauður — á
hnakka og bak, en kviðurinn grár. Aftast er rófan
svört — og er það svarta um það bil einn þriðji af
rófunni allri. Heimkynni sléttuhundanna ná norður
í Kanada og allt suður í norðurhluta Mexíkóríkis,
en ekki getur heilið, að þeir séu nú lengur til á
þeim hluta hinna miklu grasslétta, sem þegar hefur
verið byggður og ræktaður. Þar hefur jjeim verið
eytt, en þar sem þeir eru á annað borð, ber meira
á ]jein 1 og híbýlum þeirra en á nokkurri annarri
dýrategund.
Upp úr sléttugrasinu rísa á stórum svæðum hálf-
keilumyndaðir haugar. Þeir eru rúmir tveir metrar
að Jjvermáli niðri við jörðu og um það bil 60 senti-
metrar á hæð. Á milli þeirra eru allt upp í tíu
metrar. Ef maður gengur um svona svæði, sér maður,
að báðum megin við hvern haug situr heldur ósjá-
legt kvikindi. Það gerist mjög hávært, þegar það
sér manninn, og ekkert skortir á, að tónninn í rödd-
inni lýsi skapvonzku. Hann getur ekki aðeins minnt
á heimaríkan hund, heklur á argan karl eða kerl-
ingu. Ef maður gerir sig líklegan til að stíga upp
á hauginn hans, skelfur hann af vonzku og stingur
sér niður um op, sem er dyr á bústað hans. Eftir
nokkur augnablik kemur hann út um dyrnar á
næsta haug og byrjar aftur að skamma hinn óboðna
gest. Allt svæðið, sem við erum staddir á, er neðan-
jarðar völundarhús, með allt að þúsund íbúum.
í fyrstu virðist manni, að í þessu samfélagi sé ekki
é neinu föst skipan, en raunin verður önnur við nán-
;tri athugun og kynni.
í hverju slíku þorpi eru hverfi, eins og í þorpunr
okkar mannanna. Hverfin geta konrizt allt upp r
tuttugu, og í hverju hverfi býr fjölskylduhópur, sem
í eru unr það bil 40 einstaklingar. Hverfin eru gjarn-
an 30 meirar á hvern veg eða unr 900 fermetrar. í
hverfinu er húsbóndi gamalt karldýr, sem marga
lrildi lrefur háð og á sér allt upp í sex „eiginkonur."
Á vegunr þessa fjölkvænis eru 20—30 „börn“ — sunr
á fyrsta, önnur á öðrtt ári. Fyrir getur konrið, að í
heilu hverfi búi aðeins aldurhnigin hjónakorn, sem
börnin eru farin frá.
Afkvæmi sléttuhundanna eiga sér þarna hrein-
ustu paradís. Hver nróðir eignast 4—6 hvolpa í nraí-
nránuði. Þegar þeir eru orðnir tveggja til þriggja
vikna, leggur móðirin af stað nreð hópinn gegnunr
allt völundarhúsið, unz lrún loks er konrin nreð lranrr
út ttndir bert loft. Og sannarlega verða hvolparnir
lrissa, þegar þeir koma út í dagsbirtuna.
ÚÝRAVERNDARINN
93