Norðri - 28.12.1906, Blaðsíða 1

I, 52.
Akureyri, föstudaginn 28. desember
1906.
Hér með skor^ eg á alla, er skulda mér, hér í bœnum og nágrenninu
sem ekki hafa gert áður samning við mig um skuldir sínar, að borga mér þær
nú fyrir nýárið.
Sveitamönnum lengra að er gefinn frestur til 20. janúar 1907.
Oddeyri, 28. janúar 1906.
J. V. Havsteen.
„Verzlunin Akureyri“
(Strandgötu 31 Oddeyri, áður sölubúð Kolbeins og Ásgeirs).
selur ýmsan varning af JÓLABAZAR með því nær
innkaupsverði.
MARGAR AGÆTIS TÆKIFÆRISGJAFIR.
Ennfremur: Kex og kökur, tvíbökur, kringlur, skonrok og margaríne ágætt,
nærri eins gott og hið ágæta rjómabúasmjör. Sultutau og marmelade. Súkku-
laði og Konfect, Hnetur, möndlutegundir ýmsar og ótal margt fleira til gagns
og gamans fyrir munn og maga.
Búðin verður ekki Iokuð eftir nýjárið vegna vöru-upptalningar eða
þvílíkra anna.
Bindindismanna-drykkir og vín margskonar.
S. J. Fanndal.
REYNIÐ
Hvíti dauðinn.
Svarti dauðinn sendi mikinn
hluía þjóðar vorrar til Heljar í
þau skiftin, er hann geysaði hér
yfir land. Hann fór geystyfirog
óvægilega, svo örfáir þurftu um
þau sár að binda, er hann veitti.
Hvíti dauðinn—berklaveikin—
fer hægra. En hann er undir-
förull og skeinuhættur, líklegur
til þess að höggva mikið skarð
og hryllilegt í þjóðina, ekki síð-
ur en Svarti dauðinn gerði, ef
ekki verður reynt að verjast hon-
um svo sem vér frekast höfum
föng á.
I’ess vargetið í »Norðra« ný-
lega, að áskorun til þjóðarinnar
um það efni, mundi vera í að
sigi, og er oss nú ánægjuefni, að
láta blaðið flytja hana.
Oangamá að því sem áreiðan-
leg.i vissu, að þjóðin bregðist
hér vel við og drengilega. Hér
er slíkt lífsspursmál um að ræða
að brýn nauðsyn er til að eng-
inn láti það afskiftalaust. Hver
einasti maður, sem nokkuð getur
á að telja það heilaga skyldu sína
að styrkja það, sem allra mest
og bezt eftir efnum og ástæðum.
Enginn af oss getur sagt um
það, nema það ef til vill kunni að
verða hann sjálfur, er í nánustu
framtíð þurfi á hjálp og hjúkrun
Hei suhælisins að halda. Hraust-
ir menn, heilsugóðir og sterk-
byg 3ir geta orðið krossberar veik-
innar engu síður en þeir, er Ias-
burða sýnast. Það sanna oss og
sýna deginum ljósara dæmi þau,
er vér höfum haft fyrir augunum.
Og þess vegna verður það
skyltía hvers og eins, er nokkuð
getur, að ganga í Heilsuhælisfé-
lagið og gerast meðlimur þess—
einmitt ein af skyldunum við
sjálfa oss. Og þær erum vér
vanal iga fúsastir að reyna að upp-
fylla, er vér teljum áreiðanlegt,
að vér sjálfir getum eitthvað gott
af þeim haft.
Um það munu fáir vera í nokkr-
um vr.fa að því er þetta snertir.
Fyrstu æfifélagar Heilsuhælis-
félagsins eru Guðm. læknaskóla-
kennaii Magnússon og kona hans.
Ávarp til íslendinga
ftá
Heilsuhælisfélaginu
er stofnað var 13. nóv. 1906.
Berklaveikin er orðin hættulegastur sjúk-
dómur hér á landi. I öðrum löndum deyr
7. hver maður úr berklaveiki, en 3. hver
maður þeirra er deyja á aldrinum 15—60
ára. Hér á landi er veikin orðin, eða verð-
ur innan skams álíka algeng, ef ekkert er
aðhafst.
