Freyr - 01.01.2000, Blaðsíða 22

Abyrgð fóðurstöðva
í loðdýrarækt gagnvart
fóðurkaupendum og umhverfi
Markmið allra fóðurstöðva
er að tryggja loðdýra-
bændum gott fóður, bæði
hvað varðar næringu, gæði, svo að
dýr þeirra haldist heilbrigð og
frjósöm og skili bóndanum góðri
afkomu.
Við það að ífamleiða og selja fóður
taka fóðurstöðvamar á sig mikla
ábyrgð. Hún felst í því að tryggja
kaupendum gott fóður til hámarks afurða, auk lagalegrar
skyldu þeirra er varðar verslun og viðskipti, heilbrigði og
umhverfi og að fyrirbyggja útbreiðslu búfjársjúkdóma.
Til að standa undir lagalegri ábyrgð og kröfum bænda
þurfa fóðurstöðvamar að hafa rekstargrundvöll sinn í góðu
lagi og fylgja vel settum reglum er varðar gæði fóðursins
á hveijum tíma. Fóðurstöðin þarf að hafa:
* Samþykki sveitafélagsins fyrir rekstrinum og úttekt
heilbrigðis- og umhverfisnefndar.
* Gott og vel staðsett húsnæði til fóðurgerðar með
frysti- og kæliaðstöðu, nægu vatni og rafmagni,
góðar vinnsluvélar og mannskap sem hefur þekk-
ingu á fóðurgerð og meðferð hráefna.
* Hafa nægilegt og gott hráefni fyrir öll fóðurtímabil.
* Framleiða gæðafóður sem uppfyllir allar þarfir loð-
dýranna til hámarksafurða.
* Halda jöfnum og stöðugum gæðum með innra og
ytra eftirliti.
* Örugga og góða fóðurflutninga út til loðdýrabú-
anna.
* Veita kaupendum aðhald er varðar hreinlæti fóður-
íláta við afhendingu.
Fóðurstöðvar
og hreinlæti
Fóðurstöðvamar bera mikla ábyrgð á öllu hreinlæti,
innan og utan dyra. Allt umhverfi þeirra þarf að vera
þurrt og hreint og þrifið reglulega svo að þær haldi til-
skildum rekstrarleyfum. Sérstaklega þurfa þær að var-
ast að skilja eftir fóðurleifar eða skemmt hráefni utan
eða innan dyra svo að flugur, fuglar eða meindýr setjist
ekki að við stöðvamar og mengi umhverfi þeirra. Frá-
rennsli frá fóðurstöðvum þarfa að vera heilt og gott og
geta tekið greiðalega við öllu spúlvatni.
Utandyra má hvergi skilja eftir lausa hluti sem geta fok-
ið, eins og tunnur, fóðurkör eða annað
sem hætta stafar af og er ljótt í um-
hverfinu.
Fóðureldhúsin þurfa að vera vel
hönnuð til að spara vinnu við vinnslu,
afgreiðslu og geymslu á fóðri.
Nægilegt vatn og rafmagn þarf að
vera fyrir hendi svo að fóðurlögunin
gangi greitt fyrir sig. Þá þurfa fóður-
vélar að passa vel saman og vera rétt
stilltar svo að hráefnið hitni ekki í vinnslunni. Frystirými
á stöðvunum skal minnst vera fyrir iO til 15% af
mánaðarlegri framleiðslu og kælipláss, þar sem í er 0° til
-3°C kuldi, þarf að rúma daglega fóðurlögun.
Stjómir fóðurstöðva og fóðurgerðarfólk þurfa að
vinna vel saman og vera vel inni í málum hvort hjá
öðm, þannig að vinnsla og rekstur gangi snurðulaust.
Starfsfólk stöðvanna þarf að hafa þekkingu á fóðurgerð
fyrir loðdýr og þekkja vel til efnainnihalds og fersk-
leika hráefna og sérstakrar vinnslu fóðursins. Til að
halda við og fá nýja þekkingu þarf starfsfólkið að
sækja námskeið og aðra fræðslu er varðar fóðurfram-
leiðslu. Fræðslu um þetta efni má fá hjá Endurmennt-
unardeild Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri og Fóð-
ureftirlitinu þar og einnig hjá ráðunautum í loðdýra-
rækt hjá Bændasamtökum Islands.
Fóðuráætlanir
og gæðakröfur
í lok hvers framleiðsluárs þurfa fóðurstöðvar að gera
fóðuráætlanir fyrir næsta ár. Hvert fóðurtímabil hefur
sína sérstöku fóðursamsetningu með tilliti til próteins
og amínósýra, fituinnihalds og fitusýra, auk kolvetna og
vítamína. Mikilvægt er að fóðurframleiðendur geri sé
grein fyrir því hráefnismagni sem þarf að kaupa og
hafa fyrir hendi á hverju fóðurtímabil. Eftir fóðuráætl-
unum og tímabilunum semja stjómarmenn um hráefnis-
kaup, flutninga, geymslu, vélar og vinnu, við starfsfólk,
vinnslustöðvar, bílstjóra og frystihús. Allt þarf að vera
tryggt er varðar flutninga á aðföngum og vinnslu hjá
stöðvunum.
Fóðrið þarf að uppfylla fyllstu gæðakröfur fyrir dýrin á
hveijum tíma, með tilliti til ferskleika, bragðgæða og
samloðunar, styrkleika, orkuhlutfalla, ösku og verðs og
annarra væntinga sem til góðs fóðurs em gerðar. Há-
eftir
Sigurjón
Bláfeld,
loðdýra-
ráðunaut
hjá BÍ
18 - FREYR 1/2000