Eimreiðin - 01.07.1930, Blaðsíða 74

282
EUGENE O’NEILL
eimreiðin
Engin saga, engin verðandi, aðeins mynd, þar sem hver ein-
slaklingur er að vísu dreginn skörpum dráttum, án þess þó
að nokkur skeri sig úr og trufli heildarsvipinn. Og þrátt fyrir
ruddalegt mál og ruddalega framkomu sjómannanna, eiga þeir
óskifta samúð lesandans að loknum lestri, svo snildarlega
tekst höfundi að tjalda sviðið alt hjúpi harmleiksins.
Hafið er og upphaf og endir leiksins Anna Christie (1920).
Sá leikur var mjög vinsæll í New Vork, hlaut Pulitzer-verð-
launin, var filmaður og nú nýlega talfilmaður (með sænsku
leikkonuna Greta Garbo sem Anna Christie). Gamli Chris
Christoffersson er sænskur sjómaður, er alla sína æfi hefur
verið á sjónum, getur ekki án hans verið, en hatar hann þór
af öllu hjarta: »dat ole davil, sea< er viðkvæði hans, þegar
hann minnist á sjóinn. Astæðan er auðvitað sú, að hann hefur
mist föður sinn og bræður sína í sjóinn, og sjálfur hefur
hann ekki séð dóttur sína í fimtán ár, af því að hann hefur
ekki getað losað sig frá sjónum. Til þess að forða þessari
dóttur sinni frá því að verða sjómannskona, eins og móðir
hennar var, hefur hann sent hana til frændfólks hennar í
Minnesota, þar sem hún elst upp við sveitastörf og sér aldrei
sjó. Draumur gamla mannsins er, að hún verði væn búkona
í sveit, eignist bónda og börn og taki sig að lokum í hornið-
En eins og ráð Njáls bitu sjálfan hann að lokum, þanniff
koma ráð gamla Chriss honum sjálfum í koll. Uppeldi Onnu
hjá frændfólkinu er langt frá því að vera eins æskilegt oð
gamli maðurinn gerir sér í hugarlund. Hún er umkomulaus-
og höfð til alls, og þegar hún eldist, tekur yngsti sonurinn
hana nauðuga. Eftir það fer hún til St. Paul, en lendir þar
líka á glapstigu.
Þetta er forsaga leiksins; fullkominn harmleikur í sjálfu sér-
Anna Christie kemur til New Vork að finna föður sinn, oð
býr hjá honum á kolaferju, sem hann siýrir. Hún, sem aldrei
hefur séð sjóinn, dregst nú að honum með ómótstæðilegu
afli, og kippir henni þannig í kynið til forfeðra sinna. Um
leið losnar hún úr viðjum vanans, hið nýja umhverfi, hafið,
hreinsar hana af allri synd. — En gamla manninum er ekki
rótt, þegar hann sér hvert hugur hennar stefnir. Þó tekur út
yfir, þegar stór og sterkur írskur sjómaður kemur fram 2