Hinn mikli manndauði og langvarandi
heilsumissir, sem berklaveikin veldur, bakar
þjóðfélaginu stór tjón. I Noregi er þetta tjón
metið 28 miljónir króna á ári; hér mun það
ef veikin er orðin jafn algeng, nema um 1
miljón kr. á ári. Þar við bætist ö!l sú óham
ingja, þjáning sorg og söknuður, sem þessi
veiki bakar mönr.um og ekki verður metið
til peningaverðs.
Berklaveiki var áður talin ólæknandi, en
nú vifum vér að hún getur batnað og það til
fulls, ef sjúklingarnir fá holla vist og rétta
aðhjúkrun í tíma í þar til gerðum heilsuhæl-
um. Það hefir og komið í ljós, að sjúkling-
ar, sem dvalið hafa í heilsuhælum, breiða
manna bezt út rétta þekkingu á vórnum
gegn útbreiðslu veikinnar til stórgagns fyrir
land og lýð.
I ö!rum löndum hafa verið stofnuð als-
herjarfélög til þess að sporna við berldaveik-
inni, og alstaðar hefir slíkur félagssk'apúr
borið þann ávöxt, að veikin hefir stórum
þvcrrað. Á Englandi hefir manndauði ^af
völdum berklaveikinnar þverrað um helm-
ing á 30 árum.
Vér erum nú einráðnir í því, að hefja
baráttu hér á landi gegn berklaveikinni, og
skorum á alla íslendinga til fylgis, skorum
á alla menn, unga og gamla, jafnt karla og
konur, að ganga í Heilsuhælisfélagið.
Berklaveikin er komin í öll héruð landsins
Hættan vofir yfir öllum heimilum landsins.
Þess vegna teljum vér víst, að hver maður,
hvert heimili á landinu muni vilja vinna
að því, að útrýma þessu þjóðarmeini. Og
þsssvegna höfum vér sett árgjald félagsins
svo lágt, að allir, sem einhver efni hafa, geti
unnið með. Félagsgjaldið er 2 kr. á ári, og
vér vonum, að hver og einn skrifi s:g fyrir
svo mörgum félagsgjöldum, sem efni og á-
stæður leyfa. í stað vanalegs félagsgjalds, eins
eða fleiri geta menn greitt æfigjald; það er
minst 200 kr.
Það er tilgangur Heilsuhælisfélagsins, að
hefta för berklaveikinnar mann frá manni
og veita þeim hjálp, er veikina taka, eink-
um með því: — 1) að gera sem fiestum
kunnugt eðli berklasóttkveikjunnar og hátt-
semi lierklaveikinnar, hvernig hún berst, og
hver ráð eru til að varna því; — 2) að koma
UPP heilsuhæli, er veiti berklaveiku fólki
holla vist og læknishjálp með vægum kjör-
um, eða enciurgjaldslaust, efþess verður auð-
ið og fátækir eiga í hlut.
Heilsuhæli handa 40—50 sjúklingum
mundi koma allri þjóðinni að stórum“not-
um, en kosta um 120 þúsund kr, og árs-
útgjöld nema milli 30 og 40 þúsund krón-
um. Ef hver sjúklingur borgaði með sér
rúma eina krónu á dag og flestum mun
hærri borgun um megn, þá yrði tekjuhallinn
16—18 þús. kr. á ári.
Nú vonum vér, að Heilsuhælisfélagið
eignist að minstakosti einn félaga á hverju
heimili á lar.diuu, en þá verða árstekjur
þessum eða yíir 20 þús. kr. og þágeturþað
rekið heilsuhæli yfir 50 sjúklinga án nokkurs
styrksúrlandsjóði. Þá eru einnig líkur til þess
að komandi þing mundi veita lán úr lands-
sjóði eða landsjóðsábyrgð fyrir láni til þess
að koma hælinu upp þegar á næsta ári; enda
göngum vér að því vísu, að þingið muni
styðja þessa þjóðarþarfsemi með ríflegri
hlutdeild í byggingarkostnaði heiisuhælis-
ins.
Kaupendur Norðra eru vin-
samlegast beðnirað borga blað-
ið sem fyrst, þeir sem það eiga
ógert enn. Qjalddaginn var 1.
júlí.
Sögusafniðer fullprentaðog geta
skuldlausir kaupendur blaðsius
vitjað þess þegar eftir nýár.
Nýir kaupendur fá kostakjör.
Loks væntum vér þess, að heilsuhrelis-
félaginu áskotnist gjafir frá öðrum félögum,
frá ýmsum stofnunum ogeinstökum mönnum.
Reykjavík 24. nóv. 1906.
Yfirstjórn Heilsuhœlisfélagsins.
Kl.Jónsson B. Jónsson Sighv. Bjarnason
landritari ritstjóri bankastjóri
form. fél. ritari fél. féhirðir fél.
Ásgeir Sigurösson Eir. Briem G. Björnsson
kaupm. pr.sk.kennari. landlæknir
Guðm. Guðmundsson Guðm. Magnússon
fátækrafulltrúi læknaskólakennari.
H. Hjartarson M. Lund Mattias Þórðarson
trésmiður. lyfsali ritstjóri.
Ólajur Ólafsson
fríkirkjuprestur.
Samkomuhús Templara
hið nýja og veglega var vígt á sunnu-
daginn var. Héldu Templarar fyrst fund
eftir reglum sínum og formi og voru
skrýddir einkennum öllum og skraut-
búningi. Hekla skemti með söng, en
aðalvígsluræðuna hélt Guðlaugur bæjar-
fógeti Guðmundsson og sagðist vel að
vanda. Matthías skáld flutti Reglumeð-
limunum þakklæti sitt fyrir húsbygging-
una er hann hvað bænum til hinnar
mcstu sæmdar, og las upp kvæði er
hann sagðist hafa «rispað upp rétt áð-
ur en hann fór að heiman. Var
gerður að því góður rómur, en
mestan fögnuð vakti, er Geir prófastur
Sæmundsson lýsti því yfir, í ræðu, að
hann ætlaði að syngja áður en Iangt
liði: «Vígja húsið mcð «Soio»-söng til á-
góða fyrir það sjá!ft».
Amontillado, Madeira, Sherry og rauð
eða hvít Portvín frá
Albert B. Cohn.
Þessi vín eru efnafræðislega rannsökuð um
leið og þau eru látin á flöskurnar, ogtapp
ar og stúthylki bera þess ljósan vott, því á
þeint er inrisigli efnasmiðjunnar. Vínin
fást á Akurevri hjá
hóteleiganda Vigfúsi Sigfússyni.
Ábyrgð er á því tekin, að vínin séu hrein
og óblönduð vínberjavín, og má fá þau
miðilslaust frá Albert B. Cohn, St. Annæ
Plads 10 Kjöbenhavn K, — Hraðskeytaárit-
un Vincohn. Allarupplýsingar um Cohn
gefur
V. Thorarensen, Akureyri.
Templarar buðu að vera við vígsluna
bæjarfulltrúunum og fjölda annara bæj-
armanna.
íslendingar erlendis.
»PóIitiken» scgir að velja eigi 7 ís-
lenzka og 11 danska þingmenn í nefnd,
til þess að semja um mál þau, sem fara
Dönum og íslendingum á milli. Nefnd-
in á að koma saman að hausti og held-
ur fundi sína í Kaupmannahöfn.
Talsvert hefir verið rættum flaggmál-
ið í Danmörku. Blaðið «Pólitiken» get-
ur þess, sem gjört er á fundum heima,
og sömuleiðis um undirtektir blaðanna.
Um daginn flutti hún ritstjórnargrein er
sagði: «að danskt löggjafarvald hlyti
að heimta, að Dannebrog verði flaggað
út á við, þótt íslendingar fengju heima
flagg*. Pá flutti og «Vort Land» grein,
er fann einkum að því, að íslendingar
vlldu sýna sig sem sérstaka Norðurlanda-
þjóð með því að hafa krossinn. Sagði
að það væri vonandi, að þeir ytðu
látnir vita, að þessháttar væri ekki nærri
komandi. Loksins birti «Nationaltidende»
allæsta grein eftir Pierre Desterbye. Sagði
hann að það væri verið að snúa Danne-
brog.
Pá er og gremja mikil meðal danskra
sjóliðsforingja, ef banna á Dönum að
veiða í landhelgi við ísland. Þykir þeim
það hart aðgöngu, að reka landa sína
brott.
Mælt er að sá heiti J. F. Saxild, sem
á að verða foringi á «Islands Falk»
na'sta ár. Fregnr. Norðra.